Transitie naar e-fuels: een strategie voor HIC Rotterdam

Het CHAIN project

Dit is de uitkomst van het CHAIN project, waarin SmartPort en Voltachem de experts van TNO en een groep stakeholders (BP, Deltalinqs, Gate Terminal, Nouryon, Port of Rotterdam, Shell, Sohar Port/Freezone en Vopak) hebben gevraagd om na te denken over de volgende vragen: Wat zou een logische rol zijn voor HIC Rotterdam in de e-fuels waardeketen? En welk deel van de waardeketen (productie, opslag, infrastructuur) kan het beste naar Rotterdam worden gehaald?

In een eerdere Power-2-Fuels studie hebben we laten zien dat e-fuels, geproduceerd uit groene waterstof, vanaf 2030 hoogstwaarschijnlijk in een aanzienlijk deel van de vraag naar duurzame brandstoffen zullen voorzien.

Hub-functie vervoer duurzame brandstoffen 

Voor e-fuels is het creëren van beperkte lokale strategische productiecapaciteit van belang om de ontwikkeling van innovatieve productietechnologieën te stimuleren en een toekomstige positie in de productie, het gebruik en de doorvoer van waterstof en e-fuels veilig te stellen. Waterstof zal een van de belangrijkste grondstoffen voor de transitie zijn.

Uit strategisch en economisch oogpunt moet waterstof zo veel mogelijk lokaal worden geproduceerd. Omdat omzetting in een drager zoals LOHC of vloeibare waterstof niet nodig is wanneer waterstof lokaal wordt geproduceerd, zal bij rechtstreeks gebruik als e-fuel, lokale productie economisch voordeliger zijn dan invoer.

Het leeuwendeel van de e-fuels, anders dan waterstof, zal echter op de lange termijn waarschijnlijk worden geïmporteerd. Dit is nodig omdat Nederland naar verwachting een tekort aan duurzame energie zal krijgen door de verdere elektrificatie van de samenleving. Daarnaast is productie van e-fuels in Nederland aanzienlijk duurder dan import uit landen met lage energiekosten.

Om de internationale (geo)politieke afhankelijkheid te beperken, is het van belang invloed uit te oefenen door relaties te ontwikkelen met de juiste partijen en landen, en eerste pilots op te zetten voor import/export en technologieontwikkeling.

Impact op waardeketens duurzame brandstoffen

De energietransitie zal een grote impact hebben op alle actoren die betrokken zijn bij de waardeketen van het vervoer. Dit omvat eindgebruikers, raffinaderijen en andere brandstofproducenten, havenexploitanten, voertuigleveranciers, aanbieders van tankinfrastructuur, opslagleveranciers en alle gerelateerde waardeketens.

Om hun "license to operate" te behouden, moeten bedrijven hun CO2-uitstoot sterk verminderen. Om de overgang naar e-fuels daadwerkelijk tot stand te brengen, is gestructureerde samenwerking in de hele waardeketen, van regionaal tot mondiaal niveau, van essentieel belang.

Lokale en internationale samenwerking

Concluderend kan worden gesteld dat een transitie naar e-fuels het HIC Rotterdam voor veel uitdagingen zal stellen, maar wanneer alle belanghebbenden hun krachten bundelen, kunnen zij de weg vrijmaken voor een toekomst waarin vervoer duurzaam is geworden en waarin het HIC Rotterdam zijn rol als belangrijk energieknooppunt kan behouden.

Volgende stappen

De CHAIN-studie roept nieuwe vragen op die in vervolgonderzoek aandacht behoeven, zoals: wat zal de impact zijn op Rotterdam als bunkerhaven? En hoe zullen het petrochemische cluster en bijbehorende grondstofstromen veranderen? Dit zal aan de orde komen in vervolgonderzoek door VoltaChem, Smartport en TNO.