Grootschalige opslag en transport van waterstof

Thema:
Schone waterstofproductie

In de komende 10 jaar neemt het aantal windparken op zee toe tot een capaciteit van 11,5 gigawatt in 2030. Grootschalige opslag en transport van waterstof is daarvoor essentieel. De Noordzee is zeer geschikt om groene, volledig duurzaam opgewekte waterstof te produceren, op te slaan en naar land te transporteren.

Productie groene waterstof

Waterstof is onmisbaar in de energietransitie. Het helpt bij het terugdringen van de CO2-uitstoot van industrieën die veel energie gebruiken. Wij dragen bij aan innovaties om waterstof op grote schaal op zee te kunnen produceren en opslaan. We bedenken concepten, ontwikkelen technologieën en doen praktijkproeven. Zo komt er op installatie voor productie van groene waterstof op een olie- en gasplatform voor de kust van Den Haag. Dit wordt geproduceerd uit duurzame elektriciteit, opgewekt door wind en zon.

Transport

Onder de Noordzee bevinden zich veel lege gasvelden waarin de waterstof kan worden opgeslagen. Op momenten van grote vraag naar energie kan deze waterstof via bestaande gasleidingen aan land worden gebracht. We onderzoeken wat de meest robuuste en goedkope manier is om de op zee opgewekte elektriciteit in de vorm van waterstofmoleculen te transporteren naar de grote gebruikers. Waterstof vervoeren is een stuk goedkoper dan transport van elektriciteit via kabels.

Gaspijpleidingen

Bovendien is de bestaande infrastructuur van gaspijpleidingen op land en in de Noordzee hiervoor zeer geschikt. Op dit moment stroomt aardgas door deze leidingen naar land. En dat is veel meer dan de 11,5 gigawatt windvermogen in 2030. Dat maakt het aantrekkelijk om waterstof mee aan land te brengen.

Waterstof opslaan

We doen een ander onderzoek naar het opslaan van waterstof in zoutcavernes of lege gasvelden. Gasvelden zijn in potentie geschikt, maar het moet bewezen worden dat de opslag veilig en economisch haalbaar is. Op land kan waterstof in lege zoutcavernes veilig worden opgeslagen. De cavernes zijn eerder gebruikt om aardgas op te slaan en zijn lekdicht. Als je duurzame energie opwekt op land en omzet in waterstof is dat veel goedkoper op te slaan en te transporteren dan elektronen.

Opslag in lege gasvelden en zoutcavernes

Energie uit zon en wind is afhankelijk van de weersomstandigheden. Door de energie als waterstof op land en zee op te slaan, is de vraag beter in balans te brengen. In lege gasvelden in zee past overigens veel meer dan in zoutcavernes. In ons onderzoek naar opslag in de gasvelden en geslagen putten kijken we vooral naar lekdichtheid en of en hoe waterstof reageert op materialen en gesteenten. We werken hiervoor samen met industriële partners.

Kleinschalige opslag

Ook ontwikkelen we nieuwe materialen voor kleinschalige opslag van waterstof in speciale tanks. Hierbij slaan we waterstof op als hoge druk gas of binden het aan een ander element waardoor het vloeibaar blijft. Zo doen we studies en testen we materialen voor opslag van waterstof onder extreme condities. Bijvoorbeeld hoge druk of lage temperatuur. Mogelijke toepassingen zijn zwaar transport over weg en over water. Vloeibare waterstof heeft een temperatuur van -253 graden Celsius. Dat moet veilig en rendabel te verschepen zijn van de productieplek naar de plek waar er vraag naar is. Onze kennis van gas, procestechnologie, chemie en materialen komen hier samen.

Samenwerking

Om waterstof als brandstof veilig in een auto, vrachtwagen of vliegtuig te gebruiken zijn speciale tanks nodig. We zijn op zoek naar partners om veilige waterstoftanks mee te produceren. Interesse? Neem contact met ons op.

Blauwe waterstof

Samen met de industrie in de Rotterdamse haven hebben we plannen ontwikkeld voor het sterk terugdringen van de CO2-uitstoot. Blauwe waterstof is hier de oplossing. Want de CO2 die vrijkomt bij de productie van waterstof, wordt afgevangen en vervoerd naar lege gasvelden in de Noordzee.

Actuele projecten

Project H-vision gaat over transport van de CO2-neutrale blauwe waterstof. Namelijk van een centrale fabriek op de Maasvlakte, via een nieuw leidingnetwerk in het havengebied, naar de chemische- en raffinagebedrijven. En CO2 naar lege gasvelden op zee via het Porthos-netwerk. Landelijk moet het netwerk van Gasunie zich aanpassen en uitbreiden om groene waterstof te vervoeren van de Noordzee en andere bronnen naar grote industriële clusters in Rotterdam, Eemshaven, IJmuiden, Terneuzen en Zuid-Limburg.

Webinar 'Nederland als internationale waterstofhub'

René Peters van TNO, Noé van Hulst van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat en René Schutte van Gasunie bespreken de kansen en uitdagingen van Nederland als internationale waterstofhub.

Laat je verder inspireren

14 resultaten, getoond 1 t/m 5

Tijdmakers: 200 keer minder iridium nodig voor groene waterstof productie

Informatietype:
Insight
1 juni 2023

In deze aflevering van Tijdmakers, spreken we tijdmaker Lennart van der Burg, Cluster manager Green Hydrogen over de doorbraak ontwikkeling in elektrolysers, en over hoe we op grotere schaal groene waterstof kunnen produceren.

Nederland neemt voortouw in ontwikkeling derde generatie electrolyser

Informatietype:
Insight
31 mei 2023

In het project 'Derde-generatie electrolyzers' werkt een consortium onder leiding van TNO aan de ontwikkeling van een compleet nieuw type electrolyser. Dit nieuwe ontwerp zal hogere efficiency, lagere kosten en een circulair ontwerp bieden, met als doel het faciliteren van grootschalige productie van groene waterstof.

Combinatie offshore wind en drijvende zonnepanelen om kosten groene waterstof te verlagen

Informatietype:
Nieuws
28 februari 2023

Nieuw onderzoeksproject SENSE-HUB, onder leiding van TNO, onderzoekt hoe de integratie van verschillende energiesysteemmodules op de Noordzee tot een toekomstig stabiel en betrouwbaar energiesysteem kan leiden. Er wordt gekeken naar de synergie tussen offshore wind, zonnepanelen en waterstofproductie op zee.

Kennisdeling Noordzeelanden nodig om offshore waterstofproductie te versnellen

Informatietype:
Insight
10 februari 2023

In opdracht van het ministerie van EZK onderzocht TNO de voordelen van een gezamenlijke aanpak door de Noordzeelanden en hoe conversie naar waterstof op zee het potentieel aan energie uit de Noordzee beter kan benutten.

Doorbraak ontwikkeling elektrolysers: 200 keer minder iridium gebruikt

Informatietype:
Nieuws
24 oktober 2022

Groene waterstof, geproduceerd via elektrolyse met elektriciteit uit zon en wind, speelt een cruciale rol in de transitie van fossiele naar hernieuwbare energie. Iridium is een schaars materiaal dat op dit moment nog onmisbaar is in elektrolysers die werken met de veel gebruikte PEM (Proton Exchange Membrane)-technologie.