
Drijfveren en barrières voor een duurzame gebouwde omgeving
Naast duurzaam verwarmen wordt ook het koelen van woningen en gebouwen steeds belangrijker. Deze warmte-en koudetransitie vraagt om samenwerking tussen overheden, marktpartijen en bewoners. TNO ondersteunt dit met wetenschappelijk onderzoek, analyses en praktische tools en advies. Op deze pagina vind je onderzoek naar drijfveren en barrières voor een duurzame gebouwde omgeving voor bewoners, ondernemers en beleidsmakers.
We werken zowel agenderend als vraaggestuurd en zoeken altijd een link met de praktijk. De rode draad in de onderzoeken is het in kaart brengen van drijfveren en barrières van verschillende doelgroepen. Dit draagt bij aan het beter begrijpen, ondersteunen en ontzorgen van bewoners, ondernemers en overheden om de transitie naar een CO2-neutrale gebouwde omgeving te kunnen versnellen.
Warmte- en koudetransitie
In 2050 moeten alle woningen en gebouwen in Nederland duurzaam en zonder fossiele brandstoffen worden verwarmd. Dit betekent een grootschalige omschakeling naar alternatieve warmtebronnen, zoals warmtenetten, elektrische warmtepompen en andere innovatieve oplossingen.
Tot 2030 gaat het om zo’n 1,5 miljoen woningen en gebouwen die moeten overstappen op een duurzamer verwarmingssysteem. Ook het koelen van woningen en gebouwen wordt steeds belangrijker.
De warmte- en koudetransitie raakt iedereen en vraagt om wederzijds begrip en samenwerking tussen overheden, marktpartijen en bewoners. De transitie raakt bewoners en hun woningen, huurders en eigenaren van utiliteitsgebouwen, ondernemers op bedrijventerreinen en vraagt ondersteuning en sturing van lokale en nationale overheden.
Beweegredenen en barrières van bewoners over woningverduurzaming
Hier vind je een overzicht van verschillende onderzoeken. Het identificeren en analyseren van drijfveren en barrières van bewoners voor woningverduurzaming staan daarin centraal.
Bewoners spelen een cruciale rol in het slagen van deze transitie. Hun motivatie, zorgen en behoeften bepalen in grote mate het tempo en de haalbaarheid van duurzame oplossingen.
Daarom onderzochten we niet alleen hoe bewoners aankijken tegen aardgasvrij wonen, maar ook welke randvoorwaarden en ondersteuning nodig zijn voor een succesvolle en breed gedragen aanpak.
Zo helpen we gemeenten en andere stakeholders om effectieve, rechtvaardige en realistische transitieplannen te realiseren. Door inzicht te bieden in de wensen en verwachtingen van bewoners, dragen we bij aan een duurzame, toekomstbestendige gebouwde omgeving.
We brachten de bewonerservaringen en -behoeftes van Nederlanders (pdf) in kaart.
De verduurzaming van woningen moet versnellen en er moeten per woning meer maatregelen worden genomen om de klimaatdoelstellingen te halen. In hoeverre zijn woningeigenaren geïnteresseerd in het afnemen van een totaalverduurzamingspakket, met daarin meerdere duurzame maatregelen tegelijk? En wat zijn de drijfveren voor hun keuze?
Je leest het in het rapport "Interesse van woningeigenaren in een totaalverduurzamingspakket voor hun woning".
In buurten waar een warmtenet wordt gepland, kan een beroep worden gedaan op bewoners om financieel bij te dragen aan de warmtenet-aansluiting naar de woning. Welke factoren hebben invloed op de bereidheid van woningeigenaren om mee te betalen aan een warmtenet?
We brachten de factoren in kaart.
De gebouwde omgeving in Nederland moet verduurzamen en van het aardgas af. Voor het betrekken van bewoners zijn verschillende participatietools beschikbaar. Die gaan echter vaak voorbij aan de vraag in hoeverre en op welke wijze bewoners zelf graag betrokken willen worden.
De Warm(t)e Kermis helpt om deze participatiebehoefte in kaart te brengen.
Beweegredenen en barrières van ondernemers
Ook voor ondernemers zijn er verschillende beweegredenen en barrières voor het realiseren van duurzame woningen en gebouwen.
De installatie van (hybride) warmtepompen is een belangrijke schakel in het behalen van de Nederlandse klimaatdoelstellingen voor een energieneutrale gebouwde omgeving in 2050.
Daarnaast vraagt ook de groeiende interesse in warmtepompen onder huishoudens om een versnelling van het installatietempo. Daarom hebben installatiebedrijven zich voorgekomen om ongeveer 500 installaties per dag extra uit te voeren. Installatiemonteurs vormen een essentiële spil in deze transitie.
Wat vinden zij belangrijk in hun werk, en wat is hun perspectief op innovaties die het installatie- en serviceproces van warmtepompen moeten versnellen?
In het rapport "Van meer begrip, naar meer geïnstalleerde warmtepompen" lees je de antwoorden op deze vragen.
De wensen en ervaring van bewoners wat betreft aardgasvrije huizen
Bewoners doorlopen verschillende stappen naar een aardgasvrije woning. Dit noemen we de klantreis naar aardgasvrij wonen. Zij bevinden zich daarbij op verschillende momenten in verschillende stappen van de klantreis. Daarin kunnen ze bij iedere stap blijven steken als er niet voldoende aanleiding is om naar een volgende stap over te gaan.
De verdeling van drijfveren en barrières over de verschillende stappen biedt aanknopingspunten over het soort informatie en de ondersteuning waar bewoners behoefte aan hebben.
Dit brachten wij in kaart met ons onderzoek naar de drijfveren en barrières per stap van de klantreis
Eigenaar-bewoners van proeftuinen die hun woning aardgasvrij hebben laten maken, geven gemiddeld een 8,7 voor hun woning. Dit blijkt uit ons onderzoek naar aardgasvrije wijken, waarin we de eerste ervaringen van eigenaars-bewoners die het hele traject naar een aardgasvrije woning hebben doorlopen, in kaart hebben gebracht.
Er is ook waardevolle kennis opgedaan over waarom bewoners juist niet de overstap hebben gemaakt naar een aardgasvrije woning. Bewoners ervaren over het algemeen het proces richting aardgasvrij wonen als ingrijpend, voor zichzelf en voor hun wijk.
De verduurzaming van woningen moet versnellen en er moeten per woning meer maatregelen worden genomen om de klimaatdoelstellingen te halen.
In hoeverre zijn woningeigenaren geïnteresseerd in het afnemen van een totaalverduurzamingspakket, met daarin meerdere duurzame maatregelen tegelijk? En wat zijn de drijfveren voor hun keuze?
We brachten de interesses van woningeigenaren in een totaalverduurzamingspakket (pdf) in kaart.
In buurten waar een warmtenet wordt gepland, kan een beroep worden gedaan op bewoners om financieel bij te dragen aan de warmtenet-aansluiting naar de woning.
Welke factoren hebben invloed op de bereidheid van woningeigenaren om mee te betalen aan een warmtenet?
Wij brachten de bereidheid van bewoners om mee te betalen aan een warmtenet (pdf) in kaart.
Innovatieve tools
Bewoners spelen een sleutelrol bij het verduurzamen van hun woning. Burgerparticipatie is essentieel om ervoor te zorgen dat bewoners zich gehoord en betrokken voelen bij verduurzamingsprojecten.
Voor het betrekken van bewoners zijn verschillende participatietools beschikbaar. Die gaan echter vaak voorbij aan de vraag in hoeverre en op welke wijze bewoners zelf graag betrokken willen worden.
TNO deed daarom onderzoek naar de Warm(t)e Kermis (pdf): een praktische tool die gebruikt kan worden door (proeftuin)gemeentes om in kaart te brengen of, in welke mate en op welke manier (verschillende groepen) bewoners betrokken willen worden in de warmtetransitie.
Stap voor stap gaan alle woningen van het aardgas af. Een enorme opgave. Gemeenten hebben hier de regie en bewoners vervullen een cruciale rol als huiseigenaar of als huurder. Hen actief betrekken bevordert die transitie.
Samen met marktpartijen hebben we hiervoor bijvoorbeeld de BuurtWarmteWijzer ontwikkeld, een aanpak voor gemeenten en inwoners om samen op te trekken in de warmtetransitie.
Neem contact met ons op
Laat je verder inspireren
Potentieel grote bijdrage leefstijlverandering aan klimaattransitie


Brede welvaart centraal bij beoordeling klimaatmaatregelen


Gemeenten zien energiehulp als transitiebegeleider in aanpak energiearmoede


Draagvlak


Energietransitie biedt kansen op afname energiearmoede

