Quickscan literatuur gemeentelijke uitvoeringspraktijk

VNG, Divosa en het ministerie van SZW starten een meerjarig kennisprogramma, om onderzoek naar effectieve instrumenten, methoden en werkwijzen te stimuleren en de praktijk te laten profiteren van die nieuwe kennis. Hierbij werken zij samen met UWV en het ministerie van VWS. ZonMw zal het programma uitvoeren. Dit kennisprogramma Versterking gemeentelijke uitvoeringspraktijk moet kennis opleveren waar bestuur/management, beleidmakers en mensen in de uitvoering wat aan hebben.

Quickscan wetenschappelijke literatuur

Ter voorbereiding van het kennisprogramma heeft het ministerie van SZW aan TNO gevraagd in kaart te brengen wat er in de wetenschappelijke literatuur bekend is rond interventies op het gebied van werk en inkomen. Een eerste stap op weg naar een kennisprogramma gericht op kennisontwikkeling is immers het in kaart brengen van de stand van de kennis.

Het handelingsperspectief voor de professional is het uitgangspunt geweest voor deze quickscan. Daarbij is niet alleen gekeken naar wat er bekend is over de effectiviteit van deze handelingsperspectieven, maar ook naar factoren die de effectiviteit kunnen beïnvloeden zoals werkprocessen, aansturing, bejegening en professionaliteit. De quickscan geeft daarmee op hoofdlijnen een beeld van de kennis op dit terrein en laat tegelijk zien waar kennislacunes zitten.
Gezien de korte tijd waarin het onderzoek is uitgevoerd en de breedte van het speelveld, is het onderzoek uitgevoerd op basis van literatuuronderzoek (reviews of meta-analyses) en de raadpleging van enkele experts. De quickscan schetst daarom in grote lijnen het beeld van het wetenschappelijk veld op het vlak van de gemeentelijke uitvoering, maar is geen onuitputtelijk overzicht van alle beschikbare kennis.

Conclusies quickscan

Enkele belangrijke conclusies van deze quickscan zijn:

• Overall gezien heeft re-integratie een klein maar positief effect op de kans op het vinden van werk. Daarnaast zijn de effecten heterogeen: sommige interventies zijn effectiever dan andere.
• Veel onderzoek naar de effectiviteit van re-integratie is uitgevoerd ten behoeve van beleid en is minder gericht op handelingsperspectieven voor de professional. Evidence based informatie voor de handelingsperspectieven van professionals in de uitvoeringspraktijk is beperkt aanwezig in de literatuur.
• In veel onderzoek wordt voorbij gegaan aan de context waarin de professional acteert. Het effect van re-integratie wordt niet alleen bepaald door de kwaliteit van de interventie zelf, maar ook door de professionaliteit van de uitvoering.
• Van een aantal van de elementen van het model van Wanberg et al. (2002), die vooral gericht zijn op het individu, weten we redelijk veel over effectieve interventies. Dat geldt vooral voor Zoekgedrag, Human Capital, en versterking en omgaan met Belemmeringen. Voor een deel is die kennis gebaseerd op empirie, voor een deel is dat afgeleid van theoretische noties die op andere terreinen hun theoretische waarde hebben bewezen.
• Voor een aantal elementen zijn er echter nauwelijks interventies ontwikkeld en dat wat is ontwikkeld vraagt om verdere onderbouwing. Dit gaat met name om de interventies gericht op Social Capital, Discriminatie en Economische Incentives.