Geert Houben

Onderzoeksgebied

Een goede inflammatoire balans is essentieel voor onze gezondheid. Aan de ene kant hebben we ontstekingsprocessen nodig, maar aan de andere kant moeten deze worden beheerst en onderdrukt. De inflammatoire balans wordt bepaald door een wisselwerking tussen intrinsieke eigenschappen (zoals ons genoom) en extrinsieke factoren. Onze voeding is een belangrijke bron van blootstelling aan extrinsieke factoren, maar we weten eigenlijk heel weinig over welke voedingsgerelateerde factoren van invloed zijn op ons immuunsysteem en hoe dat komt. Het microbioom in de darmen en met name de metabolieten ervan spelen natuurlijk een grote rol, maar tegelijkertijd wordt het microbiële metaboloom van de darmen ook sterk beïnvloed door wat we eten. Ook wat dat betreft weten we heel weinig over welke factoren hier invloed op hebben, op welke wijze en welke invloed dat heeft op de functies van het immuunsysteem. Door middel van ons onderzoek willen we erachter komen hoe we voeding kunnen gebruiken als interventie of ter ondersteuning van interventies op het gebied van immuungezondheid, zodat we betere diagnostiek, patiëntstratificatie en -populatie en individueel afgestemde beheersing, behandeling en preventie van ontstekingsziekten kunnen ontwikkelen.

Recente resultaten

Voedselallergie is een van de meest voorkomende ontstekingsziekten en een belangrijke oorzaak van een verminderde gezondheid en kwaliteit van leven en schade als gevolg van terugroeping van voedingsmiddelen. Deze schade komt voornamelijk voort uit de problemen die voedselproducenten en -autoriteiten ondervinden bij het implementeren van kwantitatieve risicoanalyse van en risicobeheersingsprincipes voor voedselallergenen. In de afgelopen decennia hebben wij internationaal een toonaangevende rol gespeeld op het gebied van de ontwikkeling van kwantitatieve risicoanalyse en risicobeheersingsmethoden voor voedselallergie. In 2020 behaalden we een belangrijke mijlpaal met de publicatie van Eliciting Dose values for 14 major allergenic foods, gebaseerd op de grootste drempelwaardedatabase ter wereld, die eigendom is van TNO en het Food Allergy Research and Resources Program (FARRP) van de University of Nebraska en wordt gehost bij TNO. Risicoanalyticiuit het bedrijfsleven en de overheid kunnen de informatie uit deze publicatie gebruiken voor geavanceerde risicoanalyse en risicobeheersing van voedselallergenen. Op basis van dit werk stelde een gezamenlijk comité van deskundigen van de Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) van de Verenigde Naties en de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) in 2021 gezonde richtwaarden (referentiedoses) vast voor de belangrijkste allergene voedingsmiddelen (2nd-allergen-summary-report-20aug2021.pdf (who.int)). TNO en het UMC Utrecht ontwikkelden en onderbouwden daarnaast ook methoden om op basis van deze referentiedoses actieniveaus te berekenen voor vermelding op voedseletiketten als waarschuwing. De implementatie van deze wetenschappelijk vastgestelde actieniveaus kan mogelijk levensbedreigende situaties voor consumenten met een voedselallergie helpen voorkomen en zal de kwaliteit van leven van mensen met een voedselallergie en hun omgeving aanzienlijk verbeteren. Daarnaast kan ook het aantal productterugroepingen vanwege voedselallergenen hierdoor worden teruggedrongen.

Begeleiding van promovendi

• Smits (TNO gezamenlijk onderzoeksprogramma voedselallergie; Finse strategische onderzoeksraad)
• Versluis (NVWA; UMCU financiering in natura)
• Meima (TNO-roadmap Biomedische gezondheid)

Belangrijkste publicaties

• Houben et al. Full range of population Eliciting Dose values for 14 priority allergenic foods and recommendations for use in risk characterization. Food and Chemical Toxicology. 2020; 146: 111831
• Blom et al. Allergen labelling: Current practice and improvement from a communication perspective. Clin Exp Allergy. 2021; 51: 574–584.
• Holleman et al. Poor understanding of allergen labelling by allergic and non-allergic consumers. Clin Exp Allergy. 2021; 51: 1374–1382
• Turner et al. Peanut Can Be Used as a Reference Allergen for Hazard Characterization in Food Allergen Risk Management: A Rapid Evidence Assessment and Meta-Analysis. J Allergy Clin Immunol Pract. 2022; 10: 59-70