TNO: Verbeter binnenluchtkwaliteit voor een betere gezondheid

Thema:
Energie in de gebouwde omgeving

De ziektelast als gevolg van verontreinigde lucht in gebouwen bedraagt in Nederland 2,3% van de totale ziektelast in Nederland. Een verbetering van de binnenluchtkwaliteit kan de totale maatschappelijke kosten met 7,8 miljard euro per jaar verlagen. Dit blijkt uit het position paper van TNO “Goede binnenluchtkwaliteit voor onze gezondheid” over de impact van binnenluchtverontreiniging op de volksgezondheid. TNO doet een aantal aanbevelingen om de kwaliteit van het binnenklimaat te verbeteren.

Uit internationaal onderzoek blijkt dat slechts zes verontreinigingen in de binnenlucht verantwoordelijk zijn voor 99% van de ziektelast door verontreinigingen in de binnenlucht. Fijnstof (PM10i en PM2.5ii) levert de grootste bijdrage (circa 86%) aan de verloren gezonde levensjaren.

Fijnstof heeft grootste aandeel in binnenmilieu-gerelateerde ziektelast

Uit berekeningen van TNO blijkt dat fijnstof met circa 78% ook het grootste aandeel heeft in Nederland, gevolgd door stikstofdioxide (9,8%), formaldehyde (7,9%), ozon (1,9%) en radon (1,4%). Deze stoffen zijn een belangrijke bron van aandoeningen zoals COPD, astma, chronische bronchitis en respiratoire allergieën.

De berekende ziektelast als gevolg van deze stoffen in het binnenklimaat bedraagt 685 Disability Adjusted Life Years (DALYs)iii per 100.000 personen per jaar. Dat is 2,3% van de totale ziektelast in Nederland in 2022 en vertegenwoordigt een maatschappelijke kostenpost van circa 7,8 miljard euro per jaariv.

Procentuele bijdrage van verontreinigingen in de binnenlucht aan de ziektelast in Nederland-tno
Figuur: Procentuele bijdrage van verontreinigingen in de binnenlucht aan de ziektelast in Nederland.

Goede ventilatie leidt tot gezondheidswinst

Mensen brengen het grootste deel van hun tijd binnenshuis door, waardoor goede ventilatie een effectieve maatregel is om de binnenluchtkwaliteit op de korte en middellange termijn te verbeteren. De effecten van maatregelen om de buitenluchtkwaliteit te verbeteren zijn daarentegen pas op langere termijn merkbaar. Goede ventilatie kan de blootstelling aan schadelijke stoffen in gebouwen significant verminderen, wat aanzienlijke gezondheidswinst en reductie van de maatschappelijke kosten oplevert.

Een reductie van slechts 5% van de blootstelling aan deze schadelijke stoffen vertegenwoordigt een waarde van 0,4 miljard euro per jaar. Deze reductie van de gemiddelde blootstelling kan volgens TNO worden gerealiseerd door een aantal maatregelen.

Aanbevelingen

Om de binnenluchtkwaliteit te verbeteren en de maatschappelijke kosten te verlagen doet TNO de volgende aanbevelingen:

  • Voeg “goede binnenluchtkwaliteit” toe aan het preventieakkoord;

  • Start een bewustwordingscampagne;

  • Voor nieuwbouwwoningen: stel kaders voor gezondere binnenlucht;

  • Voor bestaande woningen: ondersteun aanpassing en installatie van ventilatiesystemen;

  • Voer een monitoringsprogramma binnenluchtkwaliteit uit;

  • Bereid onderzoeksprogramma’s naar pandemische paraatheid en ventilatie uit naar binnenluchtkwaliteit in algemene zin;

  • Beleg het onderwerp bij een coördinerend ministerie.

Niet alle gegevens beschikbaar

TNO geeft aan dat er onvoldoende gegevens zijn over de PM10-2.5 fractiev, schimmelsporen en ozonconcentraties voor Nederlandse woningen. Hierdoor wordt in dit onderzoek bijvoorbeeld het effect van schimmels in het binnenklimaat mogelijk onderschat. Het gebruik van ozon-emitterende apparaten, zoals luchtreinigers, vereist nader onderzoek volgens TNO. Studies tonen namelijk aan dat veel van deze apparaten de WHO-limiet voor ozon overschrijden.

Toelichting

i PM staat voor particulate matter vrij vertaald fijnstof. Bij PM10 is dat de concentratie deeltjes kleiner dan 10 micrometer in microgram per m3 lucht.

ii PM staat voor particulate matter vrij vertaald fijnstof. Bij PM2.5 is dat de concentratie deeltjes kleiner dan 2.,5 micrometer in microgram per m3 lucht.

iii Een maat voor verloren levensjaren door vroegtijdige sterfte en de jaren die mensen met beperkingen leven door (chronische) ziekte.

iv Gebaseerd op een monetaire waarde voor een gezond levensjaar van € 80.000 , een bevolkingsomvang van 18 miljoen mensen en de inschatting dat we gemiddeld 80% van de tijd in een gebouw verblijven.

v PM staat voor particulate matter vrij vertaald fijnstof. De fractie PM10-2.5 is de concentratie deeltjes kleiner dan 10 micrometer maar groter of gelijk aan 2,5 micrometer in microgram per m3 lucht.

Laat je verder inspireren

25 resultaten, getoond 1 t/m 5

Techniek-catalogus naar Deens model om uitrol warmtenetten te versnellen

Informatietype:
Insight
7 mei 2025
Deense gemeenten werken met een techniek-catalogus bij besluitvorming over duurzame warmtenetten. Is dit ook geschikt voor Nederland??

Noord-Hollandse gemeentes gebruiken contingentenaanpak om woningverduurzaming te versnellen

Informatietype:
Insight
17 maart 2025

Duurzame verwarmings- en koelsystemen

Informatietype:
Artikel

Contingentenaanpak bewijst effectiviteit in versnellen en opschalen van energierenovaties

Informatietype:
Insight
7 november 2024

Onderzoek naar gezonder wonen langs drukke wegen

Informatietype:
Insight
16 september 2024