Kwalitatieve monitor energiearmoede: elk jaar inzicht in ervaringen en verwachtingen van bewoners
Hoe ervaren mensen in energiearmoede hun situatie? Wat hebben zij nodig om hun situatie te verbeteren? En welk beleid werkt volgens hen écht? Sinds 2023 houdt TNO elk jaar interviews met bewoners over deze vragen. Het onderzoek maakt deel uit van het Landelijk Onderzoeksprogramma Energiearmoede en brengt de leefwereld van bewoners in beeld, zodat er inzichten ontstaan waarmee beleid beter kan aansluiten op hun werkelijkheid.
In 2025 sprak TNO opnieuw bijna dertig bewoners die in energiearmoede leven. Waar eerdere edities vooral de persoonlijke verhalen belichtten, is in de nieuwste monitor (2025) ook gevraagd wat bewoners zélf zien als goede beleidsmaatregelen om hun situatie te verbeteren.
Bewoners noemen structurele verduurzaming van woningen als belangrijkste oplossing, mits dit leidt tot meer wooncomfort en lagere energiekosten.Tegelijkertijd blijkt dat veel huishoudens niet beschikken over de juiste informatie hierover: ze weten vaak niet welke regelingen er zijn of welke plannen er lopen om woningen te verduurzamen.
Beleid als sleutel, maar bewoners missen informatie
Uit de gesprekken blijkt dat bewoners regelmatig te maken hebben met kou, tocht en schimmel in huis. Sommigen geven aan de verwarming nauwelijks aan te zetten en ervaren stress over de energiekosten. Daarnaast blijkt dat een aantal bewoners huiverig is om geld te lenen voor het verduurzamen van hun woning.
"Door jaarlijks ruimte te geven voor wat er leeft onder bewoners, ontstaat een groeibeeld van trends, behoeften en knelpunten. Zo helpen wij om beleid beter te laten aansluiten op de praktijk."
Volgens bewoners is verplichte verduurzaming een structurele oplossing, terwijl de energietoeslag of het energieprijsplafond meer als tijdelijke maatregel wordt gezien.. Tegelijkertijd zijn ze vaak níét op de hoogte van bestaande regelingen, zoals regels en procedures tegen plotselinge afsluiting van energie, subsidies of afspraken over woningverduurzaming.
Toch sluit hun voorkeur grotendeels aan bij het ingezette beleid: verplichte verduurzaming, betere informatievoorziening en versterking van lokale begeleiding. In de aanbevelingen wordt het investeren in de sociale infrastructuur als een belangrijke randvoorwaarde genoemd om het vertrouwen te herstellen en bewoners gericht te ondersteunen.
De monitor: inzicht in ervaringen en behoeften
De Kwalitatieve Monitor Energiearmoede is onderdeel van het Landelijk Onderzoeksprogramma Energiearmoede. Dit wordt uitgevoerd door TNO, in samenwerking met de ministeries van VRO, SZW en KGG, de provincies Noord-Holland, Zuid-Holland, Flevoland, Noord-Brabant, RVO, VNG en het CBS. Het programma ontwikkelt actuele en toepasbare kennis voor beleidsmakers en uitvoerders – lokaal, regionaal en nationaal.
Rapporten uit de monitorreeks
Bekijk per jaar de monitor energiearmoede. Wil je meer lezen over energiearmoede? Lees alles op onze pagina Energiearmoede voorkomen.
Bekijk de resultaten van de nieuwste monitor: "Kwalitatief onderzoek naar de leefsituatie van huishoudens in energiearmoede en hun voorkeuren voor beleid (pdf)".
In deze monitor stond centraal hoe de levens van energiearme huishoudens eruit zien. Hoe is hun leefsituatie, wooncomfort, wat is hun energieverbruik, waar lopen ze in de praktijk tegenaan, aan welke hulp hebben ze behoefte en wat vinden ze van de energietransitie? Daarnaast is in dit onderzoek ook gekeken naar de verschillen tussen de bevindingen van het jaar ervoor.
Lees het rapport "Energiearmoede: verhalen van mensen".
Nederland telt eind 2022 ruim 600.000 energiearme huishoudens. Dit is een stijging van 90.000 huishoudens ten opzichte van 2020. Vanwege de energiecrisis (en de daarmee samenhangende toename in het aantal energiearme huishoudens) is er meer erkenning voor energiearmoede en wordt er meer beleid gemaakt bij overheden op nationaal, provinciaal en lokaal niveau. Daarom werd in 2023 de monitor energiearmoede voor het eerst uitgevoerd.
Lees het rapport "Eerste inzichten uit de kwalitatieve monitor energiearmoede".
Neem contact met ons op
-
Koen Straver
Functie:Consultant, Social scientist-
Standplaats:Amsterdam - Radarweg
-
E-mail:E-mail Koen
-
-
Batoul Mesdaghi
Functie:Social Scientist Energy Poverty-
Standplaats:Amsterdam - Radarweg
-
E-mail:E-mail Batoul
-
Laat je verder inspireren
Energiehulp goed voor het klimaat, portemonnee, gezondheid en sociaal welzijn
Potentieel grote bijdrage leefstijlverandering aan klimaattransitie
Brede welvaart centraal bij beoordeling klimaatmaatregelen
Gemeenten zien energiehulp als transitiebegeleider in aanpak energiearmoede
Draagvlak
