Het jaar voor TNO'er Karen Oude Hengel begint goed. Ze krijgt niet alleen een prestigieuze Veni-beurs. Ze is door haar collega's ook nog eens uitgeroepen tot ‘meest excellente onderzoeker van 2016’.

Karen Oude Hengel (35) studeerde Industrieel product ontwerpen, bewegingswetenschappen en epidemiologie. Ze zat zeven maanden bij Harvard en promoveerde aan de VU op het gebied van duurzame inzetbaarheid van medewerkers. Sinds 2008 werkt ze bij de researchgroep 'Work Health Technology' van TNO.

Waar hou jij je mee bezig?

“Ik zoek naar nieuwe oplossingen om mensen gezond en veilig aan het werk te houden. Dat is noodzakelijk gezien de vergrijzing: we worden steeds ouder en moeten dus langer doorwerken. Goede arbeidsomstandigheden zijn belangrijk voor de vitaliteit en inzetbaarheid van oudere én jonge medewerkers. En ze kunnen leiden tot aanzienlijke economische voordelen door een betere productiviteit en lagere verzuim- en ziektekosten. Ik richt me vooral op medewerkers met een lager opleidingsniveau, bijvoorbeeld in de Rotterdamse haven. Veel werk is daar behoorlijk zwaar en de risico's kunnen groot zijn. Gezond en veilig werken is van cruciaal belang. Technologie kan daarbij ondersteunen, maar in de eerste plaats draait het om mensen. Juist dat aspect past goed bij mij en mijn drijfveren.”

“Ik zoek naar nieuwe oplossingen om mensen gezond en veilig aan het werk houden. Dat is noodzakelijk gezien de vergrijzing”

De juiste leervorm zoeken

In de Rotterdamse haven wordt veel geïnvesteerd in veiligheid. Er zijn strenge procedures, waardoor de kans op ongevallen drastisch wordt verkleind. Maar Karen en haar collega's zoeken naar manieren om het thema ‘veiligheid en gezondheid’ nog beter te verankeren op de werkvloer. “Veiligheidsinstructies in de haven zijn van oorsprong klassikaal”, licht ze toe. “Deze worden van bovenaf opgelegd. Uit onderzoek is bekend dat deze vorm van opleiden niet altijd effectief is. Enerzijds omdat de aangeboden stof soms onvoldoende aansluit op de praktijk – het is bijvoorbeeld niet specifiek genoeg – maar ook omdat ‘terug naar de schoolbanken’ niet iedere medewerker aanspreekt. Dan gaat iets het ene oor in en het andere uit.”

Hoe kan dit beter?

“Samen met innovatiemotor iTanks en uitgeverij Malmberg hebben we het digitale leerplatform SAM ontwikkeld. Medewerkers kunnen dit op een eigen moment volgen. Een lesmodule duurt maar tien minuten. Dus sta je bijvoorbeeld even te wachten op een vergunning of op materiaal, dan pak je je telefoon of tablet en train je je kennis over veilig en gezond werken. Wij denken dat de stof zo beter blijft hangen. We zitten nog in de pilotfase, maar zowel medewerkers als leidinggevenden zijn erg enthousiast.”

Prestigieuze beurs

Er is meer succes voor Karen. Onlangs werd bekend dat ze een Veni-beurs krijgt. De komende vier jaar kan ze hiermee onderzoek doen naar de invloed van (inter)nationaal beleid en het economisch klimaat op de arbeidsparticipatie van chronisch zieken in Europa. Daarvoor gaat ze nieuwe statistische methoden gebruiken. Karen: “Er is de afgelopen jaren veel beleid gemaakt om mensen met een chronische aandoening aan het werk te krijgen en te houden. Ik ga onderzoeken of dit beleid in de praktijk heeft gewerkt.”

Is het bijzonder dat een TNO'er deze beurs krijgt?

“Ja. Deze beurs wordt meestal toegekend aan onderzoekers van de universiteit die excellent fundamenteel onderzoek doen op hun vakgebied. TNO is een meer praktijkgerichte organisatie. Dat ik de beurs heb gekregen, is daarmee niet alleen voor mij, maar ook voor TNO een mooie opsteker en erkenning. Het bewijst dat wij bij TNO in goed aangeschreven tijdschriften publiceren en dat de kwaliteit van onze wetenschappers wordt erkend. Ik hoop dat we daarmee aan onze hoogwaardige wetenschappelijke kwaliteit kunnen blijven bijdragen. Door de Veni-beurs kom ik in aanraking met andere wetenschappers en andere netwerken. Die contacten neem ik mee naar TNO.”

“Dat ik de beurs heb gekregen is niet alleen voor mij, maar ook voor TNO een mooie opsteker”

Kwam je verkiezing als meest excellente TNO-onderzoeker als verrassing?

“Zeker. Het is een waardering van alle medewerkers van TNO. Hun stem telde immers ook mee, naast de ranking van de jury bestaande uit principals scientists. Mijn collega’s en ik werken in het maatschappelijk domein, waarbij technologie een minder dominante rol speelt dan in andere researchgroepen. TNO is een ‘technology driven’-organisatie. Dat ons werk toch dusdanig is opgevallen en ik genomineerd en verkozen ben, vind ik best bijzonder.”

je spreekt vaak in de wij-vorm

“Die Veni-beurs heb ik zelf aangevraagd en gekregen. Maar voor de rest werk ik voortdurend samen met collega's en partners. Wat we bereiken, is echt teamwork en het voelt niet goed als ik daarover in de ik-vorm praat. Het is zeker niet alleen mijn verdienste.”