TNO helpt Metropoolregio Eindhoven bij historische schaalsprong

Een cultuur van samen innoveren

Een dergelijke strategische samenwerking is nergens in Nederland zo kansrijk als in de zogenoemde Brainportregio denkt Peter van Buijtene. Hij is business developer bij TNO en het eerste aanspreekpunt voor de schaalsprong in de MRE. “De MRE heeft van oudsher een sterke traditie van samenwerking. Met de aanwezigheid van grote hightech bedrijven en industrie bewijzen de 21 gemeenten in de regio dat je met goede samenwerking de voorsprong op het gebied van innovatie beter kunt behouden.”

Complexe opgave vraagt om integrale innovaties

Het belang van de schaalsprong blijkt uit een investeringspakket van 2,5 miljard euro waarmee het Rijk en de regio het vestigingsklimaat voor internationale bedrijven, kenniswerkers en studenten willen versterken. Niet alleen door woningen te bouwen, maar ook door te investeren in maatschappelijke voorzieningen en bereikbaarheid. Een integrale opgave dus, die vraagt om een nieuwe manier van samenwerken.

"Gezien de enorme omvang van deze opgave, redden we het gewoon niet met de bestaande oplossingen", zegt Marianne Aalbersberg, ook business developer bij TNO. Ze is onderdeel van het team voor leefbare steden en regio's. "Het gaat niet alleen om heel veel woningen in korte tijd. We moeten ook zorgen dat de regio gezond, leefbaar en bereikbaar blijft. En dat het een aantrekkelijke regio blijft met voldoende voorzieningen."

Peter vult aan: "Neem bijvoorbeeld de stad Eindhoven. Er is nauwelijks ruimte om buiten de gemeentegrens te bouwen. Dus moet er slim worden verdicht. Dat heeft direct effect op bereikbaarheid, luchtkwaliteit en leefbaarheid. En dan hebben we het nog niet eens over de stikstofproblematiek bij het bouwen zelf of de energievoorziening voor al die nieuwe woningen."

Meedenken vanaf het begin

De strategische samenwerking tussen TNO en de Brainportregio is niet nieuw, maar wel anders dan voorheen. "Waar we eerder vooral op projectbasis werden ingeschakeld, zijn we nu veel meer een strategische partner die vanaf het begin meedenkt", vertelt Marianne. "De opgave is zo complex en groot dat de regio behoefte heeft aan een partij die over de verschillende domeinen heen kan kijken en innovaties kan aandragen."

Onze expertise sluit goed aan bij de vijf hoofdopgaven waarop de MRE zich richt: wonen, ruimte, landelijk gebied, mobiliteit en energie. “Door deze domeinen niet afzonderlijk maar in samenhang te benaderen, kunnen we de uitdagingen van de schaalsprong effectiever aanpakken. Het mooie aan deze samenwerking is dat we onze kennis vroeg in de planfase kunnen inzetten, waardoor we veel effectiever kunnen bijdragen aan de opgave", vertelt Marianne.

De Predictive Digital Twin als innovatievoorbeeld

Het gesprek over deze strategische samenwerking kwam op gang toen TNO de mogelijkheden van een experimenteeromgeving, gebaseerd op voorspelmodellen voor de regio presenteerde. Deze zogenoemde Predictive Digital Twin- dienstverlening wordt inmiddels vanuit de snel groeiende TNO spin-off Scenexus aangeboden: digitale replica’s van een fysieke omgeving - zoals een stad of regio - worden via sensoren en data realtime verbonden met de werkelijke situatie.

Het systeem kan daardoor niet alleen de huidige situatie monitoren, maar ook voorspellen wat de effecten zullen zijn van bepaalde ingrepen. “Als je bijvoorbeeld ergens woningen wil bouwen, kan je met behulp van zo’n experimenteeromgeving de impact ervan op de leefomgeving zichtbaar maken”, legt Peter uit.

Innovaties over de hele keten: van circulaire bouwmaterialen tot slimme mobiliteit

Maar onze bijdrage aan de schaalsprong gaat verder dan alleen digitale hulpmiddelen. Een voorbeeld hiervan is het nieuwe Biobased BouwMaterialen Innovatie Centrum (BBMIC). Hier onderzoeken experts hoe akkerbouwmateriaal kan dienen als isolatiemateriaal en hoe sloopmateriaal sneller hergebruikt kan worden.

Ook op het gebied van industrieel bouwen vult TNO een belangrijke rol in het Brainport-ecosysteem. "De TU Eindhoven ontwikkelt bijvoorbeeld innovatieve principes – ‘Industrieel Bouwen 4.0’ - voor woningbouw. Wij helpen bouwbedrijven om deze principes op schaalbare wijze toe te passen in hun fabrieken", licht Peter toe.

Voor energiesystemen en mobiliteit biedt TNO ook specifieke kennis. Marianne vult aan: "Bij het aanleggen van een warmtenet in een grote stad helpen we bepalen waar je het beste kunt beginnen. En voor de mobiliteitstransitie werken we aan oplossingen zoals zelfrijdende bussen die ook 24-uursbedrijven betaalbaar kunnen bedienen."

Uniek ecosysteem versnelt innovatie

De integrale aanpak kan voor een grote versnelling in het proces zorgen, zegt Peter: "Als je traditioneel te werk gaat, duurt de bouw van een woning van plan tot oplevering ongeveer tien jaar, waarvan acht jaar voor de planning", legt Peter uit. "Nu kunnen we het planningsproces met zeker de helft verkorten. Dan staat je huis er in 6 jaar in plaats van 10 jaar."

Maar het gaat volgens Peter niet alleen om snelheid. Integrale afwegingen helpen ook om toekomstige problemen te voorkomen. Hij legt uit: "Van de keuzes die je nu maakt, zou je over 30 jaar wel eens last van kunnen krijgen. Als je bijvoorbeeld alleen maar focust op snel bouwen zonder rekening te houden met klimaatverandering, zouden bepaalde delen over 30 jaar volledig uitgedroogd kunnen zijn of juist onder water staan door wateroverlast. Door deze factoren nu al mee te nemen, bouwen we aan een echt toekomstbestendige regio."

Bouwen aan de toekomst

Met deze integrale aanpak willen we ook andere regio's inspireren. De woningbouwopgave is immers een landelijke uitdaging. Door innovaties van TNO te combineren met vroege strategische betrokkenheid kunnen complexe opgaven ook bij andere gemeenten versneld én toekomstbestendig worden aangepakt.

Heb je een complexe bouwopgave die je op een verantwoorde wijze wil versnellen?
Neem contact op met onze experts. TNO biedt de kennis, ervaring en tools om snellere en betere besluitvorming mogelijk te maken, zonder dat dit ten koste gaat van leefbaarheid, duurzaamheid en betaalbaarheid.