TNO lanceert Motion Comfort Institute voor geautomatiseerd vervoer

Wagenziekte in moderne mobiliteit

Wagenziekte ontstaat wanneer er een mismatch is tussen wat je evenwichtsorganen voelen en wat je ogen zien. “Telkens wanneer je lichaam denkt: er klopt iets niet – mijn ogen zijn het niet eens met wat mijn zitvlak voelt – ontstaat de kans op wagenziekte,” legt Magnus Moore uit, Business Developer bij het Motion Comfort Institute van TNO.

Dit eeuwenoude probleem krijgt een nieuwe urgentie met de komst van geautomatiseerde voertuigen. Momenteel ervaart slechts 24% van de bestuurders wagenziekte, tegenover 62% van de passagiers. De reden is simpel: bestuurders anticiperen op hun eigen handelingen.

“Het probleem met geautomatiseerde voertuigen is dat de bestuurder een passagier wordt,” aldus Magnus. Elektrische voertuigen verergeren dit probleem door hun hoge koppel, wat leidt tot onverwachte, scherpe versnellingen.

“Wagenziekte is de belangrijkste reden waarom mensen niet op schepen stappen,” merkt Magnus op. “Als we dit niet oplossen, kan het ertoe leiden dat mensen geen gebruik willen maken van geautomatiseerde auto’s.” Aangezien 80% van de huidige ritten alleen door de bestuurder wordt gemaakt, is het nu nog geen groot probleem – maar dat zal veranderen.

Motion Comfort Institute: een gecoördineerde onderzoeksinstelling

Het nieuwe Motion Comfort Institute is een uitvloeisel van de uitgebreide expertise en faciliteiten op het gebied van menselijke factoren in Soesterberg en combineert tientallen jaren defensieonderzoek naar menselijke prestaties met geavanceerde toepassingen in de auto-industrie.

“We beschikken over faciliteiten waarmee we fundamenteel onderzoek kunnen doen naar de oorzaken, detectie en oplossingen van het probleem,” legt Magnus uit. Deze allesomvattende aanpak maakt gebruik van een unieke onderzoeksinfrastructuur en een team van meer dan 100 experts, die een breed scala op het gebied van human factors bestrijken. Daarmee onderscheidt TNO zich wereldwijd.

Onderzoeksbasis: oorzaken, detectie en oplossingen van wagenziekte

TNO’s onderzoeksstrategie richt zich op drie kernvragen:

1. Wat veroorzaakt wagenziekte?

De Desdemona-simulator is het hart van het onderzoek naar bewegingsongemak. Als enige simulator ter wereld met zes vrijheidsgraden en een centrifuge, kan deze elke denkbare rij-, vlieg- of vaarbeweging nabootsen.

Daarnaast onderzoekt een 40 meter lange lineaire baan horizontale versnellingen – cruciaal voor het begrijpen van autobewegingen. Validatie vindt plaats op een militaire testbaan en op de openbare weg tussen Soesterberg en Amersfoort.

“We hebben veel werk gestoken in het definiëren van welke bewegingen in een auto problemen veroorzaken,” zegt Magnus. Auto’s bewegen in zes vrijheidsgraden – vooruit, achteruit, zijwaarts, rotatie en kanteling – en TNO heeft nieuwe modellen ontwikkeld die deze complexiteit beter vangen dan de traditionele ISO-normen.

2. Hoe detecteer je wagenziekte?

Toekomstige voertuigen moeten ongemak herkennen zonder dat passagiers iets hoeven te zeggen. TNO ontwikkelde de MISC (pdf)-schaal (Motion Illness Symptoms Classification) voor onderzoeksdoeleinden, maar commerciële toepassingen vereisen contactloze oplossingen.
“We kijken alleen naar visuele of thermische opties, geen contact,” aldus Magnus. Onderzoek richt zich op biomarkers zoals hartslagvariatie, huidtemperatuur en oogbewegingen – allemaal meetbaar via camera’s en sensoren die al in voertuigen worden geïntegreerd.

3. Hoe voorkom en verhelp je het?

Oplossingen variëren van directe interventies tot langetermijnontwerp:

• Bewegingssignalen: Trillingen in stoelen of visuele signalen bereiden passagiers voor op bewegingen;
• Actieve vering: Systemen die de passagierservaring loskoppelen van oneffenheden in de weg;
• Route-optimalisatie: AI-gestuurde navigatie die misselijkmakende bewegingen minimaliseert;
• Adaptieve rijmodi: Voertuiggedrag dat zich aanpast bij detectie van ongemak.

“Binnen vijf jaar zullen autofabrikanten hun voertuigen actief ontwerpen om wagenziekte te verminderen,” voorspelt Magnus.

Geïnteresseerd in hoe het Motion Comfort Institute van TNO kan bijdragen aan motion comfort in jouw sector? Neem contact op met onze experts om samenwerkingsmogelijkheden te bespreken.