Systeeminnovatie Leernetwerken: Begrijpen, innoveren en toepassen
Als maatschappij hebben we met verschillende complexe vraagstukken te maken. Denk bijvoorbeeld aan het vergroten van kansengelijkheid tussen kinderen en duurzame participatie van werkzoekenden. Samenwerken in organisatie-overstijgende leernetwerken blijkt een succesvolle methode om dit soort vraagstukken op te lossen. TNO zet zich in om deze multidisciplinaire aanpak – waarin praktijkprofessionals, de doelgroep, gemeenten, onderwijs, wetenschap en ervaringsdeskundigen samen gebracht worden – te onderbouwen én toe te passen in de praktijk.
Veel ingewikkelde problemen in het sociale domein kunnen niet opgelost worden met conventionele methoden. In de praktijk blijkt dat een multidisciplinaire aanpak waarin alle stakeholders, waaronder wetenschap, beleid, professionals en onderwijs samenkomen, voordelen biedt. Deze zogenaamde leernetwerken worden ook wel learning communities, community of practice, innovation lab en werkplaatsen genoemd.
Hoe werkt een leernetwerk?
Door alle stakeholders samen te brengen in een leernetwerk komt alle kennis en expertise rondom een vraagstuk samen én kan gewerkt worden aan oplossingen. Vaak komen vijf tot twintig personen uit verschillende publieke en private organisaties uit het sociale domein samen in een leernetwerk. Door van elkaar te leren en elkaars perspectieven en uitdagingen te begrijpen, kan een vraagstuk beter worden doorgrond en kunnen verbeteringen worden ontwikkeld die vervolgens kunnen worden toegepast in de praktijk.
Kernelementen van een leernetwerk zijn actiegericht en collectief leren en gelijkwaardig samenwerken tussen alle stakeholders. Van tevoren weet je niet welke oplossingen er gevonden gaan worden voor de inhoudelijke vraagstukken. Dat kan een nadeel zijn, maar tegelijkertijd ontstaat door deze manier van werken een breed gedragen en goed onderbouwd resultaat.
Wetenschappelijke onderbouwing
Hoewel leernetwerken inmiddels steeds meer worden in gezet in de zorg voor jeugd en binnen het domein werk en inkomen, is er nog weinig systematische kennis beschikbaar over wat precies werkt. De echte wetenschappelijke onderbouwing van wat werkt en wat niet ontbreekt nog veelal. En dat is precies waar TNO aan werkt: het aantonen van de meerwaarde van deze systeeminnovatie. Gedurende de afgelopen jaren heeft TNO al veel expertise opgedaan over leernetwerken via diverse, kleine en grote, praktijkprojecten en onderzoeken. Dit heeft geleid tot de ontwikkeling van het framework ‘Leernetwerken in het sociale domein’ (LISO), de eerste wetenschappelijke onderbouwing van leernetwerken.
Concrete vraagstukken oplossen
Met het LISO-framework, dat is gebaseerd op wetenschappelijk literatuur en adviezen van experts, is een stevige basis ontwikkeld die partijen in de praktijk kan helpen bij het opstarten en evalueren van hun eigen leernetwerk. Het LISO-framework laat zien wat belangrijk is in een leernetwerk, welke uitgangspunten belangrijk zijn en wat werkzame elementen zijn.
TNO zet het framework als backbone in om in de praktijk complexe vraagstukken op te lossen. Daarbij wordt altijd samengewerkt met alle stakeholders, alleen dan kan het vraagstuk goed geanalyseerd worden en kunnen er vervolgens innovaties voor ontwikkeld worden.
Leernetwerk opstarten of evalueren?
Overweegt jouw organisatie een leernetwerk op te starten of wil je je leernetwerk evalueren? Neem een kijkje in onze online LISO-tool (met explainer) en neem contact op voor training en advies.
Handboek leernetwerken
Op dit moment werkt TNO aan een handboek met handelingsadviezen voor deelnemers aan leernetwerken in het sociale domein. Dit handboek verschijnt naar verwachting eind 2024. In dit handboek zullen onder andere de grote uitdagingen waar leernetwerken mee te maken hebben worden besproken, net als nadere uitleg over het LISO-framework.
Blijven leren en ontwikkelen
TNO’s leernetwerkmethodiek sluit aan op de wereld van lerende organisaties. Steeds meer grote praktijkorganisaties binnen het sociale domein zien het belang in van blijvend leren en ontwikkelen. Steeds meer van deze organisatie zijn geïnteresseerd in wat leernetwerken gericht op professionaliseren kunnen bijdragen. De tijd is rijp voor implementatie, het is belangrijk dat op een systematische manier te doen. Daar kunnen tools als het LISO-framework en straks het handboek bij helpen.
Voorbeelden van leernetwerken
SAMEN is een leer-, werk- en onderzoeksgemeenschap in de zorg voor jeugd. Het samenwerkingsverband bestaat uit (toekomstige) praktijkprofessionals, ouders, jongeren, docenten en lectoren van hogescholen, gemeenteambtenaren en onderzoekers. In de leernetwerken van SAMEN worden brede maatschappelijke vraagstukken in het sociaal domein opgepakt zoals normaliseren, integraal werken, kind & complexe ouderrelaties en kwetsbare gezinnen. De kracht zit in het voortdurend en gelijkwaardig samenwerken, leren en verbeteren. Met als doel het bijdragen aan het gezond, veilig en kansrijk opgroeien van kinderen en jongeren.
In deze Community of Practice (CoP) buigen TNO, zeven gemeenten en uitvoeringsorganisaties, Tilburg University, de Hogeschool Rotterdam, Divosa en SAM zich samen over de vraag hoe re-integratie verbeterd kan worden. Dit gebeurt door in community’s complexe vraagstukken uit de uitvoeringspraktijk in die praktijk uit te diepen. Op die manier wordt kennis ontwikkeld waar de praktijk echt iets aan heeft.
In dit netwerk werken jongeren en onderzoekers samen aan de kwaliteit, ethiek en praktijk van jongerenparticipatie in onderzoek. Zo zijn er richtlijnen opgesteld voor hoe je samenwerkt met jongeren in onderzoek. Binnen het leernetwerk wordt daar verder invulling aan gegeven. Wat vinden we van de huidige situatie? Wat zijn de lessen en wensen voor de toekomst?
P-Centrum, een aantal kennisinstellingen en een consortium van bedrijven hebben een uniek Lerend Netwerk Bedrijven opgezet. De bedoeling is dat dit netwerk uitwisseling van werknemers tussen de deelnemende bedrijven ondersteunt, een effectievere methode voor de traditionele re-integratie tweede spoor (bij een andere werkgever).
Doe met ons mee!
Wil je meer weten over wat wij doen op het gebied van leernetwerken en/of zelf een leernetwerk oprichten, neem gerust contact met ons op.
Laat je verder inspireren
-
Noortje Pannebakker
Functie:Expert Learning Communities“Ik ben ervan overtuigd dat de complexe vraagstukken in onze maatschappij alleen worden opgelost als we samenwerken, dus de wetenschapper met de gemeenteambtenaar, de klantmanager met de werkzoekende en de opleider van (toekomstige) professionals met jongeren. En als we dat wat we leren in die samenwerking ook meteen toepassen in de altijd weerbarstige praktijk van alledag. Daarom heb ik mij ontwikkeld tot expert in leernetwerken in het sociaal domein: als wetenschapper onderbouw ik de werkwijze en als programmaleider pas ik dat toe in de praktijk.”
-
Standplaats:Leiden - Sylviusweg
-
Telefoon:+31 6 46 00 58 77
-
E-mail:E-mail Noortje
-
LinkedIn:Noortje op LinkedIn
-