Ontwikkeling geothermie versnellen en opschalen

In het Masterplan Aardwarmte van Stichting Platform Geothermie, DAGO, Stichting Warmtenetwerk en EBN uit mei 2018, waaraan TNO als expert van de Nederlandse ondergrond bijdragen leverde, is aangegeven hoe ons land op een duurzame, veilige en maatschappelijk verantwoorde manier de productie fors kan opvoeren. Verder hebben TNO en EBN in een ander plan uitgewerkt hoe samenwerking tussen partijen geothermie kosteneffectief kan versnellen. Optimale deling van kennis bij gezamenlijke exploratie van de ondergrond vergroot de kans op een succesvolle volgende boring en samenwerking verkleint de financiële risico’s.

Onzekerheden wegnemen

Onze ondergrond bevat veel warm water, opgeslagen in aardlagen. Een groot deel daarvan is technisch en economisch verantwoord als warmte te winnen. Afhankelijk van de diepte is de warmte te gebruiken voor woningen, kassen of zelfs industrie. Maar er zijn ook allerlei beperkingen. Het aanboren van diepe bronnen waar de temperatuur hoog is, brengt financiële risico’s met zich mee en het ontwikkelen kost relatief veel tijd. Door het inzetten van verschillende expertises wil TNO deze onzekerheden zoveel mogelijk wegnemen. Zo komt er een compleet vernieuwd model beschikbaar, ThermoGIS, dat de potentie van de ondergrond gedetailleerd in kaart brengt.

Voor grote delen van ons land hebben we vastgesteld waar de ondergrond goed, redelijk of ongeschikt is als bron van warmte. Overheden en bedrijven kunnen hier gebruik van maken en zien waar aardwarmte in potentie is te winnen. Die kaart gaan we verder uitbreiden en verfijnen. Op de plekken waar te weinig kennis is doet TNO samen met partners verder onderzoek, zoals voor Ultra Diepe Geothermie.

Inpassing in warmtenetten

Aardwarmte kan vooral een rol van betekenis spelen in de energietransitie wanneer deze bron wordt gecombineerd met innovatieve warmtenetten en aanvullende technieken als warmtepompen. TNO werkt vanuit deze samenhang aan praktische oplossingen voor beleidsmakers en geïnteresseerde bedrijven. Door intelligente combinaties van warmtebronnen, netten en opslag zijn tal van mogelijkheden aardwarmte te optimaliseren en op te schalen. Voor recente nieuwbouw volstaan relatief lage temperaturen, waardoor minder diep boren nodig is. In de toekomstige warmtenetten is de temperatuur afhankelijk van de warmtevraag te variëren tussen de veertig en honderd graden. En door nieuwe methoden van seizoensopslag die TNO met partners ontwikkelt ontstaan interessante businesscases en kan geothermie sneller groeien.

Veiligheid, betrouwbaarheid en optimalisatie

Voor de versnelling en optimalisatie van aardwarmte doen we de komende tijd verder onderzoek naar technische innovaties voor kosteneffectieve, betrouwbare en veilige geothermische systemen. We maken gebruik van krachtige en slimme modellen, proefopstellingen en monitoringstechnieken voor de (potentiële) productie, opslag, prestaties van apparatuur en de optimale inpassing in de ontwikkeling van de warmtevraag.