Nationale Agenda Quantumtechnologie: Nederland als innovatieknooppunt

Quantumtechnologie wordt zowel door Nederlandse en Europese overheden als sleuteltechnologie bestempeld. TNO heeft met andere Nederlandse kennisinstellingen en bedrijven in kaart gebracht wat er allemaal moet gebeuren om de Nederlandse ambities op het gebied van quantumtechnologie waar te kunnen maken. Dit is in opdracht van de Staatsecretaris van EZK (Economische Zaken en Klimaat) en de topsectoren HTSM (High Tech Systemen en Materialen) en ICT gedaan.

De Nationale Agenda Quantumtechnologie (NAQT) is het resultaat. De auteurs zijn TNO, QuTech, QuSoft, EZK, NWO, QT/e,  het Lorentz Instituut, AMS-IX, StartupDelta (nu Techteap.nl) en Microsoft.

QUANTUM DELTA NL

Op 16 september 2019 is de NAQT in Den Haag gepresenteerd. De agenda beschrijft hoe Nederland haar mondiale toppositie in de komende jaren verder kan versterken. De agenda streeft de volgende doelen na:

• Verbinden van partijen in Nederland, samenwerken aan gezamenlijke doelen en uitdagingen;
• Versnellen van de economische impact van quantumtechnologie voor Nederland;
• Bijdragen aan de maatschappelijke opgaven van de overheid;
• Nederland positioneren als internationaal kennis- en innovatieknooppunt voor quantumtechnologie: Quantum Delta NL, kortweg QΔNL.

De agenda deelt quantumtechnologie in vier toepassingsgebieden in: quantum computation, quantum communication, quantum simulation en quantum sensing & metrology. 

TNO ALS BELANGRIJKE PARTNER IN QΔNL

De Nederlandse uitgangspositie is uitstekend: Nederlandse universiteiten en kennisinstellingen zijn koplopers op het gebied van bijvoorbeeld qubits, quantuminternet, quantumalgoritmes en post-quantumcryptografie. Daarnaast is Nederland sterk in systems engineering en in het combineren van technologieën tot werkende systemen, cruciaal voor innovatie.

TNO draagt hieraan bij met kennis over de hele breedte van quantumtechnologie en aanpalende disciplines. In totaal zijn vele tientallen TNO-medewerkers direct of indirect betrokken bij quantumtechnologie. Binnen verschillende units werken zij aan alle facetten van quantumtechnologie, waaronder quantumcomputing, quantumcommunication, quantumsensing, de ontwikkeling van quantumalgoritmes en post-quantumcryptografie. Dit sluit uitstekend aan bij de toepassingsgebieden waar de agenda zich op richt.

TNO is bovendien actief in de drie toonaangevende katalysator- of KAT-programma’s die de agenda definieert:

• KAT-1: Quantum Computing and Simulation;
• KAT-2: Nationaal Quantum Netwerk;
• KAT-3: Quantum Sensing Applicaties.

Deze ambitieuze programma’s hebben tot doel de ontwikkelingen in de quantumtechnologie aan de hand van demonstrators ‘tastbaar’ te maken en versneld naar maatschappij en industrie te brengen. Voor TNO ligt de nadruk daarbij op het vertalen van academische kennis naar toepassingen en het helpen realiseren van toegevoegde, nieuwe waarde voor bedrijven en de BV Nederland. Ecosysteemontwikkeling en maatschappelijke inbedding van de technologie zijn daar een integraal onderdeel van.

Naast het verrichten van toegepast onderzoek werkt TNO aan het samenbrengen en verbinden van partijen in de programma’s en actielijnen van de nationale agenda. Dat gebeurt onder andere in QuTech, een samenwerkingsverband tussen TNO en de Technische Universiteit Delft (TU Delft). QuTech richt zich samen met industriële partners op de ontwikkeling van een quantumcomputer en quantuminternet, en loopt wereldwijd voorop.

URGENTIE

Hoewel Nederland een mooie uitgangspositie heeft, kunnen we het ons niet veroorloven stil te blijven staan, aangezien de wereld om ons heen ook aan de slag gaat met quantumtechnologie. De Nationale Agenda Quantumtechnologie beschrijft wat nodig is.