TNO brengt gevolgen klimaatverandering op transportnetwerken in kaart

Het doel? Zo ontstaan waardevolle inzichten die infra-eigenaren en beheerders helpen om onderhoud en renovatie beter te prioriteren. En om samen met ingenieursbureaus en bouwbedrijven te werken aan innovatieve oplossingen voor klimaatbestendige transportnetwerken.

Risico’s van klimaatverandering

Klimaatverandering zet onze transportnetwerken onder druk. Wegen, spoorlijnen en vaarwegen krijgen steeds vaker te maken met extreme weersomstandigheden zoals hitte, droogte en hevige neerslag. Dat heeft directe gevolgen voor de betrouwbaarheid en veiligheid van onze mobiliteit en logistiek.

Hitte

Bij hoge temperaturen zetten asfalt en brugdelen uit. Door deze thermische expansie kunnen wegdelen gaan spatten waardoor schade ontstaat. Ook kunnen bruggen niet goed openen of sluiten. Mogelijke gevolgen: afsluitingen, vertragingen en extra onderhoud.

Droogte

Langdurige droogte leidt tot bodemdaling, vooral in veen- en kleigronden zoals in West-Nederland. Wegen, kunstwerken en spoorwegtracés kunnen verzakken, wat schade veroorzaakt en de veiligheid in gevaar brengt. Daarnaast neemt door droogte ook het risico op berm- en bosbranden toe. Droge periodes zorgen ook voor lage waterstanden, wat de binnenvaart belemmert en flinke economische gevolgen kan hebben.

Wateroverlast

Extreme regenval leidt tot extra congestie op de wegen omdat voertuigen langzamer gaan rijden en meer afstand tot elkaar houden. Daar veroorzaakt extreme regenval plasvorming en ondergelopen wegen en tunnels. Dat kan tot gevaarlijke situaties leiden, zoals aquaplaning, slecht zicht door opspattend water, en zelfs afschuiving van taluds door erosie. Een stijgende grondwaterstand kan bovendien zorgen voor opdrijving van constructies, met extra schade als gevolg.

Onze visie

Bij TNO werken we aan klimaatadaptieve transportnetwerken die de mobiliteit, veiligheid en bereikbaarheid van Nederland ook in de toekomst waarborgen. We brengen niet alleen de risico’s van klimaatverandering voor onze infrastructuur in kaart, maar kijken vooral naar de concrete gevolgen voor onze mobiliteit. Wat gebeurt er daadwerkelijk als het misgaat? Waar in onze infrastructuur zitten de grootste kwetsbaarheden? En wat betekent dat voor bereikbaarheid en reistijd?

Voor deze integrale aanpak combineren we twee krachtige kennisdomeinen:

1. Unieke expertise in risico- en betrouwbaarheidsanalyses van infrastructuur

TNO beschikt over diepgaande kennis van de staat en prestaties van bruggen, wegen en tunnels. We combineren informatie over assets met voorspellende modellen om de betrouwbaarheid te beoordelen en de restlevensduur te voorspellen. Op basis daarvan maken we inzichtelijk wanneer onderhoud nodig is en waar de grootste risico’s liggen. Ook onderzoeken we de effectiviteit van mogelijke maatregelen.

2. Grondige kennis van verkeer en vervoer

We begrijpen de interactie tussen verschillende transportmodaliteiten, hoe verkeersstromen zich ontwikkelen, en hoe mensen zich gedragen bij verstoringen. Wat gebeurt er bij een afsluiting? Gaan mensen omrijden? Wat is dan de impact op reistijd en economische kosten?

Door deze kennisvelden te combineren, krijgen we een veel scherper beeld van de impact van klimaatverandering: zowel op de weg of het kunstwerk zelf, als op de gevolgen voor onze mobiliteit. Kunnen we nog komen waar we moeten zijn? Is het ziekenhuis nog bereikbaar? Blijven belangrijke bedrijventerreinen goed ontsloten?

We brengen niet alleen in kaart wáár kwetsbaarheden zitten, maar ook wat het betekent als cruciale wegen of kunstwerken tijdelijk niet beschikbaar zijn. Wat is de impact op de economie? Wat betekent dit voor logistieke partijen die afhankelijk zijn van voorspelbare routes en doorstroming?

Vervolgens helpt TNO de eigenaren van infrastructuur assets om de juiste maatregelen te nemen door een nauwkeurige inschatting van de effectiviteit. Ook kunnen marktpartijen, zoals ingenieursbureaus en bouwbedrijven, op basis van deze inzichten sneller innovatieve oplossingen ontwikkelen.

Doel van deze aanpak

• Economische impact:  Klimaatadaptatie komt bovenop de toch al complexe en ingrijpende instandhoudings- en vernieuwingsopgave van onze transportnetwerken. Door klimaatrobuuste maatregelen geïntegreerd mee te nemen in Asset Managementsystemen voor wegen en kunstwerken, helpt TNO bij de prioritering van renovatie- en vernieuwingswerkzaamheden en worden mensen en middelen zo efficiënt mogelijk ingezet. Daarnaast willen we bijdragen aan het verdienvermogen van Nederland door de ontwikkeling van innovatieve producten en diensten door gevestigde bedrijven en start-ups. TNO biedt bedrijven kennis die waardevol kan zijn om hun time-to-market te verkorten met een gevalideerde oplossing.
• Maatschappelijke impact: Klimaatverandering vormt een bedreiging voor de betrouwbaarheid, veiligheid en beschikbaarheid van transportnetwerken. Reistijden worden minder voorspelbaar en voor vitale weggebruikers, zoals hulpdiensten, brengt dit veiligheidsrisico’s met zich mee. Daarnaast kunnen effecten van klimaatverandering ongelijk uitpakken, waardoor kwetsbare groepen eerder beperkt zullen zijn in hun vervoersopties.

Waarom samenwerken met TNO?

De gevolgen van klimaatverandering op ons verkeer en vervoer zijn complex en ingrijpend en vragen om nauwkeurige, goed gefundeerde projecties.

TNO beschikt over uitgebreide en unieke kennis om deze uitdagingen grondig en geïntegreerd aan te pakken. Dat komt enerzijds door onze intensieve kennis over de prestaties van de Nederlandse infrastructuur, specifiek over wegen, bruggen en tunnels. En anderzijds door onze expertise over verkeer en vervoer, waardoor onze partners een compleet beeld krijgen van de daadwerkelijk impact op de mobiliteit.

Daarnaast onderscheiden we ons door een praktijkgerichte aanpak, waarbij een krachtige groep experts klaar staat om aan de slag te gaan om innovatieve oplossingen te bedenken voor concrete klimaatuitdagingen met betrekking tot wegen, bruggen en tunnels.

TNO wil graag op basis van concrete praktijkgevallen samenwerken met eigenaren van infra assets en ingenieursbureaus om stap voor stap met elkaar te innoveren. Dus: deel met ons jouw uitdagende casus. Op basis van heldere inzichten in de impact van klimaatverandering en de effectiviteit van maatregelen, werken we samen slimmer aan klimaatbestendige transportnetwerken.