
Burgerparticipatie in de energietransitie
Burgerparticipatie binnen de energietransitie is noodzakelijk. Het zorgt ervoor dat burgers zich meer betrokken voelen bij wat er in hun regio gebeurt. Ook draagt het bij aan maatschappelijk draagvlak voor overheidsbeslissingen. Bekijk op welke manier gemeenten burgerparticipatie kunnen vormgeven.
Wat is een Regionale Energiestrategie?
De Regionale Energie Strategie (RES) helpt om het standaard participatieproces te veranderen. De RES wordt gebruikt voor het invullen van de ruimtelijke opgave van de energietransitie met maatschappelijke betrokkenheid. Zo kan het participatieproces voor bewoners opnieuw onder de loep worden genomen. Tijdens het proces van het bepalen van zoekgebieden naar het bepalen van concrete locaties voor duurzame energie projecten, wordt de ruimtelijke impact van de energietransitie steeds zichtbaarder.
Inspiratieplaat bij participatietrajecten
Hoe geef je participatie vorm in de regionale energietransitie? Bekijk deze handreiking.
Bewoners vroeg betrekken
Een dynamische procesaanpak en een permanent gesprek met bewoners kan de beleving van bewoners in kaart brengen. Vanuit het proces van de RES moeten burgers zo vroeg mogelijk worden betrokken in het besluitvormingsproces. Maar in de praktijk vragen partijen zich af of de bewoner wel op betrokkenheid op dit abstractere niveau zit te wachten. En of bewoners dan niet te veel een bestuurdersrol krijgen.
Inspiratieplaat burgerparticipatie helpt overheid
We onderzoeken welke rol de volgende aspecten spelen voor bewoners:
- hechting aan plaats
- lokale wederkerigheid
- de geschiedenis van een gebied
- vertrouwen van bewoners in de lokale overheid
- de houding ten opzichte van duurzame energie voor bewoners
In opdracht van de Provincie Utrecht is gekeken naar de gemeenten binnen de Utrechtse RES, regio’s Amersfoort, U16 en Foodvalley.
Download het rapport 'Participatieproces bij de Utrechtse RES'en' (pdf)
Gemeenten aan zet
Voor gemeenten zijn inzichten en methoden beschikbaar om de regierol bij burgerparticipatie op zich te nemen. Dit volgt uit recente nationale en internationale wetenschappelijke inzichten en praktijkmethoden. Samen met adviesbureau TwynstraGudde hebben we deze actielijnen gevisualiseerd en gekoppeld aan een aantal lessen. Deze staan in de inspiratieplaat, die zo is gemaakt dat gemeenten vanuit meerdere startpunten en kennisniveaus er mee aan de slag kunnen.
Voorbereiding burgerparticipatie
Uit de inspiratieplaat blijkt bijvoorbeeld dat het bij de voorbereidingsfase belangrijk is om de verantwoordelijkheden duidelijk te beleggen. Zo worden de behoeftes per partij duidelijk. Vraag jezelf van te voren wat de invloed is van het participatietraject op de besluitvorming. Bijvoorbeeld hoe belangrijk de gemeenteraad de mening van de inwoners vindt.
Meerdere participatiemethoden
Burgerparticipatie is een tijdsintensief proces. Dat beïnvloedt hoeveel regie een gemeente in het proces kan uitoefenen. Gebruik daarom verschillende participatiemethoden en besteed aandacht aan het betrekken van verschillende doelgroepen. Zo kunnen bewoners met een smallere beurs gebaat zijn bij een gesprek over energiearmoede. En jongeren kunnen een positief geluid laten horen in de discussie rondom de energietransitie. Combineer de participatieprojecten die al voor de RES zijn opgestart of hier parallel aan lopen.
Energy.nl het platform voor energieprofessionals
De Kenniscoalitie Energietransitie, een initiatief van TNO, brengt integrale, onafhankelijke en feitelijke kennis over de energietransitie bij elkaar. Het doel is een platform te bieden voor iedereen die zich professioneel met de energietransitie bezighoudt. Via energy.nl worden onafhankelijk onderzoek, data en tools ter beschikking gesteld.
Neem contact met ons op
Laat je verder inspireren
Waarom kiezen mensen (niet) voor een elektrische auto?
Om de klimaatdoelstellingen te halen stimuleert de overheid elektrisch vervoer met gericht beleid. TNO deed in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Milieu onderzoek naar wat consumenten beweegt of afremt elektrisch te gaan rijden.


TNO-onderzoek geeft inzicht in levens van huishoudens met energiearmoede
TNO deed onderzoek naar de levens van mensen die te maken hebben met energiearmoede. Door interviews kreeg TNO een gedetailleerd en diepgaand inzicht in welke problematiek de huishoudens ervaren, hoe ze hier mee omgaan en waar ze vanuit hun eigen perspectief mee geholpen zouden zijn.


Verschillen in kwetsbaarheid voor hoge energieprijzen vraagt om gericht beleid
Een nieuwe TNO-studie geeft inzicht in de financiële kwetsbaarheid van huishoudens op de langere termijn als gevolg van hoge energieprijzen. Het onderzoek laat zien dat de mate waarin verschillende huishoudens kwetsbaar zijn voor hogere energieprijzen, sterk afhankelijk is van hun inkomen, woningkwaliteit en eigendomssituatie.


Forse energiebesparing dankzij subsidies voor verduurzaming koopwoningen
In 2022 werden via de diverse financieringsregelingen circa 190.000 energiebesparende maatregelen genomen. Dak- en vloerisolatie en warmtepompen bleken de populairste maatregelen te zijn. De gemiddelde gerealiseerde energiebesparing ligt tussen de 16% en 47% per woning.


Steunmaatregelen energiearmoede hebben positieve effecten
Uit ons onderzoek blijkt dat de steunmaatregelen positieve effecten hebben gehad op de portemonnee, de woning en de fysieke, mentale en sociale gesteldheid van de bewoners.

