Bart Keijser

Onderzoeksgebied

TNO Gezond leven en werken wil bijdragen aan de menselijke gezondheid en welzijn door nieuwe strategieën te ontwikkelen om (chronische) ziekten te voorkomen en mensen de middelen te bieden om betere en gezondere keuzes te maken op het gebied van voeding en leefstijl. Het menselijke microbioom speelt een sleutelrol in de fysiologie, bijvoorbeeld bij het immuunsysteem, het metabolisme en neuronale processen. Veranderingen in het microbioom (dysbiose) hebben een grote invloed op onze gezondheid en de risico op ziekten op de lange termijn. Dit sluit aan bij belangrijke elementen binnen de strategische innovatiethema's van TNO, zoals Eerste levensjaren, Preventie, Gepersonaliseerde gezondheid en Lichaam-hersenen. In mijn onderzoek binnen de leerstoel Oral Systems Biology streef ik ernaar de rol van het microbioom in de mond en luchtwegen met betrekking tot gezondheid en ziekte te ontrafelen. Bij veel mensen in de maatschappij lijdt hun gezondheid onder chronische ontstekingsziekten van de mond en luchtwegen. Door middel van systeembiologische methoden wil ik inzicht krijgen in de pathologische processen bij het ontstaan van chronische ontstekingsziekten. Daarnaast wil ik in mijn onderzoek ook gunstige symbiotische functies in kaart brengen als het gaat om ons microbioom bij de weerstand tegen infecties, gezonde immuniteit en de smaak- en reukperceptie. Dit biedt de basis voor nieuwe, op microbioom gebaseerde strategieën voor de preventie van ziekten en de optimalisatie van de gezondheid gedurende het hele leven. De stimulatie van gezonde biologische processen, en daarmee de preventie van ziekte, is een paradigmaverschuiving op het gebied van mond- en luchtweggezondheidszorg, waarbij de focus nu ligt op de behandeling van ziekten.

Recente resultaten

Luchtweggezondheid Door de ontwikkeling van de microbiota in de bovenste luchtwegen te bestuderen, konden we aantonen dat zuigelingen die op de leeftijd van twee maanden waren gekoloniseerd door specifieke typen bacteriën minder kwetsbaar waren voor luchtweginfecties en bij een infectie sneller herstelden. Ook hadden zuigelingen die door deze microbiële populaties waren gekoloniseerd een lager risico op het ontwikkelen van astma op latere leeftijd. Deze bevindingen kunnen leiden tot nieuwe manieren om de gezondheid van de luchtwegen te verbeteren bij zuigelingen. Mondgezondheid We hebben interacties tussen de microbiota in de mond, mondgezondheid en eetlust en ondervoeding bij een oudere populatie bestudeerd. Hieruit bleek dat ondervoeding leidt tot nadelige veranderingen van het microbioom in de mond. Verder ontdekten we tot onze verrassing dat een verminderde microbiële productie van boterzuur in de mondholte samenhing met een verminderd reukvermogen. Het verlies van reukvermogen wordt bij ouderen gezien als een teken van cognitieve achteruitgang.

Begeleiding van promovendi

• Marije Kaan (financiering vanuit universiteit)
• Kristien Fluitman (financiering vanuit EU)

Belangrijkste publicaties

• Zaura E, Brandt BW, Prodan A, Teixeira de Mattos MJ, Imangaliyev S, Kool J, Buijs MJ, Jagers FL, Hennequin-Hoenderdos NL, Slot DE, Nicu EA, Lagerweij MD, Janus MM, Fernandez-Gutierrez MM, Levin E, Krom BP, Brand HS, Veerman EC, Kleerebezem M, Loos BG, van der Weijden G, Crielaard W, Keijser BJ., On the ecosystemic network of saliva in healthy young adults. ISME J. 2017 May;11(5):1218-1231. doi: 10.1038/ismej.2016.199. Epub 2017 Jan 10.
• Man WH, Clerc M, de Steenhuijsen Piters WAA, van Houten MA, Chu MLJN, Kool J, Keijser BJF, Sanders EAM, Bogaert D. Loss of Microbial Topography between Oral and Nasopharyngeal Microbiota and Development of Respiratory Infections Early in Life. Am J Respir Crit Care Med. 2019 Sep 15;200(6):760-770. doi: 10.1164/rccm.201810-1993OC
• Bosch AATM, de Steenhuijsen Piters WAA, van Houten MA, Chu MLJN, Biesbroek G, Kool J, Pernet P, de Groot PCM, Eijkemans MJC, Keijser BJF, Sanders EAM, Bogaert D. Maturation of the Infant Respiratory Microbiota, Environmental Drivers, and Health Consequences. A Prospective Cohort Study. Am J Respir Crit Care Med. 2017 Dec 15;196(12):1582-1590. doi: 10.1164/rccm.201703-0554OC.