Effect huidig fijnstofbeleid stokt. Meer locatie- en brongerichte aanpak voor versnelling gezondheidswinst

Thema:
Klimaat en luchtkwaliteit
28 juni 2022

Blootstelling aan fijnstof leidt tot ernstige gezondheidsschade. Jaarlijks overlijden in Nederland ca. 9000 mensen vroegtijdig aan fijnstofblootstelling. Directe zorgkosten zijn ongeveer een half miljard per jaar en sociale kosten zijn vele malen hoger. Het huidige fijnstofbeleid is gebaseerd op het terugdringen van de totale massa fijnstof, maar levert sinds 2015 eigenlijk nauwelijks gezondheidswinst op. Niet elk fijnstofdeeltje heeft namelijk dezelfde gezondheidsimpact. Daarom is het essentieel om gericht en per locatie de soorten (ultra)fijnstof terug te dringen die daadwerkelijk het grootste effect hebben op de gezondheid. Wij pleiten voor een andere fijnstofaanpak en delen deze in de vorm van een concreet 5-stappenplan.

Reactiviteit als norm fijnstofbeleid

In plaats van te sturen op het terugdringen van de massa fijnstof, stelt TNO dat om meer gezondheidswinst te halen, het beter is te sturen op de reactiviteit van het fijnstof in het lichaam. Niet elk fijnstofdeeltje heeft immers dezelfde gezondheidsimpact. De aanpak die TNO voorstelt is om de variabelen die het meest de gezondheidseffecten bepalen in kaart te brengen en gericht aan te pakken.

Fijnstof verschilt per bron in chemische samenstelling en grootte en daarmee in toxiciteit. Bij gelijke massaconcentratie kan daarom de toxiciteit sterk verschillen omdat er bijvoorbeeld veel meer metalen, organische of andere verdachte componenten in aanwezig zijn.

Lokaal en brongericht onderscheid maken

Het (ultra)fijnstof in Rotterdam komt relatief veel van bronnen verbonden aan de scheepvaart. Dat verschilt vanzelfsprekend aanzienlijk van het (ultra)fijnstof in bijvoorbeeld Eindhoven. Daarmee zou het beleid gericht op het terugdringen van het meest gezondheidsschadelijke (ultra)fijnstof ook moeten verschillen.

Belangrijk in de voorgestelde aanpak van TNO is dan ook om op een aantal slim gekozen locaties goed te kijken naar de bronnen van (ultra)fijnstof, de samenstelling ervan te meten en de te verwachten gezondheidseffecten vast te stellen.

Met het oog op de kosten kan al op basis van een gering aantal precieze meet- en monitoringpunten op andere plekken worden volstaan met minder uitgebreide metingen die worden gevalideerd aan de hand van deze top stations. Ook de inzet van sensornetwerken om het lokale beeld compleet te maken is mogelijk.

Zo is de gezondheidsimpact op verschillende locaties te vergelijken en te sturen. Al deze data moet leiden tot een universele gezondheidsrelevante indicator die de basis kan worden voor een lokaal fijnstofbeleid.

Oproep samenwerking

Deze andere manier van kijken naar fijnstofreductie op basis van maximale gezondheidswinst kan alleen slagen met intensieve samenwerking van landelijke, provinciale en gemeentelijke overheden, kennisinstellingen als universiteiten en TNO, industriële stakeholders, NGO’s als het Longfonds, en partijen als GGD en RIVM.

Benieuwd naar de nieuwe fijnstofaanpak?

Download de paper 'Fijnstof: Norm gehaald, probleem niet opgelost'

Laat je verder inspireren

7 resultaten, getoond 1 t/m 5

Onderzoek naar mogelijkheden van satellieten voor modellering stikstofdepositie

Informatietype:
Nieuws
23 december 2022

Een consortium van KNMI (Koninklijk Meteorologisch Instituut), TNO, CML (Centrum voor Milieukunde van de Universiteit Leiden), WUR (Wageningen University & Research)en RIVM onderzoekt de komende vier jaar wat de toegevoegde waarde van satellietwaarnemingen is bij het berekenen van de stikstofdepositie op Nederlandse natuurgebieden.

Klimaat- en Energieverkenning 2022: Hogere klimaatambitie vergt snellere uitvoering en meer beleid

Informatietype:
Nieuws
1 november 2022

Een snellere uitvoering van de bestaande plannen én formulering van aanvullend beleid zijn nodig om het Nederlandse klimaatdoel in 2030 te halen. Het kabinet heeft in het coalitieakkoord een flink pakket aan klimaatmaatregelen aangekondigd. Lees de conclusies uit het Klimaat- en Energieverkenning (KEV) 2022 die vandaag werd gepubliceerd.

Sturen op emissies biedt uitweg uit stikstofproblematiek

Informatietype:
Nieuws
13 september 2022

Nederland zoekt naar oplossingen in stikstofimpasse. De knoppen om aan te draaien zitten aan de emissiekant. Dit blijkt uit TNO's recentste analyse.

Grote meetcampagne van emissies broeikasgassen en luchtverontreiniging in Rotterdam

Informatietype:
Nieuws
19 augustus 2022
In samenwerking onderzoekt TNO hoe we de vermindering van stedelijke uitstoot van broeikasgassen en luchtvervuiling het best kunnen monitoren.

Kennisinstituten bundelen krachten voor onderzoek naar klimaatverandering en luchtvervuiling met satellieten

Informatietype:
Nieuws
3 februari 2022
Het KNMI, TNO, SRON en de TU Delft gaan samen optrekken bij onderzoek en technologieontwikkeling op het gebied van aardobservatie. Met de oprichting van het ‘Clear Air’ consortium wil men de vooraanstaande kennispositie versterken die Nederland heeft om met satellieten emissies en de samenstelling van de atmosfeer te meten. Overheden en bedrijven kunnen die kennis inzetten voor het beperken van klimaatverandering, luchtvervuiling en verlies van biodiversiteit. De samenwerking is vandaag geformaliseerd met de ondertekening van een memorandum van overeenstemming (MoU) en de publicatie van een visiedocument dat de ambitie van de partners beschrijft.