In 5 stappen gezonde lucht op het werk dankzij sensortechnologie

Thema:
Beroepsblootstelling

Op de werkplek wijkt lucht vaak af van de buitenlucht. Om de gezondheidsrisico’s op het werk écht terug te dringen, werkt TNO aan nieuwe meetmethoden met sensoren die gedetailleerdere informatie opleveren. Hiermee kan gericht worden ingegrepen om het risico van blootstelling aan vervuilde lucht te beperken. Weten hoe? Ontdek TNO’s 5-stappenplan voor gezonde lucht op de werkplek.

Real time luchtkwaliteit meten op de werkplek

Bedrijven uit sectoren die met gevaarlijke stoffen werken, besteden al veel aandacht aan de veiligheid en gezondheid van hun medewerkers. Toch overlijden jaarlijks nog altijd meer dan 3.000 (oud)werknemers door blootstelling aan bijvoorbeeld kankerverwekkende stoffen of gevaarlijke concentraties fijnstof. Een veelvoud kampt met gezondheidsklachten.

De SER constateert bovendien dat de gezondheidsrisico’s op de werkplek al jaren niet meer dalen. Dat lijkt vooral te komen door de manier waarop we blootstelling aan gevaarlijke stoffen op de werkplek meten. Deze meetmethodes geven wel inzicht in de blootstellingsniveaus maar bieden nauwelijks handvatten om niveaus te verlagen. Slimme sensoren die in hoge resolutie en real time meten, kunnen voor een doorbraak zorgen in het verder terugdringen van beroepsziektes.

Ontdek meer over TNO’s 5-stappenplan voor gezonde lucht op de werkplek.

TNO’s gezonde lucht aanpak voor op het werk

TNO heeft een 5-stappenplan ontwikkeld waarmee met behulp van sensoren gericht kan worden ingegrepen om de gezondheidsrisico’s door blootstelling aan vervuilde lucht te verlagen.

Doordat sensoren hoogfrequent meten kan beter worden vastgesteld waar, wanneer en waarom er sprake is van (te hoge) blootstelling. Hierdoor kunnen gericht en effectief maatregelen worden getroffen.

De meetgegevens kunnen ook direct beschikbaar zijn, zodat direct kan worden ingegrepen op het moment dat het nodig is. Door de snelle innovaties in sensortechnologie kunnen steeds meer gevaarlijke stoffen steeds beter gemeten en gemonitord worden.

Met deze 5 stappen werkt TNO samen met bedrijven aan gezondere lucht op het werk:

Traditionele meetmethoden geven een gemiddelde blootstelling aan gevaarlijke stoffen over de meetperiode weer. Om tot resultaten te komen is het nodig dat de monsters in een laboratorium worden geanalyseerd. Een betrouwbare, maar ook kostbare en tijdrovende methode, die bovendien geen inzicht geeft in piekblootstellingen en variaties in tijd. Dat maakt direct ingrijpen niet mogelijk en het vaststellen van waar, wanneer en waarom blootstelling plaatsvindt lastig.

Inmiddels kunnen we steeds meer stoffen ook met behulp van sensoren meten. Die hebben als voordeel dat ze real time het blootstellingsniveau meten en daarmee inzicht geven wanneer blootstelling plaatsvindt. Daarnaast kunnen ze per individu een signaal geven wanneer een bepaalde grenswaarde overschreden dreigt te worden. Voor het meten van UFP, respirabel of inhaleerbaar stof zijn inmiddels talrijke portable en wearable sensoren beschikbaar.

Het grote voordeel van het in hoge resolutie meten van blootstelling met behulp van sensoren is dat inzicht wordt verkregen wanneer blootstelling plaatsvindt. Wanneer real time gemeten wordt kan bijvoorbeeld een signaal worden gegeven wanneer een grens wordt overschreden, waardoor de werknemer meteen actie kan ondernemen.

Dit voorkomt gezondheidsschade en is essentieel voor medewerkers die al (lichte) gezondheidsschade hebben opgelopen.

Door de verzamelde sensordata op ons dataplatform te analyseren, kunnen we ontdekken waar, wanneer en waarom blootstelling plaatsvindt.

Dit doen we door de sensordata te combineren met contextinformatie verkregen via observaties, tijd- en activiteitslogboeken of inzet van bijvoorbeeld contextsensoren of Video Exposure Monitoring (VEM). Hierdoor kunnen we effectief bronnen, activiteiten of omstandigheden achterhalen die voor te hoge blootstelling zorgen. Daarnaast kunnen we op basis van sensordata dynamische concentratiekaarten maken, waarop het concentratieverloop in een ruimte over de tijd zichtbaar wordt. Ook deze input is heel waardevol om werkplekken gezonder te maken, door bijvoorbeeld het treffen van organisatorische maatregelen.

Door sensordata te combineren wordt nauwkeurig de oorzaak van de blootstelling vastgesteld. Vervolgens adviseren we heel gericht maatregelen om de luchtkwaliteit te verbeteren. Zo kan soms een aanpassing van de werkprocedure of schoonmaakmethode al voldoende zijn om de blootstelling aan schadelijke stoffen te verlagen. Extra ventilatie kan een productieruimte veilig houden door te voorkomen dat de concentratie van een gevaarlijke stof oploopt. Dit zou zelfs sensor gestuurd kunnen. In andere gevallen kunnen lokale technische maatregelen of gedrag beïnvloedende maatregelen nodig zijn om de blootstellingen te reduceren.

Op dit moment wordt zelden het effect gemeten van geïmplementeerde maatregelen. Met sensoren zijn nametingen eenvoudig uit te voeren. Door blootstellingsprofielen van voor en na de maatregel met elkaar te vergelijken wordt het effect van de maatregelen op de blootstelling of concentratie in de lucht direct zichtbaar. Als de effectiviteit te laag blijkt om voor gezonde werkplekken te zorgen, kan op tijd worden bijgestuurd met extra maatregelen.

Hightech sensor in ontwikkeling

TNO werkt aan een Chemical Identifier. Deze sensor kan ook de chemische samenstelling van de deeltjes vaststellen. Zo kan real time zelfs voor specifieke stoffen zoals bijvoorbeeld kwarts, worden bepaald wat de blootstelling is. Heb je interesse om deze sensor samen met ons verder te ontwikkelen? Neem dan contact op met Joe Trimboli.

Pilot lasrook bewijst potentie sensormetingen

Het totaal aantal Nederlandse werknemers dat dagelijks aan lasrook wordt blootgesteld wordt geschat op ongeveer 400.000.

Het beheersen van deze gevaarlijke blootstelling in met name de metaalindustrie en de scheepsbouw is een forse uitdaging. Benieuwd hoe TNO met onderzoek werkt aan een gezondere lasomgeving?

Samen werken aan een gezonde werkplek

Wil je als werkgever, arbeidshygiënist of verantwoordelijke voor Milieu en Arbeid ontdekken hoe ons 5-stappenplan kan bijdragen aan een gezonde werkplek voor jouw medewerkers?

Laat je verder inspireren

4 resultaten, getoond 1 t/m 4

Pilot over lasrook bewijst potentie sensormetingen voor gezonde werkplek

Informatietype:
Insight
20 oktober 2023
Om te ontdekken hoe sensoren kunnen bijdragen aan terugdringen van blootstelling aan gevaarlijke stoffen op de werkplek, hield TNO onlangs een pilot voor lasrook.

ExpoSense

Informatietype:
Project
14 september 2023

Een gezonde werkomgeving door inzet van sensoren

Informatietype:
Project
22 juni 2023

Preventie van beroepsziekten

Informatietype:
Artikel