Meer weten?
Download de (Engelstalige) Havenschets studie
De drie noordelijk gelegen Nederlandse havens, Groningen Seaports, Port of Den Helder en Port of Amsterdam, kunnen zich in de komende decennia ontwikkelen tot een belangrijke energiehub in Noordwest Europa. Dit blijkt uit studie ‘Havenschets’ van TNO, New Energy Coalition en de Rijksuniversiteit Groningen naar de rol van deze havens in de energietransitie.
De studie laat zien dat nauwe samenwerking kan leiden tot significante synergievoordelen, met kostenbesparingen oplopend tot zo'n €300 miljoen euro per jaar voor het Nederlandse energiesysteem. Het eindrapport van het 2-jarige TKI-onderzoek werd deze week aangeboden aan gedeputeerden van de Provincie Groningen en Noord-Holland.
De behoefte aan groene vormen van gas waaronder waterstof voor met name de industrie- en mobiliteitssector is acuut en enorm. Naast gebruik als grondstof zal in Noordwest Europa ook een deel van de elektriciteit moeten worden omgezet in waterstof om bijvoorbeeld congestieproblemen op het elektriciteitsnetwerk te voorkomen.
Waterstof uit offshore wind
De verwachting is dat, naast import, de‘eigen’ productie van CO2-neutrale waterstof vanwege leveringszekerheid en geopolitieke redenen van groot belang wordt. Vooral de grote toename van elektriciteitsproductie uit wind op de Noordzee biedt kansen om een deel ervan kostentechnisch aantrekkelijk om te zetten in waterstof. Dit vereist forse investeringen in technologieën die de productie, transport, opslag en verwerking van waterstof uit wind op zee mogelijk maken.
De nu gepubliceerde studie laat in verschillende scenario's onder meer zien dat de gezamenlijke productie van groene waterstof in de noordelijke havengebieden kan groeien tot wel 300 PJ: vergelijkbaar met de omvang van de huidige aardgasinzet in de Nederlandse industrie. Verder kan een combinatie met blauwe waterstof deze productie nog eens aanvullen met zo'n 290 PJ.
Strategische positie noordelijke havens
Productie en transport van waterstof zal typisch geconcentreerd zijn in havengebieden met sterke infrastructuurverbindingen naar de nieuwe windparken en op locaties waar (geïmporteerde) waterstof gebunkerd kan worden.
Omdat Amsterdam, Den Helder en Groningen strategisch liggingen ten opzichte van de nieuwe offshore windgebieden op het Nederlandse deel van de Noordzee en aansluiten op bestaande strategische onshore en offshore infrastructuur, ligt het voor de hand dat deze noordelijke havenregio’s de komende decennia een sleutelpositie zullen innemen als energieknooppunt van het Noordwest Europese energiesysteem.
Eduard de Visser, hoofd Strategie & Innovatie bij Port of Amsterdam: ‘Waterstof gaat een cruciale rol spelen in de verduurzaming van Nederland. Deze energiedrager kent vele toepassingsmogelijkheden voor de haven, de industrie en de regio. Zo kan het worden ingezet als transportbrandstof, voor industrie als industriële grondstof en voor huishoudens.
Port of Amsterdam wil de waterstofeconomie in Nederland versnellen en daarom ontwikkelen wij allerlei initiatieven en samenwerkingsverbanden om deze waterstofeconomie vorm te geven en te laten groeien.’
Dit vereist grote investeringen alsmede het besef van de strategische positie van deze havens in de energietransitie. Het is daarom van groot belang dat niet alleen de havens zelf, maar ook het Rijk en de EU de strategische positie van deze noordelijke havens voor de ontwikkeling van een koolstofarme economie erkennen, bijvoorbeeld door ze expliciet te koppelen aan de TEN-E- en TEN-V netwerken .
Samenwerking loont
De diversiteit in de drie havenregio's versterkt het brede scala aan energiediensten die zij samen kunnen verlenen en die de volledige waterstofwaardeketen kunnen bestrijken:
• Groningen Seaports: uitgebreide chemische industrie en nabijheid van grootschalige opslagfaciliteiten geeft een gunstige positie als productie- en transportlocatie voor groene waterstof
• Port of Den Helder: beschikbare offshore gastransportinfrastructuur en nabijheid van offshore windlocaties geeft gunstige positie voor blauwe en groene waterstofactiviteiten
• Port of Amsterdam: de status in de import van natte bulk biedt optimaal profiel voor ontwikkeling tot belangrijke importlocatie van waterstof, alsmede als locatie voor brandstofconversie en als plaats voor grootschalige inzet van waterstof en waterstofproducten in staalindustrie, luchtvaart en bunkering.
‘Den Helder ligt in een uitstekende positie voor de energietransitie’, aldus Kees Turnhout, plaatsvervangend directeur van Port of Den Helder. ‘Met zijn centrale ligging in de Noordzee en aansluiting op de bestaande gasinfrastructuur, kan onze haven een belangrijke rol spelen als waterstof productie- en invoerpunt in de backbone waarop de grote industriegebieden in Nederland en Noordwest Europa zullen worden aangesloten.’
Robert van Tuinen, Manager Strategy & Business bij Groningen Seaports: 'De gasrotonde - die zijn origine heeft in Groningen - en de behoefte aan grootschalige opslagcapaciteit i.c.m. de uitrol van wind op zee maakt dat wij als haven een belangijk knooppunt zijn in het Nederlandse en Europese energiesysteem.
Via diverse consortia draagt Groningen Seaports bij aan de ontwikkeling van een waterstofeconomie - niet alleen voor duurzame economische groei in de haven, maar ook voor werkgelegenheid in de regio.'
Behoefte aan groene moleculen
Europa heeft als doelstelling om in 2050 (bijna) volledig CO2-neutraal te zijn. Om dit te realiseren moet het hele energiesysteem snel vergroend worden. Dit betekent dat alle stroom wordt opgewekt met behulp van duurzame bronnen (wind, zon, waterkracht, et cetera), maar ook dat alle energiemoleculen (gassen zoals aardgas en waterstof) CO2 neutraal moeten zijn.
Wat betreft groene elektriciteit (nu ca. 20% van de finale energievraag) is Europa aardig op weg, maar vergroening van de energiemoleculen (nu ca. 80% van de finale energievraag) verloopt minder voorspoedig: nu is circa 10% van de gasafzet groen, maar naar verwachting zal dit voor 2030 niet sterk gaan stijgen, tenzij snel naar een grootschalige waterstofinzet wordt overgeschakeld.
De verwachting is dat richting 2050 weliswaar de rol van elektriciteit in het energieverbruik zal toenemen, maar dat energiemoleculen (zoals waterstof) hoe dan ook een belangrijk onderdeel van de energievoorziening zullen blijven uitmaken vanwege hun hoge energiedichtheid (temperatuur) en relatief lage transport- en opslagkosten.
Rene Peters, Directeur Gastechnologie bij TNO: 'Diverse studies hebben laten zien dat er in Nederland zowel behoefte is voor productie van waterstof uit wind op zee, als ook import van waterstof uit andere landen om de vraag van de industrie en mobiliteit in Nederland en Duitsland te kunnen leveren.
De Noordelijke havens hebben een strategisch voordeel om die rollen te kunnen vervullen, bijvoorbeeld voor waterstofimport in Amsterdam, productie van waterstof uit wind op zee op land in Groningen en aanlanding van op zee geproduceerde waterstof in Den Helder en Groningen vanwege de aanwezigheid van pijpleidingen NOGAT, WGT en NGT.'
Energie-hub Noordwest Europa
De rol van de noordelijke havens als energie-hub voor Noordwest Europa vereist een verdere intensivering van de onderlinge samenwerking, waarvoor in 2019 de basis is gelegd met Hydroports. Intensieve samenwerking kan tal van synergievoordelen opleveren.
Deze voordelen zijn vooral afhankelijk van de realisatie van een waterstofbackbone die de drie havens met elkaar en met het achterland verbindt. Om het potentieel van de drie Noord-Nederlandse havens als energieknooppunt optimaal te benutten, is een aansluiting op de backbone van alle drie de havens cruciaal.
De Havenschets-studie laat zien dat als aan de backbone aansluiting is voldaan, een gecoördineerde samenwerking jaarlijks zo’n €100 - €300 miljoen aan systeembesparingen kan opleveren.
- Artificiële intelligentie
- Toepassingsgebieden
- Use cases
- Programmalijn 1: Veilige autonome systemen in een open wereld
- Programmalijn 2: Verantwoorde besluitvorming mens-machine interactie
- Secure learning in witwasdetectie
- Eerlijke besluitvorming op de arbeidsmarkt
- Secure learning in diabetes-2 advies
- Diagnose voor printeronderhoud
- Bodemdaling monitoren
- Eerlijke besluitvorming in het recht
- Augmented werknemer in smart industry
- Energiebalans voor smart homes
- Secure learning in oncologie onderzoek
- Innovatie monitoring in beleid
- Nieuws
- NL AI Coalitie investeert in Appl.AI-programma
- Versnelde AI ontwikkelingen door krachtenbundeling TNO en Nederlandse AI Coalitie
- Appl.AI Events
- Defensie & Veiligheid
- Roadmaps
- Operations & Human Factors
- Adaptieve Krijgsmacht
- Klimaatkamers voor onderzoek naar menselijk presteren
- Desdemona: De ultieme bewegingssimulator
- LT-lab: het laboratorium voor leertechnologie van TNO
- Prestatie- en gezondheidsmonitoring
- Bewegingsziekte en inzetbaarheid
- Operationele militaire prestatie in een virtuele wereld
- SUPRA
- Integratie van Live, Virtual en Constructive Simulatie
- Concept Development & Experimentation
- LRVD: Lucht- en Raketverdediging
- Helikopterstudies
- TNO ACE: Advanced CD&E Environment
- JROADS
- FACSIM
- Operationele analyse in het veld bij militaire operaties
- Vervanging F-16
- MARVEL / Comprehensive Approach
- SketchaWorld
- Integrale aanpak patrouilleschepen Koninklijke Marine
- Camouflage
- Doorbraak in schreeuwend personeelstekort
- Information & Sensor Systems
- Maritieme veiligheid
- Digitale Weerbaarheid Nederland
- Risicobeperking bij escalatie in de ruimte
- LFAS - Low Frequency Active Sonar
- Tanker Remote Vision System
- Platformsignaturen
- TNO geeft vorm aan de toekomst van MMIC’s en RFIC’s
- SAKAMATA: sonar en zeezoogdieren
- PARANOID: snelle informatieverwerking
- Mijnanalyse en dreigingsevaluatie
- Scheepsakoestiek en onderwaterakoestische signaturen
- PERSEUS Wind Turbine Radar Interference Assessment tool
- Elektromagnetische veiligheid
- Opbouwen van cybervermogens
- Maritieme operaties
- Het oceaanmilieu
- Nationale Veiligheid
- Nederland veiliger met data en intelligence
- Crisisbeheersing: nieuwe uitdagingen, nieuwe kansen
- Met technologie betere terrorismebestrijding
- De lerende professional: weerbaar en duurzaam inzetbaar
- Wetenschappers schieten crime fighters te hulp
- Cybersecurity: het belang van integrale oplossingen
- Protection, Munitions & Weapons
- Beheersen en analyseren van wapensystemen
- Weapon Effects & Protection Center
- Vuurkracht
- Ballistisch onderzoek van wereldformaat
- Ballistische Prestaties en Persoonlijke Bescherming
- Bescherming en overlevingsvermogen voertuigen
- Energetische Materialen
- Materialen voor beschermingsconcepten
- Munitieveiligheid
- Bestrijding van geïmproviseerde explosieven
- Bescherming/overlevingsvermogen militaire infrastructuur
- Bescherming en overlevingsvermogen van marineschepen
- Bescherming en overlevingsvermogen van infrastructuur
- Chemische, biologische, radiologische en nucleaire (CBRN) bescherming
- Expertisegroepen
- Radar Technology
- Intelligent Imaging
- Intelligent Autonomous Systems
- Acoustics & Sonar
- Weapon Systems
- Explosions, Ballistics and Protection
- Human Behaviour and Training
- Networked Organisations
- Human Performance
- Military Operations
- Modelling, Simulation & Gaming
- Electronic Defence
- Chemische, biologische, radiologische en nucleaire (CBRN) bescherming
- Energetische materialen
- Human Machine Teaming
- EnergieTransitie
- Roadmaps
- Hernieuwbare elektriciteit
- Grootschalige opwekking van windenergie
- Belang ondersteuningsconstructie windturbine
- Windturbines, volop in beweging
- Geoptimaliseerd ontwerp van de bladtip
- Lichtdetectie en -peiling verbeteren de efficiëntie van windenergie
- Schone, goedkope elektriciteit door omvormers
- Experimenteel onderzoek naar oppervlakte ruwheidseffecten
- Vortex-turbulentie modellen in windturbine ontwerp
- Haliade X
- Innovatieve windturbinebladen testen
- Minder productie per windturbine, grotere opbrengst
- Logistieke innovatiekracht in binnen- en buitenland
- Koploper in beheer en onderhoud windturbines
- Windparken in synergie met de omgeving
- Innovatieve technieken voor windmetingen
- Elektriciteitsnet stabiel houden bij overvloed aan wind en zon
- Innovatie en opkomst van zonne-energie
- Verantwoorde zonneparken
- Zonneparken: In My Backyard Please!
- Zonnepanelen op landbouwgrond
- Onderzoek biodiversiteit zonneparken
- Beter ontwerp zonneparken
- Besparingen op onderhoud zonneparken
- Drijvende zonnepanelen op binnenwateren
- Drijvende zonnepanelen op zee
- Nationaal Consortium Zon in Landschap
- Nationaal Consortium Zon op Water
- Fieldlab drijvende zonnepanelen
- Fieldlab omgevingseffecten
- Zonne-energie in bouw en infrastructuur
- Nieuwe generatie zonnepanelen in gevel verwerkt
- Ramen die zonne-energie opwekken
- Veiligheid zonnesystemen
- Zonnewarmte benutten
- Daken benutten voor zonne-energie
- Zonne-energie in wegdek en wegbermen
- Geluidsschermen produceren zonne-energie
- Zonnepanelen op dijken
- Nationaal Consortium Zon op Infra
- Outdoor testfaciliteit SolarBEAT voor BIPV(T)
- Auto’s op zonne-energie
- Mass customization
- Rendement zonnepanelen stijgt, kosten dalen
- Nieuwe technologieën maken pv veelzijdiger
- Webinar #1: Zonne-energie op weg naar impact
- Webinar #2: Betaalbare zonne-energie van elk oppervlak
- Webinar #3: Innovaties in zonne-energie technologie
- Webinar #4: Tijd voor duurzame zonne-energie
- 14 dingen die je moet weten over zonne-energie
- Waarom Europa zijn eigen zonnepanelen moet gaan produceren
- Systeemtransitie
- De sociale aspecten van de energietransitie
- TNO-faciliteiten voor onderzoek naar omgevingseffecten zonne- en windenergie
- Effectieve interventies om energie efficiëntie te vergroten en energiearmoede te verlagen
- Groen en Gemak onder één dak: ontzorg bewoners bij verduurzamen huis
- Effectiever energiemanagement in de industrie
- Financiering van de energietransitie
- Energiearmoede
- Scenario’s voor klimaatneutraal energiesysteem
- Zó werkt energie in Nederland
- De toekomst in kaart om juiste keuzes te kunnen maken
- Burgerparticipatie Regionale Energiestrategie
- Windturbines en de impact op huizenprijzen
- De energietransitie moet sneller
- Waterstof als alternatief voor aardgas
- Slimme diensten in huis stimuleren duurzaam energiegebruik
- Een betrouwbaar, betaalbaar, duurzaam en rechtvaardig energiesysteem
- Innovatie maakt de energietransitie goedkoper
- Succesvolle wijkaanpak: motiveer bewoners
- Afgewogen beslissen over aardgasvrije toekomst
- Bewoners betrekken sleutel tot succes verduurzaming
- Comfortabel en betaalbaar naar aardgasvrije wijken
- Stimulans VvE’s voor verduurzamen woningen
- TNO Webinars: Hoe maken we Nederland aardgasvrij?
- Maak het de huiseigenaar aantrekkelijk
- Gemeentelijke besluitvorming warmtenetten: leren van koplopers
- Drijfveren en barrières aardgasvrij wonen in kaart
- De kracht van het collectief
- CO2-neutrale industrie
- CO₂-uitstoot terugdringen door afvang, gebruik en opslag
- Multi-partner ALIGN-CCUS project
- STEPWISE en FReSMe: CO2-reductie oplossingen voor de staalindustrie
- 3D-printen voor een hogere CO2-afvangproductiviteit
- CEMCAP
- Terugdringen emissies staalindustrie
- On-site CO₂ Capture Services: uitstoot kosteneffectief terugdringen
- CO₂-afvang bij AVR
- SEDMES: Efficiënte technologie om CO2 om te zetten in nuttig product
- Waterstof voor een duurzame energievoorziening
- Optimalisatie productieproces waterstof
- Opslag en transport waterstof
- Waterstof als nieuwe brand- en grondstof
- H-vision: versneld CO2-arme industrie met blauwe waterstof
- 15 dingen die je moet weten over waterstof
- Wereldprimeur: waterstof productie op de Noordzee
- Toekomstige internationale keten groene waterstof in kaart
- Kansen groene waterstof voor de maakindustrie in kaart gebracht
- TNO over kabinetsvisie waterstof: begin nu
- Faraday lab: optimaliseren en opschalen elektrolyse
- Waterstof uit wind op zee
- Onderzoekscentrum voor optimaliseren en opschalen groene waterstof
- Blauwe waterstof effent weg voor groene waterstof
- Duurzame energie, chemie en materialen uit biomassa via thermochemische conversie
- ARBAHEAT - Duurzame toekomst voor kolencentrales mogelijk door omschakeling op biomassa
- AMBITION Geavanceerde biobrandstofproductie uit ligninerijke residuen
- BECOOL EU Brazilië-samenwerking op het gebied van geavanceerde biobrandstoffen
- Horti-BlueC - een nieuwe EU-samenwerking ter vermindering van bioafval en CO2-voetafdruk in de tuinbouw
- UNRAVEL - valorisatie van lignocellulose biomassa
- MacroFuels geavanceerde biobrandstoffen op basis van zeewier
- BRISK2 Biofuel Research Infrastructure for Sharing Knowledge
- Nieuwe faciliteit voor zeewier processing
- Uniek biofuels lab: transport verduurzamen met biobrandstoffen
- Duurzame vliegtuigbrandstoffen uit CO2 en water
- Afvalwaterbehandeling en recycling van plastics
- Transitie naar e-fuels: een strategie voor HIC Rotterdam
- Hergebruik bestaande infrastructuur om de energietransitie te versnellen
- Verduurzamen industriële warmtehuishouding
- 4 manieren om de industrie CO2 neutraal te maken
- Onderzoeksfaciliteit Industriële Elektrificatie versnelt vergroening Rotterdamse haven
- Mollier faciliteit: innoveren in industriële droogtechnologie
- Onderzoeksfaciliteit voor negatieve CO2 emissies
- Carnot lab versnelt verduurzaming industrie
- Efficiënt gebruik van energie en grondstoffen in de industrie
- E-Champ: Energy-efficient Combined Heat And Mass Process
- COSMOS: Organische oplossende nanofiltratie membranen op goedkope keramische dragers
- HEADLINES: Warmte-geïntegreerde destillatie die innovatieve ethyleenkrakers mogelijk maakt
- EuRyDice: Energie-efficiënte valorisatie van componenten uit processtromen
- SEWGS: revolutionaire technologie voor CO2-reductie
- e-Mission MOOI: TNO steunt Dow en Shell bij elektrisch kraken
- Elektrolysers: kansen voor de maakindustrie
- CO2-reductie vraagt om verbetering van industriële processen
- De industriële energietransitie haalbaar en betaalbaar
- Duurzame ondergrond
- Naar een duurzaam gebruik van de ondergrond
- Naar een energie producerende gebouwde omgeving
- Versnelde renovatie van woningen en gebouwen
- Versnelde verduurzaming lokale warmtevoorziening
- Duidelijkheid duurzaamheid geothermie
- Innovatielab geothermie open voor ondernemers
- Betaalbare en duurzame warmte
- Ontwikkeling geothermie versnellen en opschalen
- Warmteopslag ondergronds op grote schaal realiseren
- Warmtenet van de toekomst: duurzaam, flexibel, betaalbaar
- Bedrijventerreinen versneld energiepositief
- Toekomstbestendige warmtenetten: een nieuw ontwerp
- DGE-ROLLOUT: Aardwarmte uit diepe geologische lagen in Noordwest-Europa
- Innovatieve boortechniek voor winnen aardwarmte
- Kostenreductie mogelijk voor geothermische stadsverwarming
- Impuls verduurzaming door aanpak bedrijventerreinen
- Traditionele brand- en grondstoffen
- Expertisegroepen
- Adviesgroep Economische Zaken
- Applied Geosciences
- Biobased en Circulaire Technologieën
- Energietransitie Studies
- Geo Data & IT
- Geomodelling
- Heat Transfer & Fluid Dynamics
- Solar Energy
- Solar Technologies & Applications
- Sustainable Process & Energy Systems
- Sustainable Technologies for Industrial Processes
- Windenergie
- Industrie
- Roadmaps
- Flexibele en vrije-vorm producten
- Space & Scientific Instrumentation
- Semiconductor Equipment
- Smart Industry
- Expertisegroepen
- Bouw, Infra & Maritiem
- Roadmaps
- Veilige en Duurzame Leefomgeving
- Ruim baan voor duurzamer beton
- Infrastructuur
- Duurzame gebouwen: naar een energieproducerende gebouwde omgeving
- Innovatie in de bouw door kennisdeling en advisering
- Glastuinbouw: verduurzamen met datagedreven bedrijfsvoering
- Digitalisering in de bouw
- BTIC bevordert wonen en werken in klimaatneutrale bouw en infrastructuur
- Maritieme structuren
- Deeltraject Industriële Modulaire Prefab Emissieloos bouwen
- Expertisegroepen
- Circulaire Economie & Milieu
- Roadmaps
- Expertisegroepen
- Gezond leven
- Roadmaps
- Health Technology & Digital Health
- Biomedical Health
- Work
- Duurzame arbeidsparticipatie voor mensen met afstand tot de arbeidsmarkt
- Toekomstbestendige arbeidsmarkt
- Mismatch arbeidsmarkt vraagt om matching op skills
- Toekomstbestendige organisaties: innovatief en lerend
- Inzicht in de verandering van werk door technologie
- Gezond, veilig en productief werken
- Gezond werken met stoffen
- Monitoring van de arbeidssituatie
- Veilig werken
- Duurzame inzetbaarheid
- Maatschappelijk Programma Arbeidsomstandigheden (MAPA) voor SZW
- MIDI: MeetInstrument Determinanten van Innovaties
- Asbest innovaties en onderzoek
- Exposure assessment en -management van asbestvezels
- Innovatie en uitvoering van asbestdetectie in lucht, bodem en water
- Technologische innovaties voor toepassingen in de asbestbranche
- Blootstellingen die onze gezondheid beïnvloeden
- Psychosociale arbeidsbelasting integraal aanpakken
- Stimuleren van diversiteit en inclusie op de arbeidsmarkt
- Youth
- I-JGZ: Geïntegreerde en gepersonaliseerde digitale innovaties voor gezonde jeugd
- Digitale GIZ: een aantrekkelijk hulpmiddel
- Wil je jeugdarts KNMG worden? Of je competenties als opleider verder ontwikkelen?
- Didactische scholingen voor opleiders
- De eerste duizend dagen van het kind
- Eerste levensjaren: sleutel tot gezonde groei en ontwikkeling
- Gezond opvoeden zorgt voor een gezonde en weerbare jeugd
- Gezond opgroeien
- Innovatie effectieve zorg voor de jeugd
- Mondzorg jeugd
- Werkplaats SAMEN voor een betere zorg voor jeugd
- iGrow – de groei app van TNO
- Direct tot de kern met de samenstarten app
- TNO begeleidt anti-pestbeleid op scholen
- Preventieve aanpak echtscheidingsproblematiek
- De gezonde wijk
- Groeidiagrammen in PDF-formaat
- Groeidiagrammen prematuren, leeftijd 25-36 weken
- Bestellen Groeidiagrammen
- Kinderen met Downsyndroom
- Groeicalculator voor professionals
- Groeicalculator voor ouders
- De BMI-meter voor kinderen
- Gewichtsverlies bij borstgevoede baby's
- Landelijke Groeistudie toont toename overgewicht kinderen
- Richtlijnen voor Jeugdgezondheidszorg en jeugdzorg
- Volg de ontwikkeling van kinderen met de Van Wiechenfilmpjes
- Het Blije Baby Onderzoek
- Expertisegroepen
- Mobiliteit & Logistiek
- Roadmaps
- SMART and Safe Traffic and Transport
- Societal impact for accessibility and liveability
- Op feiten gebaseerde beslisinformatie voor gemeentes
- Hanteerbaar maken van disruptieve technologieën
- Bereikbare, gezonde en vitale steden
- Smart Urban Mobility: bereikbare, gezonde & vitale steden
- Kennisbundeling voor vitale, leefbare en duurzame steden
- Hoe realiseer je een Slimme en Gezonde Stad?
- Implementatie van de Omgevingswet versnellen
- Onderzoek naar bijdrage schoolzones aan beweging jeugd
- Tankterminal van de toekomst sensoren meten permanent en realtime rond de tankopslag
- Sensing voor een veilige gezonde leefomgeving
- FOUNTAIN geeft inzicht in effecten van interventies
- Schonere lucht, water en bodem door krachtenbundeling in milieulab
- Big data ecosystems: samenwerken aan datagestuurde steden
- Smart Sustainable Districts: innovatieve oplossingen voor stedelijke transformatie
- Kennismediation bij gebiedsontwikkeling
- Climate Proof Cities
- INCAH – infrastructuur en klimaatverandering
- Mobiliteitstransitie
- Mobiliteit inrichten
- Smart mobility and logistics
- Data Driven Logistics
- De Smart Data Factory for logistics
- Efficiënt goederen afhandelen
- Logistieke innovatie: internationale handel efficienter en veiliger maken
- Serious gaming logistiek leidt tot innovatieve oplossingen
- Afvallogistiek
- Slim containers vervoeren
- Slim datagebruik voor logistieke innovaties
- Slimme bouwlogistieke concepten in de praktijk
- Synchromodaliteit efficiente, flexibele en duurzame logistieke sector
- Veiligheid van kegelschepen verhogen
- Wachttijden op containerterminal voorspellen
- Toepassen smart data verbetert logistieke performance
- Eerste stappen richting zelforganiserende logistiek
- Connected Automated Transport
- Visie extramurale zorg 2030
- Smart vehicles
- Smart Mobility Research Centre (SMRC)
- Sustainable Traffic and Transport
- Sustainable Mobility and Logistics
- Verbeteren luchtkwaliteit door monitoring werkelijke uitstoot
- Emissies bestelauto’s belangrijk voor luchtkwaliteit
- Emissies voertuigen over langere tijd meten
- Prototype - Elektrisch Variabele Transmissie
- Uitstoot van fijnstof door dieselvoertuigen
- Onderzoeken ten behoeve van emissieregistratie
- Emissiefactoren voor het wegverkeer
- Emissiemetingen aan treinen, schepen en bouwmachines
- Emissiemetingen aan tweewielers
- Emissiemetingen aan personen en bestelauto's
- Emissiemetingen aan vrachtwagens en bussen
- Smart Emissions Measurement System (SEMS)
- Emissies van voertuigen in de praktijk Euro 5 diesel
- Emissiemetingen in de praktijk
- De transitie naar CO2-neutrale mobiliteit in 2050
- Duurzame logistiek
- Innovatie in logistiek maakt steden schoon
- Samenwerken en experimenteren in stedelijk logistieke living labs
- Binnenvaart en rondvaart schoon en zuinig maken
- Methoden voor bepalen carbon footprint
- Het verlagen van de CO2-uitstoot door commercieel wegvervoer
- Outlook op CO2 reductie in het internationaal goederenvervoer
- CO2-uitstoot in de logistiek
- Emissiefactoren voor Stikstofdepositieberekeningen
- Sustainable Vehicles
- Schone scheepvaart: naar een duurzame scheepvaart
- Expertisegroepen
- Informatie & Communicatie Technologie
- Roadmaps
- Fast open infrastructures
- Networks
- Trends & ontwikkelingen in de digitale samenleving: 5G
- TNO-rapport doorslaggevend in juridische procedures
- Rekenmethode UTOPIC bespaart Essent Kabelcom miljoenen
- Monitor Draadloze Technologie
- TNO expert report the decisive factor in legal procedures
- Future Network Services: communicatienetwerken voor en door Nederland
- Digital Policy
- Sport en Media Technologie
- Social XR
- Data sharing
- Trusted ICT
- Efficiëntie, effectiviteit, kwaliteit en de kosten van systemen
- Expertisegroepen
- Strategische Analyses & Beleid
- Expertisegroepen
- Strategic Business Analysis
- Energietransitie: uitdagend, maar mogelijk
- ‘Groene chemie, nieuwe economie’
- Collaboratieve Business Modellen
- Het EXIOMOD model
- Value Case Methodology
- Smart Public Nodes - de smart city business case bewezen
- Strategic Business Analysis creëert meerwaarde door impact van duurzaamheidsbeleid inzichtelijk te maken
- Werken bij SBA
- Groeien door innovatie ecosystemen
- Nieuwe kijk op verdienvermogen
- Strategy & Policy
- AI in de publieke sector
- Transities en Besluitvorming
- Strategic Innovation Assets - Startpunt discussie beschermen of versterken innovatiesysteem
- Geautomatiseerde besluitvorming en het EU-VS Privacy Shield
- Het Policy Lab: datagedreven beleidsontwikkeling
- Missiegedreven onderzoeks- en innovatiebeleid
- Fieldlab als katalysator voor ICT ontwikkelingen
- Portfolioanalyse: kansrijke innovatieopgaven voor Nederland
- Orchestrating Innovation
- Webinar: Innovatie in publiek-private ecosystemen
- Tech Transfer
Dr. ir. René Peters
- Waterstof
- Gas
- LNG
- Transitie
- Offshore Energie
Neem contact op met Dr. ir. René Peters
De vraag is verzonden! Je ontvangt binnenkort een bevestigingsmail.
Er is helaas iets misgegaan. Probeer het later opnieuw.