Zo maken we onze binnenruimte klimaatbestendig

Hittestress en blootstelling aan schimmeldeeltjes vormen vooral een risico voor kwetsbare groepen, zoals kinderen, ouderen en chronisch zieken. Door met name vergrijzing en obesitas groeit deze kwetsbare groep snel. Te hoge binnentemperaturen veroorzaken discomfort, gedragsproblemen, slaapproblemen en gezondheidsklachten, met meer ziekenhuisopnames en verminderde productiviteit van (zorg)personeel tot gevolg. Door langdurige blootstelling aan schimmels raken immuunsystemen overprikkeld en verstoord, wat kan leiden tot chronische aandoeningen zoals astma en allergie.

Hogere temperaturen leiden tot meer hittegerelateerde aandoeningen, zoals uitdroging, hitteberoerte en hart- en vaatziekten. Daarnaast kunnen sommige schimmels infecties veroorzaken, die door een toenemende resistentie minder makkelijk te behandelen zijn. Dit verhoogt de vraag naar acute medische zorg en noodhulpdiensten, wat de capaciteit van het zorgsysteem onder druk zet. Daarnaast zullen zorginstellingen kampen met hogere koel- en onderhoudskosten, en een verminderde zorgcapaciteit, doordat ook zorgverleners door hittestress of schimmelblootstelling kunnen worden getroffen.

Hoge temperaturen, evenals blootstelling aan vocht en schimmel, hebben een ontwrichtende impact op sectoren als de zorg en onderwijs, maar ook op veiligheidsdiensten als politie en brandweer.

Zo ervaart zorgpersoneel fysieke en mentale stress bij binnentemperaturen boven 30 °C, wat leidt tot discomfort en gezondheidsklachten. Juist naar dit soort effecten doet TNO onderzoek, om integrale normen en maatvoering te vinden. Dit doen we door het integreren van fysiologische, comfort- en risicomodellen, waarbij naast temperatuur en luchtvochtigheid, ook straling, activiteitenniveau, gedrag en verdamping belangrijke aspecten zijn. Hitte beïnvloedt ook de mentale gezondheid, zowel op het werk als thuis. Dit kan resulteren in een lagere belastbaarheid en productiviteit, meer ziekteverzuim en meer kans op mentale klachten.

Ontwikkelaars en verhuurders krijgen steeds vaker te maken met klachten over hitte en schimmel in woningen, wat kan leiden tot rechtszaken, reputatieschade en financiële verliezen, zoals huurverlaging of verplichte aanpassingen. In het huidige klimaat kampt circa 20% van de woningen met vocht- en schimmelproblemen. Ondanks hoge kosten voor verwijdering keert schimmel vaak terug. Verkeerd toegepaste verduurzamingsmaatregelen (isoleren zonder ventileren, biobased bouwmaterialen zonder vochtbeheersingsplan) kunnen de schimmelgroei onbedoeld bevorderen en de problematiek verder vergroten.

• Impactstudies naar gezondheidsrisico’s: Bij TNO werken we aan bewustwording door het beter in kaart brengen van de gezondheidsrisico’s van hittestress en schimmelvorming voor bewoners en werknemers. Dat doen we onder andere met impactstudies naar de lichamelijke gevolgen van blootstelling aan hittestress, en de relatie tussen oververhitting en ziekte.

• Praktische meetmethodes en indicatoren: Schimmels kunnen al schadelijk zijn in lage concentraties. TNO ontwikkelt bruikbare meetmethodes om schimmelvorming in een vroeg stadium detecteerbaar te maken.
Ook is er behoefte aan praktische indicatoren om hittestress binnenshuis objectief te kunnen meten en eventuele risico’s te kunnen bepalen. Hiermee kunnen we de effectiviteit van gebouwaanpassingen en maatregelen ter voorkoming van hittestress en schimmelvorming objectief evalueren.

• Aanpassing van bouwvoorschriften: In de huidige bouwvoorschriften en normen wordt onvoldoende rekening gehouden met de gezondheidsrisico’s van klimaatverandering. TNO spant zich in om samen met beleidsmakers en de markt tot goed hanteerbare grenswaarden te komen. Deze waarden moeten gezondheid beter borgen, de woningbouw niet onnodig vertragen of kostbaar maken, en de diverse transities integreren.

• Samen met het bedrijfsleven ontwikkelt TNO producten en diensten die gebouwen beter bestand maken tegen hitte en vocht. Door het ontwikkelen van een beoordelingsframework helpen we partners met hun productontwikkeling, objectieve testmethodieken en het creëren van een gelijk speelveld. Zo wil TNO bijdragen aan de marktkansen van innovatieve producten en diensten.