Toekomstgericht ondernemen in het mkb: van dagelijkse drukte naar strategische innovatie
Het Nederlandse mkb is van groot belang voor onze economie, maar staat onder toenemende druk door snelle technologische ontwikkelingen, arbeidsmarktkrapte, de energietransitie en geopolitieke onzekerheden. Veel ondernemers zijn vooral bezig met de dagelijkse operatie, waardoor er weinig ruimte is om vooruit te kijken en te vernieuwen. Daarbovenop ervaren mkb-bedrijven belemmeringen om te innoveren, zoals hoge energieprijzen, complexe regelgeving, beperkte toegang tot kapitaal en een tekort aan technisch talent.
Strategisch vooruitdenken: ook voor kleinere bedrijven
Toch laat TNO-onderzoek zien dat mkb-bedrijven die structureel nadenken over hoe het werk er over vijf jaar uit kan zien, vaker vernieuwen in hun producten, processen en technologie. Zij investeren bovendien vaker in de ontwikkeling van hun medewerkers en rapporteren vaker positieve bedrijfsresultaten, zoals hogere klanttevredenheid en meer arbeidsproductiviteit.

“In tegenstelling tot grotere bedrijven hebben mkb’ers vaak minder capaciteit voor strategisch vooruitdenken. Het hoeft echter niet om dikke strategierapporten te gaan. Het begint met af en toe bewust afstand nemen van de dagelijkse drukte, samen met je team de huidige situatie en toekomstige behoeften in kaart brengen, en vervolgens gericht kiezen wat je wel en niet oppakt.”
Samen vernieuwen in ketens en regio’s
De toepassing van nieuwe kennis en technologie in het mkb blijft vaak achter, mede door bovengenoemde belemmeringen en doordat mkb’ers vaak niet de middelen hebben om vernieuwing alleen te dragen. Daarom is samenwerking extra belangrijk. Door gerichte samenwerking in ketens en regionale innovatie-ecosystemen (campussen, fieldlabs, hubs) vergroten mkb-bedrijven hun toegang tot kennis, infrastructuur, ondersteuning en talent. Dit biedt de kans om zich te laten inspireren door bedrijven die al verder zijn, sneller te experimenteren en oplossingen te ontwikkelen die in de praktijk werken.
Innovatie werkt alleen als mensen kunnen meebewegen
Technologie alleen maakt geen organisatie wendbaar. Bedrijven die investeren in brede inzetbaarheid, leerbereidheid en betrokkenheid van medewerkers blijken innovatiever en wendbaarder. Leiderschap dat ruimte biedt voor ontwikkeling en experimenteren is hierin een belangrijke voorwaarde.
“Betrek medewerkers actief bij vernieuwing. Zo krijg je meer draagvlak, leerbereidheid en ideeën om de kwaliteit van het werk én de productiviteit te vergroten. Nieuwe technologie landt dan sneller, en mensen blijven met plezier en duurzaam inzetbaar werken.”
Wat helpt mkb-bedrijven vooruit?
- Maak toekomstdenken structureel: Plan vaste momenten om vooruit te kijken en keuzes te maken, hoe klein ook.
- Investeer in menselijk kapitaal: Ontwikkeling en leercultuur zorgen dat innovatie daadwerkelijk landt.
- Werk samen in ecosystemen: Maak gebruik van regionale partners, onderwijs en overheid.
- Stimuleer eigenaarschap en initiatief: Laat medewerkers meedenken, experimenteren en verantwoordelijkheid nemen.
TNO ondersteunt ondernemers en beleidsmakers met kennis, praktische methodieken en toepasbare tools, en begeleidt trajecten waarin bedrijven en samenwerkingsverbanden leren en experimenteren met vernieuwing.
Neem contact met ons op
Laat je verder inspireren
Niet de juiste papieren, wél de juiste skills


Zorgsector in 2030: meer banen, zwaarder en complexer werk


GenAI verandert werk. Maar wat doet het met de mens?


Samen innoveren, in ecosystemen en met medewerkers, vergroot het succes en de productiviteit


Groot arbeidspotentieel bij mensen met chronische aandoening



