Rules as Code: van complexe regels naar uitlegbare interpretaties

Ga direct naar onze tools

Van regels naar code voor automatisering, via technologie

De uitvoering en handhaving van regels (vastgelegd in bijvoorbeeld wetgeving, industriële standaarden, en organisatiebeleid) kan een uitdaging zijn. Rules as Code overbrugt de kloof tussen beleid en praktijk: het maakt het mogelijk om automatisch te handelen naar computercode die is gebaseerd op een interpretatie van regels. Deze regels kunnen staan in wetgeving, beleidsstukken, standaarden, bedrijfsprocessen, enzovoort.

Rules as Code zorgt niet alleen voor consistentie bij het interpreteren van en praten over regels, maar maakt ook automatische uitvoering ervan door digitale systemen mogelijk. Daarnaast wordt beleidsuitvoering transparanter wanneer organisaties hun regelinterpretaties publiceren. Dit biedt zowel publieke als private organisaties:

• Een consistentere en snellere uitvoering van beleid;
• Meer transparantie naar burgers en uitvoerende instanties;
• Kansen om de uitvoering van beleid te automatiseren en zo administratieve lasten te verminderen, bijvoorbeeld bij de toekenning van uitkeringen aan burgers;
• Verbeterde compliance met wetten, standaarden en andere bronnen van regels door consistentere interpretaties van regels;
• Mogelijkheden om compliance van organisaties automatisch te valideren.

Systeemperspectief

Maar hoe verwezenlijken we deze idealen? Op initiatief van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties draagt TNO bij aan de ontwikkeling van de Regels als Code beweging met een unieke aanpak. In tegenstelling tot benaderingen die zich richten op individuele toepassingen om regeluitvoering te automatiseren, hanteert TNO een systeemperspectief, waarbij Rule Governance centraal staat. Ons uitgangspunt is dat de automatisering van regeluitvoering een gedeeld begrip van het concept ‘regel’ vereist.

Hiertoe heeft TNO een methode ontwikkeld om elke regel in elementaire componenten uit te kunnen drukken. Om te beginnen beschrijft het Calculemus-protocol van TNO de stappen en soorten kennis die te pas komen aan het uitvoeren van een ‘taak’. FLINT is de formele taal voor de interpretatie van bronnen van regels, die van toepassing zijn op de uitvoering van deze taak. FLINT splitst regels op in eenvoudige bouwstenen, die specificeren:

• Welke actie beschrijft de regel?
• Wie voert de handeling uit jegens wie?
• Onder welke voorwaarden is de actie geldig?
• Wat is het veronderstelde resultaat van de actie?

Door regels op deze gestructureerde manier te beschrijven – ofwel ‘interpreteren’– worden ze verklaarbaar, duidelijk en verifieerbaar. Omdat FLINT regels uitdrukt met behulp van elementaire componenten, kunnen op FLINT gebaseerde interpretaties worden vergeleken met regelinterpretaties op basis van andere interpretatieschema’s. Daarom zal FLINT uiteindelijk kunnen bemiddelen tussen andere (technologieafhankelijke) methoden voor regelinterpretaties op de markt.

Tools ontwikkeld door TNO

TNO heeft een breed scala aan tools ontwikkeld om organisaties te helpen bij het interpreteren en uitvoeren van regels met de FLINT-methode. De tools zijn voorzien van demo's, handleidingen en toegang tot de broncode. Organisaties kunnen dus vandaag nog starten met de toepassing van het Rules as Code-paradigma in hun praktijk.

Regel-editor: Een gebruiksvriendelijke interface voor het analyseren en structureren van regels. Gebruikers kunnen een bestand uploaden met regels om handelingen en feitenrelaties in deze bron te interpreteren, en de act en fact-relaties hierin in kaart te brengen. Bovendien kan een geïntegreerd large language model deze relaties automatisch afleiden, zodat de gebruiker ze enkel nog hoeft te verifiëren. De editor visualiseert de relaties en genereert een gestructureerd en volledig transparant model met uitvoerbare interpretaties van regels om dubbelzinnigheid terug te dringen. Het model is te exporteren in RDF- en JSON-formaat. De editor ondersteunt FLINT als interpretatiemethodologie en zal in de toekomst andere interpretatieschema's ondersteunen.

Ga naar de tool of kijk op GitLab

FLINT Filler: Deze tool genereert automatisch FLINT Frames voor tekst die in de Rule Editor geladen is, op basis van natural language processing. Gebruikers kunnen kiezen uit drie opties: (1) een op regels gebaseerde aanpak die syntactische tags en regels gebruikt om de elementen voor de frames te definiëren; (2) een op machine learning gebaseerde aanpak waarbij een model leert om woorden in een zin te labellen met hun ‘semantische rol’ (Semantic Role Labeling); en (3) een generatieve LLM-benadering waarbij een LLM (GPT) de opdracht krijgt om de woorden te labelen.

Kijk op GitLab

Choppr: Deze tool zet documenten of webpagina’s om in een gestructureerde indeling (d.w.z. RDF of JSON), met behoud van de oorspronkelijke inhoud en lay-out. Dit zorgt ervoor dat werkelijk elke bron van regels kan worden geüpload in de Interpretation Editor.

Ga naar de tool of kijk op GitLab

Chatbot voor juridische vragen: Medewerkers van gemeenten kunnen deze chatbot juridische vragen stellen over lokale regelgeving. Aangedreven door natural language processing biedt de chatbot een begrijpelijk antwoord inclusief verwijzingen naar de artikelen in de regulering waarop het antwoord gebaseerd is. De chatbot is momenteel in ontwikkeling. Benieuwd om deze in jouw organisatie te testen?

Neem dan contact met ons op.

Kennismodellen: De door TNO ontwikkelde kennismodellen en ontologieën zijn het fundament onder de gehele Toolbox. Het Calculemus-protocol beschrijft de stappen en soorten kennis die betrokken zijn bij het uitvoeren van een ‘taak’ en de regels die daarvoor gelden. FLINT is de formele taal om bronnen van de regels die relevant zijn voor de taak te interpreteren. Het is een taal zodat iemand de betekenis van regels in een bepaalde context kan beschrijven, naar zijn of haar inzicht. Het interpreteren van een verzameling bronnen van normen (zoals wetten) resulteert dus in een FLINT-model. Een dergelijk model beschrijft de gevolgen van regels en verwijst naar de bronnen daarvan. De kennismodellen zijn dus cruciaal voor de Rules as Code-aanpak van TNO.

Ga naar de tool of kijk op GitLab

Een open source aanpak

Als publieke onderzoeksorganisatie draagt TNO bij aan de toekomst van Rules as Code door haar toonaangevende methoden en tools open source te publiceren. De FLINT-methode is al toegepast in het domein van immigratie en wordt momenteel getest voor gebieden als sociale zekerheid (in combinatie met een chatbot), de nationale begrotingscyclus, zorgverzekering en pensioenen.

Maar we bouwen niet alleen software. We bouwen aan een diverse community die zich richt op het standaardiseren van regels en het waarborgen van interoperabiliteit tussen op regels gebaseerde systemen en instrumenten. Om dit te doen, werken we samen en valideren we onze resultaten met Nederlandse ministeries, overheidsinstanties en de academische wereld.

Rules as Code vandaag en in de toekomst

Rules as Code is geen verre toekomstvisie: het bestaat al, en het geeft nieuwe vorm aan de manier waarop we taken die vastgelegd zijn in regels besturen, reguleren en uitvoeren. Door de brug te slaan tussen regelgeving en (geautomatiseerde) uitvoering, ontsluit TNO nieuwe mogelijkheden voor digitaal bestuur. Dit zorgt ervoor dat regels niet alleen worden geschreven, maar ook op consistente wijze worden begrepen en toegepast in allerlei systemen, met volledige transparantie. Interesse in een Rules as Code pilot in jouw organisatie?