Hoe ver kom je met een elektrische auto?

WLTP geeft een rooskleurig beeld

“Vooropgesteld: het energiegebruik van een elektrische personenauto is door z’n efficiente techniek altijd lager dan dat van een vergelijkbare benzine- of dieselauto.”Elke elektrische auto heeft een officieel opgegeven rijbereik, gebaseerd op de WLTP: de Worldwide Harmonised Light Vehicle Test Procedure. Deze test wordt onder gecontroleerde omstandigheden uitgevoerd: 23 graden, zonder weersinvloeden, met een volle en op temperatuur gebrachte accu. Dit levert een eerlijke vergelijking tussen voertuigen op, maar niet per se een realistisch beeld van hoe ver je écht komt met een elektrische auto.

Volgens onderzoeker René van Gijlswijk is dat ook niet het doel van de WLTP. “De test is ontwikkeld om auto’s op uniforme wijze te kunnen vergelijken en om fabrikanten te kunnen afrekenen op de CO2-uitstoot van de auto’s met verbrandingsmotor die zij hebben verkocht. Maar niemand rijdt in het echte leven op een rollenbank in een fabriekshal zonder wind en neerslag. Vooral tijdens lange ritten valt het verschil met het opgegeven WLTP-cijfer op. Juist wanneer bereik belangrijk is, blijkt het in de praktijk tegen te vallen.”

Waarom verbruik je in de praktijk meer?

Niet alleen de techniek – denk aan accutype, gewicht van de auto en luchtweerstand – is van invloed op het rijbereik. Ook de manier waarop we de techniek gebruiken is een factor om rekening mee te houden.

Vooropgesteld: het energiegebruik van een elektrische personenauto is door z’n efficiente techniek altijd lager dan dat van een vergelijkbare benzine- of dieselauto. Maar snelheid, remgedrag en de mate waarin de bestuurder vooruitdenkt en hierop handelt, beïnvloeden het energiegebruik aanzienlijk. Net als het type ritten dat we afleggen. De WLTP gaat uit van een gemiddelde rit met een combinatie van stadsverkeer, buitenwegen en snelweg.

Maar wie 300 kilometer aan een stuk over de snelweg rijdt, gebruikt meer energie dan dat gemiddelde. Vergeet ook het gebruik van airco, verwarming en rijhulpsystemen niet. En dan gebruiken elektrische auto’s ook energie terwijl ze stilstaan, bijvoorbeeld bij het voorverwarmen of koelen van de accu en het interieur tijdens het laden of voor vertrek.

Verschil tussen opgegeven en werkelijke range wordt groter

Het verschil tussen de WLTP-range en het werkelijke rijbereik is dus aanzienlijk. Maar er is nog iets anders aan de hand, vertelt René. “Energiegebruik in de praktijk van elektrische personenauto’s neemt van bouwjaar tot bouwjaar toe, terwijl het opgegeven WLTP-energiegebruik juist daalt. Dit betekent dat het gat tussen het energiegebruik in de praktijk en op de WLTP groter wordt. In 2020 was het verschil 13%. In 2024 is dat opgelopen tot gemiddeld 22%.”

De verschillen tussen automerken en modellen zijn bovendien groot. Sommige auto's presteren in de praktijk bijna gelijk aan de WLTP, terwijl andere modellen fors meer verbruiken.

Volgens René is er geen simpele verklaring. “We vermoeden een combinatie van factoren. Denk aan fabrikanten die hun nieuwe auto’s steeds gerichter optimaliseren voor de testprocedure. Hierdoor scoren ze beter op papier, maar rijden ze op de weg niet per se energiezuiniger. Tegelijkertijd zien we dat een grotere actieradius in combinatie met meer snellaadmogelijkheden de rijder verleiden tot minder duurzaam rijgedrag. Mensen gaan bijvoorbeeld structureel harder rijden. Ook het toenemende comfort in de auto, denk aan zwaardere systemen voor infotainment en klimaatregeling, draagt bij aan het hogere energiegebruik.”

Hoe presteren accu’s echt?

De inzichten zijn gebaseerd op een analyse van rijgegevens van 45.000 elektrische auto’s op Nederlandse wegen. De uitkomsten waren voor TNO aanleiding om vervolgonderzoek te doen. René: “Zo voeren we nu specifieke metingen uit bij elektrische voertuigen onder wisselende omstandigheden, zoals bij verschillende snelheden of weersomstandigheden. Daarbij wordt ook gekeken naar laadverliezen bij verschillende laadsnelheden, iets wat in de WLTP niet wordt meegenomen.”

Daarnaast doet TNO onderzoek naar accuprestaties en -slijtage. Want ook accuveroudering heeft invloed op de actieradius van een elektrische auto. René: “In het TNO Batterijlaboratorium testen we hoe accu's reageren op intensief gebruik, laadcycli en temperaturen. Dit helpt autofabrikanten om accu’s te verbeteren, en geeft beleidsmakers inzicht in de levensduur en betrouwbaarheid van elektrische auto's.”

Beter beleid met realistischere data

Een vloot van honderdduizenden elektrische auto's die 10% meer gebruiken dan gedacht, betekent al snel tientallen miljoenen euro’s per jaar aan extra kosten en een hogere CO2-uitstoot door de opwekking van elektriciteit. Daarom hebben leasemaatschappijen en andere eigenaren van een grote vloot belang bij betrouwbare praktijkdata. Ook voor beleidsmakers in Den Haag zijn deze inzichten belangrijk om goed onderbouwde beleidskeuzes te maken, bijvoorbeeld voor het oplossen van netcongestie en het verbeteren van de uitrol van laadinfrastructuur.

Niet alleen in Nederland, ook op Europees niveau spelen deze vraagstukken. De Euro 7-wetgeving die in voorbereiding is, schrijft een minimale accucapaciteit na een bepaald aantal jaren of kilometers voor: 80% bij 100.000 km of 5 jaar, en 72% bij 160.000 km of 8 jaar. Die regels moeten elektrische auto's ook op de lange termijn betrouwbaar houden. TNO levert hiervoor samen met het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat kennis aan.

Wat kun je als EV-rijder doen?

Voor wie een elektrische auto overweegt of al rijdt, is er gelukkig steeds meer onafhankelijke informatie over energiegebruik en bereik beschikbaar. Op de website van Green NCAP, een programma waar TNO ook aan bijdraagt, kun je nieuwe auto’s vergelijken op basis van testresultaten. Ook in TNO-rapporten over energiegebruik in de praktijk is informatie te vinden. René: “Deze bronnen geven een realistischer beeld dan de WLTP-range. Dat zeggen we niet om de industrie te kijk te zetten, maar omdat duurzame mobiliteit in het belang is van ons allemaal.”

Ben je beleidsmaker of beheerder van een wagenpark? We denken graag mee over monitoring, efficiëntieverbetering en de impact van elektrisch rijden op netbelasting en laadinfrastructuur. Meer weten of samenwerken? Bekijk het TNO-rapport over meerverbruik of neem contact op.