TNO: Nederland en Europa digitaal steeds afhankelijker van VS en China, actie nodig

Thema:: Self-sovereign identity

15 juni 2022

Op vrijwel alle digitale fronten zijn Nederland en Europa te afhankelijk geworden van niet-Europese landen. Meer dan 90% van de Europese data staat op Amerikaanse servers opgeslagen en het merendeel van de digitale infrastructuur is in handen van een beperkt aantal niet-Europese leveranciers. Om die afhankelijkheid te verkleinen moet de invloed op het design en het gebruik van digitale technologieën en de data die daarmee gegenereerd en verspreid wordt vergroot worden, zowel op nationale als Europese schaal. Beleidsmakers, het bedrijfsleven en kennisinstellingen kunnen bijdragen door op technologisch, zakelijk en beleidsvlak samen te werken aan de ontwikkeling en implementatie van technologieën, die digitale soevereiniteit als ontwerp principe hanteren. Dat schrijft TNO in een nieuw paper over de digitale soevereiniteit van Nederland en Europa. Op maandag 20 juni worden de inzichten uit het paper uitgediept tijdens het ECP Deelnemersspecial - Digitale Soevereiniteit.

Digitale technologieën zoals 5G en de cloud, hebben een grote impact op het functioneren van de samenleving en economie. Zo konden mensen dankzij die technologie op grote schaal thuiswerken tijdens de COVID-19 pandemie, waardoor veel sectoren open bleven. Men is gewend geraakt aan producten en services die we met een paar clicks op onze smartphone bestellen. Productieprocessen zijn in de digitale wereld veel efficiënter geworden, dat zorgt voor kostenbesparingen. Allemaal zwaarwegende voordelen, die echter ook een duidelijke keerzijde hebben.

Afhankelijkheid maakt kwetsbaar

Digitale technologie maakt ons afhankelijk van Big Tech en ‘hyperscalers’, grootschalige online marktpartijen en platformen die privacy en consumentenbelangen vaak niet voorop hebben staan. Zo wordt maar liefst 92% procent van de Westerse data gehost in de VS. De kern van de digitale infrastructuur wordt geleverd door niet-Europese partijen. Ook maakt een steeds sterkere afhankelijkheid van digitale technologie ons kwetsbaar voor partijen met slechte intenties. Denk aan ransomware-aanvallen en cyberdreigingen. Bovendien zijn mensen voor digitale technologieën in Nederland en Europa te afhankelijk geworden van landen, waar niet altijd dezelfde waarden en normen worden gehanteerd.

Op weg naar het gewenste scenario

Om in Nederland en Europa de digitale soevereiniteit te vergroten is niet een enkele snelle oplossing. Er zal door de Europese Commissie en de EU-lidstaten samen en op vele fronten tegelijk moeten worden gewerkt aan diverse oplossingen. Qua technologie moet er door zowel de Europese commissie, Nederland als de industrie gefocust worden op het stimuleren van onderzoek en (door)ontwikkeling van technologische innovaties. Dit zijn oplossingen zoals 6G, AI en quantumtechnologie, maar ook op de implementatie van gefedereerde cloud-oplossingen en decentrale data-infrastructuren zoals Gaia-X. Dit soort infrastructuren zijn essentieel om datadelen volgens Europese standaarden en regels in te richten. Daarnaast is de ontwikkeling van bijbehorende businessmodellen (waaronder collaboratieve business modellen en business modellen gericht op de eindgebruiker) ook van belang om de implementatie door marktpartijen te stimuleren. Op het beleidsvlak kan er bijgedragen worden door een gunstig innovatieklimaat te scheppen voor de doorontwikkeling van digitaal soevereine oplossingen, die gebaseerd zijn op onze Europese waarde en normen. Aan de ene kant door open standaarden te stimuleren en deze vervolgens voor te schrijven. Aan de andere kant door zelf te investeren in innovatieprogramma’s.

ECP Deelnemersspecial - Digitale Soevereiniteit

Op maandag 20 juni organiseert ECP | Platform voor de InformatieSamenleving in samenwerking met TNO de deelnemersspecial ‘Digitale Soevereiniteit’ in congrescentrum New Babylon in Den Haag. Claire Stolwijk (Researcher & Consultant bij TNO Strategic Analysis and Policy) presenteert de nieuwste inzichten van TNO op het gebied van digitale soevereiniteit, waarna sprekers vanuit verschillende domeinen het thema samen met het publiek verder zullen uitdiepen.