Kijk alle webinars van 2020 terug

Webinar "Draaien aan de knoppen van de energietransitie"

Ons land moet in 2050 een klimaatneutraal energiesysteem hebben. De vraag is of we dat doel kunnen bereiken zonder de economie radicaal te hervormen of andere ingrijpende maatregelen. Een energievoorziening zonder CO2-uitstoot is zeker voorstelbaar, maar er zijn duidelijke keuzes nodig. TNO heeft twee scenario’s uitgewerkt om de consequenties van verschillende keuzes in kaart te brengen.

Kijk het webinar 'Draaien aan de knoppen van de energietransitie' terug.

Lees de whitepaper 'Scenario’s voor klimaat energiesysteem'.

Webinar "warmtepompen voor het decarboniseren van de industrie"

Warmtepompen zijn een energie efficiënte elektrificatietechnologie die een groot deel van de fossiele industriële procesverwarming kan vervangen. Om de implementatie en verdere ontwikkeling van industriële warmtepompen te versnellen, heeft TNO samen met zeven andere onderzoeksinstituten een whitepaper opgesteld waarin de huidige status en stappen worden beschreven die nodig zijn om het CO2 emissiereductie potentieel van deze technologie te realiseren.

Kijk het webinar 'Warmtepompen voor het decarboniseren van de industrie' terug.

3 webinars tijdens dutch green building week

Van 21 t/m 25 september 2020 vond de 10e editie van de Dutch Green Building Week plaats. Dit is al jaren dé landelijke campagneweek voor duurzaam bouwen en ontwikkelen. In verband met de coronacrisis werd deze jubileumeditie voor een groot gedeelte online georganiseerd. TNO organiseerde, als ‘Paris Proof Partner’ van de Dutch Green Building Council, drie webinars waarin de warmtebatterij, houtbouw en warmtewingevel centraal staan. Deze zijn nu alledrie hier terug te kijken.

• Kijk het webinar 'Warmtebatterij' terug
• Kijk het webinar 'Bio-based bouwen - houtbouw in Nederland' terug
• Kijk het webinar 'Warmtewingevel' terug

4 webinars over een betrouwbaar, betaalbaar en rechtvaardig energiesysteem

Hoe bouwen we aan een volledig duurzaam energiesysteem dat betrouwbaar, betaalbaar en rechtvaardig is? Ontdek in een viertal webinars de achtergrond, ontwikkelingen, technologieën en het onderzoek naar ons toekomstige, duurzame energiesysteem en wat daarvoor nodig is. Bekijk de webinars nu terug.

Webinar "Een industrie zonder fossiele brandstoffen"

In dit webinar onder leiding van moderator Rene Peters gaan Faruk Dervis, Senior Business Developer Systeemintegratie (TNO) en Robert de Kler, Senior Research Scientist (TNO) in gesprek over technologische oplossingen voor decarbonisatie van de industrie en de inpassing hiervan in het energiesysteem. Hiermee geven we de industrie en andere stakeholders inzichten over kritische succesfactoren voor de transitie.

Corné Boot, Head of Government Affairs BP Netherlands en Alice Krekt, programmadirecteur Deltalinqs Cimate Program, reflecteren op de presentaties en praten mee via een livestream verbinding.

Kijk het webinar "Een industrie zonder fossiele brandstoffen terug" 

Webinar "Energiearmoede en de energietransitie

Koen Straver, Energiearmoede-expert van TNO, gaat in dit interactieve webinar in gesprek en beantwoordt vragen over de energiearmoede problematiek. Dit doet hij aan de hand van de bevindingen en inzichten uit onderzoek en het rapport over energiearmoede van TNO en partners.

Kijk het webinar "Energiearmoede en de energietransitie" terug.

Download het whitepaper ‘Energiearmoede en de energietransitie’.

Webinar "De noodzaak van grootschalige energieopslag

In dit webinar, onder leiding van moderator René Peters, gaan Joris Koornneef en Remco Groenenberg in gesprek over grootschalige energieopslag. Hoe slaan we elektriciteit duurzaam op, en in welke vorm? Hoe waarborgen we de leveringszekerheid van energie?

Kijk het webinar "De noodzaak van grootschalige energieopslag" terug

Engelstalig Webinar "System integration: large scale wind energy to meet a CO2 free energy system

Kijk het webinar over de implementatie van grootschalige offshore windenergie terug (Engels gesproken).

Webinar "Don't waste it - solving the dark side of today's plastics"

Tijdens het Engelstalige webinar "Don't Waste it!" leer je welke systeemtransitie nodig is om duurzame productie en gebruik van circulaire kunststoffen mogelijk te maken. Je maakt kennis met de nieuwste inzichten over hoe de schaduwkant van hedendaagse plastics kan worden verzacht, welke belanghebbenden en stakeholders in actie moeten komen en welke technologieën nodig zijn.

Geleid door een innovatieve prognosemethode presenteren we wat in onze ogen 8 onmisbare oplossingen zijn om de positieve aspecten van hedendaagse plastics te behouden en de schaduwkant te verzachten.

Kijk het webinar "Don't waste it!" terug.

Webinar "Predictive twins in de gebouwde omgeving"

In dit webinar gaan we in op wat een Digital Twin is, wat nodig is om deze te upgraden naar Predictive Twins en hoe je ze in praktijk brengt. We discussiëren over welke impact een Predictive Twin zal hebben op de gebouwde omgeving en hoe lang het gaat duren voordat we zo ver zijn in onze sector. Je leert wat we kunnen bereiken met de inzet van Predictive Twins, zoals het verbeteren van veiligheid, kostenreductie, het verminderen van hinder en het bijdragen aan circulariteit door verhoging van duurzaamheid.

Kijk het webinar "Predictive twins in de gebouwde omgeving" terug.

Webinar Duurzaamheid geothermie in warmtenetten

Op donderdag 17 december 2020 organiseerde TNO samen met Stichting Platform Geothermie (SPG) een webinar over de duurzaamheid van geothermie in warmtenetten. TNO heeft, op initiatief van, en in samenwerking met, de deelnemers van SPG een studie gedaan naar de CO2-emissie van een geothermiebron en van een nieuw warmtenet met een geothermiebron.

Kijk het webinar "Duurzaamheid geothermie in warmtenetten" terug.

Kijkersvragen bij webinar Duurzaamheid geothermie in warmtenetten

1. Wat is de samenstelling van het geproduceerd gas en verschilt het sterk van veld tot veld?
   Het geproduceerde gas bestaat voor het overgrote deel uit methaan en CO2. De samenstelling varieert van 50-80% methaan en dus 50-20% CO2.
2. Blijft de bijvangst over de jaren gelijk?
   Het is mogelijk dat er op lange termijn minder gas geproduceerd wordt, omdat de bron uitgeput raakt, net zoals in een gasveld. Of en wanneer dit plaatsvindt is echter onbekend.
3. Is er ook gekeken naar de uitstoot om het warmtenet aan te leggen?
   Nee er is geen volledige levenscyclus-analyse van de warmtenetten gedaan. De berekeningen laten operationele emissies zien.
4. Is de emissiereductie door geothermiepompen over de tijd alleen te wijten aan de verduurzaming van de stroom? Of ook aan de betere prestaties van de pompen (hogere COP)?
   In de berekeningen is de emissiereductie door de pompen over de tijd inderdaad alleen te wijten aan de verduurzaming van de elektriciteitsmix. Een verbetering van de COP van de pompen is niet meegenomen.
5. Waar is de aanname van afnemend warmteverlies op gebaseerd?
   In Denemarken bestaan enkele warmtenetwerken met warmteverliezen van 10%. Dat de warmteverliezen daar zo laag kunnen zijn heeft te maken met een gunstige combinatie van de capaciteit van het warmtenet en de lineaire warmtedichtheid (warmte per meter pijplengte). Ook factoren als de aanvoertemperatuur van het net, de warmteafname per individuele klant en de compactheid van het net spelen een rol. Het is de verwachting dat innovaties op dit gebied en optimalisatie in temperatuurniveau, leidingsystemen en lay-out van netstructuren ook in Nederland zullen gaan zorgen voor optimaliseren van de efficiëntie van het warmtenet. In de scenario's is daarom rekening gehouden met een reductie van het warmteverlies van 25% in 2020 naar 10% in 20XX (het jaar waarin de elektriciteit honderd procent CO2-vrij is).
6. Is de bijvangst inbegrepen in het bijstoken van aardgas, of wordt het beschouwd als een afzonderlijke extra emissie?
   Voor het berekenen van de CO2-emissie van de bijvangst is deze emissie gedeeld door de totaal geproduceerde energie, dit betreft de warmte uit de geothermiebron én de warmte door verbranding van het formatiegas/bijvangst. De emissie van de bijstook (pieklast met aardgas) is daarna afzonderlijk berekend, omdat deze emissie los staat van de geothermie emissie en ook een ander deel van de warmtevraag vervult.
7. Moeten we niet een verkeerd beeld scheppen door de rol van piekvermogen aardgas te koppelen aan geothermie?
   De benodigde hoeveelheid aardgas varieert nogal van net tot net en is vaak lager dan 20%. Het is belangrijk om de emissies van geothermie in combinatie met een warmtenet te zien, aangezien een losse geothermiebron zonder warmtenet geen cv-ketel vervangt en hierdoor geen goed beeld geeft van de werkelijke emissie per geleverde eenheid warmte. De aanname van 20% pieklast/bijstook is gedaan op basis van een nieuw warmtenet van 70-40C. Er bestaan inderdaad ook warmtenetten waarin dit meer of minder is. Omdat er geen 'standaard' warmtenet bestaat hebben we een aanname moeten doen. Om meer inzicht te krijgen in de emissie van verschillende typen warmtenetten verwijzen we graag naar de rekentool.
8. Jullie noemen met name het gebruik van een geothermiebron, als bron voor het warmtenetwerk. Hoe zien jullie het gebruik van een geothermiebron industrieën met hoge energievraag?
   De meeste huidige geothermiebronnen liggen op een diepte van ongeveer 2-3 km, met een productietemperatuur rond de 80-90 graden. Om aan industrie te leveren is meer energie en zijn er hogere temperaturen nodig. Om hogere temperaturen te produceren van > 100C zullen diepere geothermieputten nodig zijn (Ultra diepe geothermie, UDG).
9. Met welke COP is gerekend?
   Voor de bronpompen zijn er COP's gebruikt die berekend zijn op basis van data van bestaande geothermiedoubletten. Voor het Perm gemiddeld 16, voor het Jura/Krijt gemiddeld 24. De COP aanname voor de warmtepomp is 5. Hoe de COP is bepaald staat ook in detail uitgelegd in de technische notitie.