Het belang van modellen

Expertise uit de olie- en gassector die wordt toegepast bij de politie. Sneller resultaat bij het testen van een coating voor gevelelementen. Inzicht in het menselijk gedrag bij de invoering van een technologische innovatie. Modellen bieden uitkomst.

Kort samengevat is een model een vereenvoudiging van de werkelijkheid. “Modellen zitten als het ware onder de motorkap”, zegt Ernst Meijer die de afgelopen jaren een kennisontwikkelingsprogramma rond modellen coördineerde. “Het zijn geen producten die we verkopen, maar het zijn onze eigen hamers en beitels. Daardoor kunnen we ons onderzoek beter uitvoeren, zodat we onze opdrachtgevers beter kunnen bedienen.”

Meer weloverwogen beslissingen

Meijer noemt een praktijkvoorbeeld: “In de chemische industrie vergt het invoeren van nieuwe technologie grote investeringen. Wij hebben een model ontwikkeld dat rekening houdt met de technologische mogelijkheden, dat onzekerheden kan schatten én dat op duurzaamheidaspecten let. Daarmee kan de industrie weloverwogen beslissingen nemen over investeringen.”

Toepassing in andere sectoren

Een model combineert theoretische kennis met praktijkinzichten, en wordt altijd aan de werkelijkheid getoetst. “Het inspireert ons ook om bepaalde kennis in heel andere domeinen toe te passen”, aldus Meijer. “Zo hebben we modelleringstechnieken uit de olie- en gassector ingezet om op basis van historische data criminaliteitsvoorspellingen te kunnen maken voor de politie. Zo zie je hoe een model kan leiden tot doorbraken in een heel andere sector.”

Modellen cruciaal

De modellen zijn dus cruciaal voor de praktijk - en voor het TNO-onderzoek. Wat gaan de klanten, de ‘afnemers’ van dat onderzoek, ervan merken? Meijer somt drie aspecten op:

• “We kunnen sneller en met meer betrouwbaarheid uitspraken over een ontwikkeling doen. Daardoor kun je bijvoorbeeld sneller vaststellen welke coating de beste bescherming voor een gevelelement biedt, waardoor een product sneller op de markt gebracht kan worden.”
• “We kunnen op basis van theoretische modellen die op heel kleine schaal werken, voorspellen hoe een veel grotere constructie zal functioneren. Je kunt dan bijvoorbeeld onderzoeken of een alternatief materiaal in een constructie aan de ontwerpeisen voldoet.”
• “We kunnen met modellen ook de complexe interactie tussen mens en techniek beter begrijpen.”

Consumptie aanpassen aan energieaanbod

Meijer: “Een voorwaarde voor smart grids - belangrijk voor de transitie naar een duurzame energievoorziening - is dat bedrijven en huishoudens hun energieconsumptie aanpassen aan het energieaanbod van wind en zon. Met een model dat technische en sociale aspecten koppelt, kun je inzicht krijgen in de randvoorwaarden hiervoor en in de mogelijke effecten van verschillende beleidsmaatregelen.”