De aanleg van zonneparken op land is belangrijk om de energietransitie te versnellen. Maar net als bij windmolens vinden veel mensen dat op zich prima, zolang ze niet in hun omgeving worden gebouwd: ’not in my backyard’. Een belangrijk obstakel voor maatschappelijk draagvlak is de beperkte invloed die bewoners hebben op de locatie en vormgeving van de zonneparken. TNO werkt samen met Wageningen University & Research, Design Innovation Group en TS Visuals aan een compleet andere benadering door omwonenden concreet invloed te geven bij het ontwerp van een zonnepark in hun leefomgeving.
Dat gebeurt in het onderzoeksproject ‘In My Backyard Please’, gesubsidieerd door de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) en ontstaan binnen het Nationaal Consortium Zon in Landschap.
De aanpak binnen dit project is een hemelsbreed verschil met de huidige praktijk, waarbij ontwikkelaars van zonneparken doorgaans eerst plannen maken voor locatie en ontwerp, bij de gemeente een vergunning aanvragen en omwonenden dan achteraf vaak beperkt inspraak hebben. In de nieuwe aanpak, die voor het eerst is beproefd in de gemeente Zaanstad, bepalen bewoners, ondersteund door ontwerpers, hoe een zonnepark in hun directe omgeving eruit zou kunnen komen te zien. Kenmerkend hierbij is dat de locatie, de omvang en vormgeving van het zonnepark in grote vrijheid gekozen kunnen worden en dat esthetische innovaties deel uitmaken van het ontwerp.
Participerend ontwerp[en]
In verschillende sessies met bewoners zijn ideeën opgehaald, verbeeld en besproken. Gedragswetenschappers van TNO hielden voorafgaand aan de co-creatiesessies uitgebreide interviews met de bewoners. Begin juli bezochten inwoners van buurtschap Nauerna in Zaanstad de mogelijke locatie voor het zonnepark op het terrein van Afvalzorg. Hun bevindingen worden vastgelegd en benut om later het eindontwerp te bepalen.
Breed draagvlak nodig
De voormalige afvalberg in buurtschap Nauerna kan daarmee na jaren van discussie omgevormd worden tot een recreatiepark waar ook ruimte is voor het plaatsen van zonnepanelen. Zonneparken op land kunnen pas een wezenlijke rol spelen in de energietransitie als er breed draagvlak is onder de bevolking. Een groep inwoners van Nauerna had de handen al ineen geslagen voor verdere verduurzaming van hun woonomgeving en dat sloot perfect aan bij dit project.
Varianten beoordelen
Tijdens het bezoek aan de proefopstelling begin juli konden de betrokken bewoners op afstand en van dichtbij ervaren hoe hun ideeën voor het ontwerp op de locatie uitpakten. Geen presentatie of filmpje in een zaal, maar er naartoe wandelen en er langs lopen. Stoort de aanblik of ziet het er juist aantrekkelijk uit? Vind je een zonnepark bij jou in de buurt prima als het er zo of zo uit komt te zien? De honderd panelen vormen in feite een staalkaart met verschillende varianten in vorm (van liggend tot staand, golvend, helix), kleuren en tinten, patroon en gecombineerd met zowel begroeiing als water. Het direct betrekken van bewoners bij het ontwerp en hun beoordeling levert veel inzichten op voor vervolgstappen en helpt zonneparken te ontwerpen die breed worden geaccepteerd. De resultaten worden dit najaar bekend gemaakt.
Quotes partners Nationaal Consortium Zon in Landschap
TNO-expert Kay Cesar
“Door zonneparken visueel aantrekkelijk in het landschap te integreren vergroten we de maatschappelijke acceptatie en helpen we zo de energietransitie te versnellen. Het bijzondere van deze aanpak is dat de bewoners onze opdrachtgever waren. We hebben het omgedraaid: begin bij de esthetiek, een ontwerp dat in het landschap past en ga dan pas kijken naar het optimaliseren van de opbrengst, de businesscase, de vergunningverlening. Alles staat of valt met acceptatie. Als bewoners er blij mee zijn, is de grootste drempel geslecht.”
Wageningen University and Research landschapsarchitecten Rudi van Etteger en Merel Enserink
“We zijn in dit onderzoek op zoek naar echt duurzame energielandschappen, waar functionaliteit, beleving en duurzaamheid een plek hebben. Zo kan er een landschap ontstaan waar we van kunnen genieten en trots op kunnen zijn. Om dat te realiseren is naast ontwerpkwaliteit vooral een goed proces, in de vorm van lokale betrokkenheid, zeer belangrijk. Met dit onderzoek krijgen we meer inzicht in de relatie tussen lokale acceptatie, proces en landschapsontwerp.”
Marieke Rietbergen, CEO Design Innovation Group
“De co-creatie bijeenkomsten in het project lieten al zien dat bewoners zonneparken echt wel willen inpassen in hun omgeving, maar vooral als de verschijningsvorm past bij de omgeving. En dit kan zowel gaan om blending in als standing out. Deze proefopstelling zet de verbeelding aan. Het toont dat er heel veel meer mogelijk is om parken goed en interessant te maken. Hierdoor verdwijnt weerstand en zullen mensen de pv-parken in hun nabije omgeving accepteren, zelfs graag zien.”
TS Visuals directeur Thijs Sepers
“TS Visuals werkt samen met TNO en partners in verschillende PV-projecten, gericht op het aantrekkelijker en duurzamer maken van de leefomgeving. Onze aanpak richt zich vooral op het creëren van een optimale balans tussen esthetiek en energie-opbrengst, zodat voor alle betrokken partijen een win-win situatie ontstaat. Onze overtuiging is dat het extra kunnen bieden van ontwerpvrijheid helpt om het draagvlak voor grootschalige opwekking van zonne-energie op land en de bebouwde omgeving te vergroten.”
Testopstelling zonnepanelen Nauerna
Meer weten over participerend zonneparken ontwerpen?
Neem contact op met Kay Cesar
Innovatie en de opkomst van zonne-energie
De zon is een onuitputtelijke bron van energie voor al het leven op aarde. Sinds enkele decennia kunnen wij mensen het licht van deze ster omzetten in elektriciteit en warmte. Op termijn hoeven we daardoor... Lees verderNationaal Consortium Zon in Landschap
Het Nationaal Consortium Zon in landschap is een initiatief van TNO en richt zich op ondersteuning van grootschalige integratie van zonne-energie in het landschap, zodanig dat dit als ontwerpopgave wordt... Lees verderVerantwoord zonnepark is zuinig op landschap en natuur
Over tien jaar wekt ons land naar verwachting vijf keer zoveel zonne-energie op als in 2020. Sommige scenario’s gaan ervan uit dat dat in 2050 bijna 20 keer zoveel is. Daarvoor is een forse uitrol van... Lees verder14 dingen die je moet weten over zonne-energie
De zon is een onuitputtelijke bron van schone energie. Voordelen van zonne-energie, ofwel zonnestroom, zijn dat we zonlicht kunnen omzetten in elektriciteit en in warmte, zodat we op termijn geen fossiele... Lees verderWebinar #1: Zonne-energie op weg naar impact
Het hoofdonderwerp van het webinar op 4 maart 2021 was 'Zonne-energie op weg naar impact'. We bespraken de uitkomsten van de gelijknamige whitepaper en zoomen in op zonne-energie in het landschap en op... Lees verderGroeiend potentieel voor zonne-energie in bouw en infrastructuur
De oppervlakte die in Nederland kan worden benut voor het opwekken van zonne-energie is groot en groeiende. TNO ontwikkelt zonne-energieconcepten voor optimale integratie in de gebouwde omgeving: van daken,... Lees verderOnderzoek naar ecologische effecten innovatieve zonneparken
Een samenwerkingsverband van LC Energy, TNO, Wageningen University & Research, Eelerwoude en SolarCentury doet onderzoek naar het effect van zonneparken op de bodemkwaliteit en biodiversiteit. In... Lees verderDrijvende zonnepanelen op grote binnenwateren in Nederland
Zon op water zal naar verwachting een belangrijke bijdrage leveren aan de energietransitie. Sommige scenario’s voorspellen in 2050 in Nederland tweehonderd gigawattpiek (GWp) aan zonne-energie vermogen,... Lees verderEerste auto's op zonne-energie dit jaar de weg op
De elektrische auto is dankzij een alsmaar groeiende actieradius definitief doorgebroken. Deze voertuigen kunnen nog duurzamer. Zonnecellen en -modules zijn een oplossing, niet alleen voor plug-in opladen,... Lees verder- Artificiële intelligentie
- Toepassingsgebieden
- Use cases
- Programmalijn 1: Veilige autonome systemen in een open wereld
- Programmalijn 2: Verantwoorde besluitvorming mens-machine interactie
- Secure learning in witwasdetectie
- Eerlijke besluitvorming op de arbeidsmarkt
- Secure learning in diabetes-2 advies
- Diagnose voor printeronderhoud
- Bodemdaling monitoren
- Eerlijke besluitvorming in het recht
- Augmented werknemer in smart industry
- Energiebalans voor smart homes
- Secure learning in oncologie onderzoek
- Innovatie monitoring in beleid
- Nieuws
- NL AI Coalitie investeert in Appl.AI-programma
- Versnelde AI ontwikkelingen door krachtenbundeling TNO en Nederlandse AI Coalitie
- Appl.AI Events
- Defensie & Veiligheid
- Roadmaps
- Operations & Human Factors
- Adaptieve Krijgsmacht
- Klimaatkamers voor onderzoek naar menselijk presteren
- Desdemona: De ultieme bewegingssimulator
- LT-lab: het laboratorium voor leertechnologie van TNO
- Prestatie- en gezondheidsmonitoring
- Bewegingsziekte en inzetbaarheid
- Operationele militaire prestatie in een virtuele wereld
- SUPRA
- Integratie van Live, Virtual en Constructive Simulatie
- Concept Development & Experimentation
- LRVD: Lucht- en Raketverdediging
- Helikopterstudies
- TNO ACE: Advanced CD&E Environment
- JROADS
- FACSIM
- Operationele analyse in het veld bij militaire operaties
- Vervanging F-16
- MARVEL / Comprehensive Approach
- SketchaWorld
- Integrale aanpak patrouilleschepen Koninklijke Marine
- Camouflage
- Doorbraak in schreeuwend personeelstekort
- Information & Sensor Systems
- Maritieme veiligheid
- Digitale Weerbaarheid Nederland
- Risicobeperking bij escalatie in de ruimte
- LFAS - Low Frequency Active Sonar
- Tanker Remote Vision System
- Platformsignaturen
- TNO geeft vorm aan de toekomst van MMIC’s en RFIC’s
- SAKAMATA: sonar en zeezoogdieren
- PARANOID: snelle informatieverwerking
- Mijnanalyse en dreigingsevaluatie
- Scheepsakoestiek en onderwaterakoestische signaturen
- PERSEUS Wind Turbine Radar Interference Assessment tool
- Elektromagnetische veiligheid
- Opbouwen van cybervermogens
- Maritieme operaties
- Het oceaanmilieu
- Nationale Veiligheid
- Nederland veiliger met data en intelligence
- Crisisbeheersing: nieuwe uitdagingen, nieuwe kansen
- Met technologie betere terrorismebestrijding
- De lerende professional: weerbaar en duurzaam inzetbaar
- Wetenschappers schieten crime fighters te hulp
- Cybersecurity: het belang van integrale oplossingen
- Protection, Munitions & Weapons
- Beheersen en analyseren van wapensystemen
- Weapon Effects & Protection Center
- Vuurkracht
- Ballistisch onderzoek van wereldformaat
- Ballistische Prestaties en Persoonlijke Bescherming
- Bescherming en overlevingsvermogen voertuigen
- Energetische Materialen
- Materialen voor beschermingsconcepten
- Munitieveiligheid
- Bestrijding van geïmproviseerde explosieven
- Bescherming/overlevingsvermogen militaire infrastructuur
- Bescherming en overlevingsvermogen van marineschepen
- Bescherming en overlevingsvermogen van infrastructuur
- Chemische, biologische, radiologische en nucleaire (CBRN) bescherming
- Expertisegroepen
- Radar Technology
- Intelligent Imaging
- Intelligent Autonomous Systems
- Acoustics & Sonar
- Weapon Systems
- Explosions, Ballistics and Protection
- Human Behaviour and Training
- Networked Organisations
- Human Performance
- Military Operations
- Modelling, Simulation & Gaming
- Electronic Defence
- Chemische, biologische, radiologische en nucleaire (CBRN) bescherming
- Energetische materialen
- Human Machine Teaming
- EnergieTransitie
- Roadmaps
- Hernieuwbare elektriciteit
- Grootschalige opwekking van windenergie
- Belang ondersteuningsconstructie windturbine
- Windturbines, volop in beweging
- Geoptimaliseerd ontwerp van de bladtip
- Lichtdetectie en -peiling verbeteren de efficiëntie van windenergie
- Schone, goedkope elektriciteit door omvormers
- Experimenteel onderzoek naar oppervlakte ruwheidseffecten
- Vortex-turbulentie modellen in windturbine ontwerp
- Haliade X
- Innovatieve windturbinebladen testen
- Minder productie per windturbine, grotere opbrengst
- Logistieke innovatiekracht in binnen- en buitenland
- Koploper in beheer en onderhoud windturbines
- Windparken in synergie met de omgeving
- Innovatieve technieken voor windmetingen
- Elektriciteitsnet stabiel houden bij overvloed aan wind en zon
- Innovatie en opkomst van zonne-energie
- Verantwoorde zonneparken
- Zonneparken: In My Backyard Please!
- Zonnepanelen op landbouwgrond
- Onderzoek biodiversiteit zonneparken
- Beter ontwerp zonneparken
- Besparingen op onderhoud zonneparken
- Drijvende zonnepanelen op binnenwateren
- Drijvende zonnepanelen op zee
- Nationaal Consortium Zon in Landschap
- Nationaal Consortium Zon op Water
- Fieldlab drijvende zonnepanelen
- Fieldlab omgevingseffecten
- Zonne-energie in bouw en infrastructuur
- Nieuwe generatie zonnepanelen in gevel verwerkt
- Ramen die zonne-energie opwekken
- Veiligheid zonnesystemen
- Zonnewarmte benutten
- Daken benutten voor zonne-energie
- Zonne-energie in wegdek en wegbermen
- Geluidsschermen produceren zonne-energie
- Zonnepanelen op dijken
- Nationaal Consortium Zon op Infra
- Outdoor testfaciliteit SolarBEAT voor BIPV(T)
- Auto’s op zonne-energie
- Mass customization
- Rendement zonnepanelen stijgt, kosten dalen
- Nieuwe technologieën maken pv veelzijdiger
- Webinar #1: Zonne-energie op weg naar impact
- Webinar #2: Betaalbare zonne-energie van elk oppervlak
- Webinar #3: Innovaties in zonne-energie technologie
- Webinar #4: Tijd voor duurzame zonne-energie
- 14 dingen die je moet weten over zonne-energie
- Waarom Europa zijn eigen zonnepanelen moet gaan produceren
- Systeemtransitie
- De sociale aspecten van de energietransitie
- TNO-faciliteiten voor onderzoek naar omgevingseffecten zonne- en windenergie
- Effectieve interventies om energie efficiëntie te vergroten en energiearmoede te verlagen
- Groen en Gemak onder één dak: ontzorg bewoners bij verduurzamen huis
- Effectiever energiemanagement in de industrie
- Financiering van de energietransitie
- Energiearmoede
- Scenario’s voor klimaatneutraal energiesysteem
- Zó werkt energie in Nederland
- De toekomst in kaart om juiste keuzes te kunnen maken
- Burgerparticipatie Regionale Energiestrategie
- Windturbines en de impact op huizenprijzen
- De energietransitie moet sneller
- Waterstof als alternatief voor aardgas
- Slimme diensten in huis stimuleren duurzaam energiegebruik
- Een betrouwbaar, betaalbaar, duurzaam en rechtvaardig energiesysteem
- Innovatie maakt de energietransitie goedkoper
- Succesvolle wijkaanpak: motiveer bewoners
- Afgewogen beslissen over aardgasvrije toekomst
- Bewoners betrekken sleutel tot succes verduurzaming
- Comfortabel en betaalbaar naar aardgasvrije wijken
- Stimulans VvE’s voor verduurzamen woningen
- TNO Webinars: Hoe maken we Nederland aardgasvrij?
- Maak het de huiseigenaar aantrekkelijk
- Gemeentelijke besluitvorming warmtenetten: leren van koplopers
- Drijfveren en barrières aardgasvrij wonen in kaart
- De kracht van het collectief
- CO2-neutrale industrie
- CO₂-uitstoot terugdringen door afvang, gebruik en opslag
- Multi-partner ALIGN-CCUS project
- STEPWISE en FReSMe: CO2-reductie oplossingen voor de staalindustrie
- 3D-printen voor een hogere CO2-afvangproductiviteit
- CEMCAP
- Terugdringen emissies staalindustrie
- On-site CO₂ Capture Services: uitstoot kosteneffectief terugdringen
- CO₂-afvang bij AVR
- SEDMES: Efficiënte technologie om CO2 om te zetten in nuttig product
- Waterstof voor een duurzame energievoorziening
- Optimalisatie productieproces waterstof
- Opslag en transport waterstof
- Waterstof als nieuwe brand- en grondstof
- H-vision: versneld CO2-arme industrie met blauwe waterstof
- 15 dingen die je moet weten over waterstof
- Wereldprimeur: waterstof productie op de Noordzee
- Toekomstige internationale keten groene waterstof in kaart
- Kansen groene waterstof voor de maakindustrie in kaart gebracht
- TNO over kabinetsvisie waterstof: begin nu
- Faraday lab: optimaliseren en opschalen elektrolyse
- Waterstof uit wind op zee
- Onderzoekscentrum voor optimaliseren en opschalen groene waterstof
- Blauwe waterstof effent weg voor groene waterstof
- Duurzame energie, chemie en materialen uit biomassa via thermochemische conversie
- ARBAHEAT - Duurzame toekomst voor kolencentrales mogelijk door omschakeling op biomassa
- AMBITION Geavanceerde biobrandstofproductie uit ligninerijke residuen
- BECOOL EU Brazilië-samenwerking op het gebied van geavanceerde biobrandstoffen
- Horti-BlueC - een nieuwe EU-samenwerking ter vermindering van bioafval en CO2-voetafdruk in de tuinbouw
- UNRAVEL - valorisatie van lignocellulose biomassa
- MacroFuels geavanceerde biobrandstoffen op basis van zeewier
- BRISK2 Biofuel Research Infrastructure for Sharing Knowledge
- Nieuwe faciliteit voor zeewier processing
- Uniek biofuels lab: transport verduurzamen met biobrandstoffen
- Duurzame vliegtuigbrandstoffen uit CO2 en water
- Afvalwaterbehandeling en recycling van plastics
- Transitie naar e-fuels: een strategie voor HIC Rotterdam
- Hergebruik bestaande infrastructuur om de energietransitie te versnellen
- Verduurzamen industriële warmtehuishouding
- 4 manieren om de industrie CO2 neutraal te maken
- Onderzoeksfaciliteit Industriële Elektrificatie versnelt vergroening Rotterdamse haven
- Mollier faciliteit: innoveren in industriële droogtechnologie
- Onderzoeksfaciliteit voor negatieve CO2 emissies
- Carnot lab versnelt verduurzaming industrie
- Efficiënt gebruik van energie en grondstoffen in de industrie
- E-Champ: Energy-efficient Combined Heat And Mass Process
- COSMOS: Organische oplossende nanofiltratie membranen op goedkope keramische dragers
- HEADLINES: Warmte-geïntegreerde destillatie die innovatieve ethyleenkrakers mogelijk maakt
- EuRyDice: Energie-efficiënte valorisatie van componenten uit processtromen
- SEWGS: revolutionaire technologie voor CO2-reductie
- e-Mission MOOI: TNO steunt Dow en Shell bij elektrisch kraken
- Elektrolysers: kansen voor de maakindustrie
- CO2-reductie vraagt om verbetering van industriële processen
- De industriële energietransitie haalbaar en betaalbaar
- Duurzame ondergrond
- Naar een duurzaam gebruik van de ondergrond
- Naar een energie producerende gebouwde omgeving
- Versnelde renovatie van woningen en gebouwen
- Versnelde verduurzaming lokale warmtevoorziening
- Duidelijkheid duurzaamheid geothermie
- Innovatielab geothermie open voor ondernemers
- Betaalbare en duurzame warmte
- Ontwikkeling geothermie versnellen en opschalen
- Warmteopslag ondergronds op grote schaal realiseren
- Warmtenet van de toekomst: duurzaam, flexibel, betaalbaar
- Bedrijventerreinen versneld energiepositief
- Toekomstbestendige warmtenetten: een nieuw ontwerp
- DGE-ROLLOUT: Aardwarmte uit diepe geologische lagen in Noordwest-Europa
- Innovatieve boortechniek voor winnen aardwarmte
- Kostenreductie mogelijk voor geothermische stadsverwarming
- Impuls verduurzaming door aanpak bedrijventerreinen
- Traditionele brand- en grondstoffen
- Expertisegroepen
- Adviesgroep Economische Zaken
- Applied Geosciences
- Biobased en Circulaire Technologieën
- Energietransitie Studies
- Geo Data & IT
- Geomodelling
- Heat Transfer & Fluid Dynamics
- Solar Energy
- Solar Technologies & Applications
- Sustainable Process & Energy Systems
- Sustainable Technologies for Industrial Processes
- Windenergie
- Industrie
- Roadmaps
- Flexibele en vrije-vorm producten
- Space & Scientific Instrumentation
- Semiconductor Equipment
- Smart Industry
- Expertisegroepen
- Bouw, Infra & Maritiem
- Roadmaps
- Veilige en Duurzame Leefomgeving
- Ruim baan voor duurzamer beton
- Infrastructuur
- Duurzame gebouwen: naar een energieproducerende gebouwde omgeving
- Innovatie in de bouw door kennisdeling en advisering
- Glastuinbouw: verduurzamen met datagedreven bedrijfsvoering
- Digitalisering in de bouw
- BTIC bevordert wonen en werken in klimaatneutrale bouw en infrastructuur
- Maritieme structuren
- Deeltraject Industriële Modulaire Prefab Emissieloos bouwen
- Expertisegroepen
- Circulaire Economie & Milieu
- Roadmaps
- Expertisegroepen
- Gezond leven
- Roadmaps
- Health Technology & Digital Health
- Biomedical Health
- Work
- Duurzame arbeidsparticipatie voor mensen met afstand tot de arbeidsmarkt
- Toekomstbestendige arbeidsmarkt
- Mismatch arbeidsmarkt vraagt om matching op skills
- Toekomstbestendige organisaties: innovatief en lerend
- Inzicht in de verandering van werk door technologie
- Gezond, veilig en productief werken
- Gezond werken met stoffen
- Monitoring van de arbeidssituatie
- Veilig werken
- Duurzame inzetbaarheid
- Maatschappelijk Programma Arbeidsomstandigheden (MAPA) voor SZW
- MIDI: MeetInstrument Determinanten van Innovaties
- Asbest innovaties en onderzoek
- Exposure assessment en -management van asbestvezels
- Innovatie en uitvoering van asbestdetectie in lucht, bodem en water
- Technologische innovaties voor toepassingen in de asbestbranche
- Blootstellingen die onze gezondheid beïnvloeden
- Psychosociale arbeidsbelasting integraal aanpakken
- Stimuleren van diversiteit en inclusie op de arbeidsmarkt
- Youth
- I-JGZ: Geïntegreerde en gepersonaliseerde digitale innovaties voor gezonde jeugd
- Digitale GIZ: een aantrekkelijk hulpmiddel
- Wil je jeugdarts KNMG worden? Of je competenties als opleider verder ontwikkelen?
- Didactische scholingen voor opleiders
- De eerste duizend dagen van het kind
- Eerste levensjaren: sleutel tot gezonde groei en ontwikkeling
- Gezond opvoeden zorgt voor een gezonde en weerbare jeugd
- Gezond opgroeien
- Innovatie effectieve zorg voor de jeugd
- Mondzorg jeugd
- Werkplaats SAMEN voor een betere zorg voor jeugd
- iGrow – de groei app van TNO
- Direct tot de kern met de samenstarten app
- TNO begeleidt anti-pestbeleid op scholen
- Preventieve aanpak echtscheidingsproblematiek
- De gezonde wijk
- Groeidiagrammen in PDF-formaat
- Groeidiagrammen prematuren, leeftijd 25-36 weken
- Bestellen Groeidiagrammen
- Kinderen met Downsyndroom
- Groeicalculator voor professionals
- Groeicalculator voor ouders
- De BMI-meter voor kinderen
- Gewichtsverlies bij borstgevoede baby's
- Landelijke Groeistudie toont toename overgewicht kinderen
- Richtlijnen voor Jeugdgezondheidszorg en jeugdzorg
- Volg de ontwikkeling van kinderen met de Van Wiechenfilmpjes
- Het Blije Baby Onderzoek
- Expertisegroepen
- Mobiliteit & Logistiek
- Roadmaps
- SMART and Safe Traffic and Transport
- Societal impact for accessibility and liveability
- Op feiten gebaseerde beslisinformatie voor gemeentes
- Hanteerbaar maken van disruptieve technologieën
- Bereikbare, gezonde en vitale steden
- Smart Urban Mobility: bereikbare, gezonde & vitale steden
- Kennisbundeling voor vitale, leefbare en duurzame steden
- Hoe realiseer je een Slimme en Gezonde Stad?
- Implementatie van de Omgevingswet versnellen
- Onderzoek naar bijdrage schoolzones aan beweging jeugd
- Tankterminal van de toekomst sensoren meten permanent en realtime rond de tankopslag
- Sensing voor een veilige gezonde leefomgeving
- FOUNTAIN geeft inzicht in effecten van interventies
- Schonere lucht, water en bodem door krachtenbundeling in milieulab
- Big data ecosystems: samenwerken aan datagestuurde steden
- Smart Sustainable Districts: innovatieve oplossingen voor stedelijke transformatie
- Kennismediation bij gebiedsontwikkeling
- Climate Proof Cities
- INCAH – infrastructuur en klimaatverandering
- Mobiliteitstransitie
- Mobiliteit inrichten
- Smart mobility and logistics
- Data Driven Logistics
- De Smart Data Factory for logistics
- Efficiënt goederen afhandelen
- Logistieke innovatie: internationale handel efficienter en veiliger maken
- Serious gaming logistiek leidt tot innovatieve oplossingen
- Afvallogistiek
- Slim containers vervoeren
- Slim datagebruik voor logistieke innovaties
- Slimme bouwlogistieke concepten in de praktijk
- Synchromodaliteit efficiente, flexibele en duurzame logistieke sector
- Veiligheid van kegelschepen verhogen
- Wachttijden op containerterminal voorspellen
- Toepassen smart data verbetert logistieke performance
- Eerste stappen richting zelforganiserende logistiek
- Connected Automated Transport
- Visie extramurale zorg 2030
- Smart vehicles
- Smart Mobility Research Centre (SMRC)
- Sustainable Traffic and Transport
- Sustainable Mobility and Logistics
- Verbeteren luchtkwaliteit door monitoring werkelijke uitstoot
- Emissies bestelauto’s belangrijk voor luchtkwaliteit
- Emissies voertuigen over langere tijd meten
- Prototype - Elektrisch Variabele Transmissie
- Uitstoot van fijnstof door dieselvoertuigen
- Onderzoeken ten behoeve van emissieregistratie
- Emissiefactoren voor het wegverkeer
- Emissiemetingen aan treinen, schepen en bouwmachines
- Emissiemetingen aan tweewielers
- Emissiemetingen aan personen en bestelauto's
- Emissiemetingen aan vrachtwagens en bussen
- Smart Emissions Measurement System (SEMS)
- Emissies van voertuigen in de praktijk Euro 5 diesel
- Emissiemetingen in de praktijk
- De transitie naar CO2-neutrale mobiliteit in 2050
- Duurzame logistiek
- Innovatie in logistiek maakt steden schoon
- Samenwerken en experimenteren in stedelijk logistieke living labs
- Binnenvaart en rondvaart schoon en zuinig maken
- Methoden voor bepalen carbon footprint
- Het verlagen van de CO2-uitstoot door commercieel wegvervoer
- Outlook op CO2 reductie in het internationaal goederenvervoer
- CO2-uitstoot in de logistiek
- Emissiefactoren voor Stikstofdepositieberekeningen
- Sustainable Vehicles
- Schone scheepvaart: naar een duurzame scheepvaart
- Expertisegroepen
- Informatie & Communicatie Technologie
- Roadmaps
- Fast open infrastructures
- Networks
- Trends & ontwikkelingen in de digitale samenleving: 5G
- TNO-rapport doorslaggevend in juridische procedures
- Rekenmethode UTOPIC bespaart Essent Kabelcom miljoenen
- Monitor Draadloze Technologie
- TNO expert report the decisive factor in legal procedures
- Future Network Services: communicatienetwerken voor en door Nederland
- Digital Policy
- Sport en Media Technologie
- Social XR
- Data sharing
- Trusted ICT
- Efficiëntie, effectiviteit, kwaliteit en de kosten van systemen
- Expertisegroepen
- Strategische Analyses & Beleid
- Expertisegroepen
- Strategic Business Analysis
- Energietransitie: uitdagend, maar mogelijk
- ‘Groene chemie, nieuwe economie’
- Collaboratieve Business Modellen
- Het EXIOMOD model
- Value Case Methodology
- Smart Public Nodes - de smart city business case bewezen
- Strategic Business Analysis creëert meerwaarde door impact van duurzaamheidsbeleid inzichtelijk te maken
- Werken bij SBA
- Groeien door innovatie ecosystemen
- Nieuwe kijk op verdienvermogen
- Strategy & Policy
- AI in de publieke sector
- Transities en Besluitvorming
- Strategic Innovation Assets - Startpunt discussie beschermen of versterken innovatiesysteem
- Geautomatiseerde besluitvorming en het EU-VS Privacy Shield
- Het Policy Lab: datagedreven beleidsontwikkeling
- Missiegedreven onderzoeks- en innovatiebeleid
- Fieldlab als katalysator voor ICT ontwikkelingen
- Portfolioanalyse: kansrijke innovatieopgaven voor Nederland
- Orchestrating Innovation
- Webinar: Innovatie in publiek-private ecosystemen
- Tech Transfer
Dr. ir. Kay Cesar
- PV Modules & Applications
Neem contact op met Dr. ir. Kay Cesar
De vraag is verzonden! Je ontvangt binnenkort een bevestigingsmail.
Er is helaas iets misgegaan. Probeer het later opnieuw.