Slimme bouwlogistieke concepten in de praktijk

In de komende jaren worden één miljoen nieuwe woningen gebouwd, wordt de woningvoorraad verduurzaamd en de infrastructuur vernieuwd. Nu al is 30 procent van het zakelijke verkeer in steden toe te rekenen aan de bouw: dagelijks meer dan 200.000 bestelbusjes en 20.000 vrachtwagens. Dit leidt tot ergernis en kosten van files, problemen met luchtkwaliteit (CO2, fijnstof), geluid en verkeersveiligheid. Onderzoek van TNO toont aan dat duurzame bouwlogistiek hinder en kosten reduceert. Duurzame bouwlogistiek is de afstemming van logistiek in de gehele keten, van architect naar de aannemer tot de werknemers op de bouwplaast, zodat de bouw zo effectief en efficiënt mogelijk plaastvindt.

Onderzoek duurzame bouwlogistiek

Afgelopen jaren is er in verschillende projecten onderzoek gedaan naar duurzame bouwlogistiek. Hieronder worden een aantal van deze projecten kort toegelicht.

4C in Bouwlogistiek: In het onderzoeksproject zijn bij twee concrete bouwprojecten van respectievelijk TBI (Hotel Amstelkwartier) en VolkerWessels in samenwerking met Boele en van Eesteren (De Trip) nieuwe bouwlogistieke concepten en ketenregie systemen toegepast in de praktijk. Zoals o.a. een bouwhub aan de rand van de stad of bij een toeleverancier of zogenaamde runners voor het tijdig gereed zetten van bouwmaterialen op de juiste locatie op de bouwplaats.
TNO heeft voor het bouwproject De Trip aangetoond dat het toepassen van bouwlogistieke concepten loont: 69% minder ritten naar de bouwplaats, 69% minder kilometers van bouwverkeer, 68% minder CO2-uitstoot en gemiddeld 81 minuten besparing voor de leverancier per rit.

4C control tower toepassingen in bouwlogistiek: Dit is een vervolg op het voorgaande project. In dit project heeft TNO 9 nieuwe bouwprojecten geadviseerd bij het toepassen van bouwlogistieke concepten en zijn de prestaties en impact op de omgeving gemeten. Bij 3 proeftuinen zijn er uitgebreide gegevens vezameld en ook besparingen aangetoond. Bij deze drie projecten werd circa 50%, 65% en 80% aan ritten bespaard, totaal ruim 260.000 kilometer. Dit leidde tot een vermindering van de CO2-uitstoot van respectievelijk 40%, 85% en 50%. De ervaringen met BouwHubs, een locatie aan de rand van de stad waar alle bouwmaterialen worden verzameld, waren unaniem positief.

Amsterdam Vaart!: In dit project werkt TNO samen met gemeente Amsterdam, Havenbedrijf Amsterdam en Waternet. Het doel is zoveel mogelijk transport van bouwmaterialen over de weg te verplaatsen naar het water. Om dit mogelijk te maken is in veel gevallen een multimodale bouwhub nodig. Dit is een ontkoppelpunt voor de overslag van bouwmaterialen van weg naar water en omgekeerd, en biedt mogelijkheden voor tijdelijke opslag van bouwmaterialen en bundeling van het transport van bouwmaterialen. In 2018 zijn mede door de stimulans van het consortium al een aantal multimodale bouwhubs gestart en zijn bij een viertal bouwprojecten de eerste ervaringen opgedaan met transport van bouwmaterialen over water. TNO heeft zich in dit project gericht op de monitoring van het effect van het toepassen en werken met een multimodale bouwhub. De gemeente Amsterdam gebruikt de ervaringen in de ontwikkeling van beleid op het gebied van goederenvervoer over water. De positieve resultaten uit 2018 hebben ervoor gezorgd dat er een vervolg komt voor o.a. meerdere bouwprojecten in Amsterdam. Lees voor meer informatie over de bevindingen van 2018 het eindrapport Amsterdam Vaart.

Verkenning impact op duurzaamheid: De Gemeente Rotterdam heeft TNO gevraagd de potentie en de impact van de exploitatie van een multimodale logistieke bouwhub te onderzoeken. Met name op het aantal vervoersbewegingen en daaraan gerelateerde CO2-uitstoot en overige schadelijke emissies (NOx en fijnstof). De belangrijkste conclusie uit deze studie was dat de inzet van bouwhubs voor de bundeling van het transport van bouwmaterialen naar alle bouwplaatsen binnen de ring van Rotterdam een aanzienlijke positieve impact heeft op zowel het zwaar vrachtverkeer in de binnenstad naar de bouwplaatsen, het klimaat als ook de luchtkwaliteit. Door de inzet van bouwhubs te combineren met elektrisch vervoer tussen de bouwhubs en de bouwplaatsen in de binnenstad van Rotterdam is zelfs nog een aanzienlijke additionele besparing haalbaar op emissies (ordegrootte verdubbeling). De resultaten uit de studie heeft de Gemeente Rotterdam gebruikt voor vervolgstappen naar beleid op het gebied van bouwstroomregulering.

Afstemming in keten cruciaal

TNO concludeert dat voor goede bouwlogistiek de afstemming en medewerking binnen de keten cruciaal is. Voorwaarden voor het succesvol uitvoeren van bouwlogistiek zijn onder meer: inzicht in de integrale ketenkosten, samen tactisch en operationeel plannen op basis van gedeelde informatie, voldoende schaalgrootte in BouwHubs om kosten te verlagen, een goed doordachte locatie van de hubs, inzicht in de operationele logistieke prestaties en een actieve rol van de lokale overheid bij aanbesteding en vergunningverlening.

Samenwerkingspartners

In de verschillende projecten werkt TNO nauw samen met verschillende kennisinstellingen, (lokale) overheid en het bedrijfsleven, waaronder: TU Delft, Universiteit Twente, Hogeschool Utrecht, Hogeschool van Amsterdam, Gemeente Amsterdam, Port of Amsterdam, Waternet, VolkerWessels Bouwmaterieel, Dura Vermeer, van Wijnen, Waal bouw, Scholtens groep, Bouwend Nederland en TLN. De opgedane kennis en ervaringen worden breed binnen de sector gedeeld via congressen en instellingen als Dinalog en Connekt.