ATO: de ontwikkelingen en mogelijkheden van automatische treinbesturing

Thema:
Zelforganiserende logistiek
19 januari 2021

Deze week heeft TNO in samenwerking met ProRail de position paper “ATO, gamechanger voor de toekomst van het spoor” naar buiten gebracht. In deze paper is de stand van zaken rondom automatische treinbesturing (ATO, Automatic Train Operation) uiteen gezet.

Inzet van ATO leidt naar verwachting tot meer capaciteit op het spoor, verlaging van de kosten en een verhoging van de betrouwbaarheid. Omdat het spoor in de nabije toekomst naar verwachting nog een grote groei zal moeten realiseren en andere modaliteiten ook werken aan de ontwikkeling van zelfrijdende voer- en vaartuigen is er behoefte aan een helder en goed onderbouwd overzicht van de potentie van ATO, de baten en vereiste inspanningen voor de invoering ervan, die verschillend zullen uitpakken voor de te onderscheiden stakeholders, zoals de opdrachtgevers van spoorvervoer (provincies, Rijk, verladers), ProRail en personen- en goederenvervoerders.

Trein op het spoor bij een station

Ontwikkeling van ATO

Op dit moment werkt ProRail samen met vervoerders, producenten van locomotieven en overheden in Nederland aan de ontwikkeling van ATO. In de position paper worden deze ontwikkelingen beschreven en wordt ook gekeken naar de stand van zaken van ATO in het buitenland. De samenhang met andere technologische ontwikkelingen wordt aangegeven, waarbij de vereiste vervolgstappen en ontwikkelingen in een roadmap worden gepresenteerd.

Position paper: ATO, gamechanger voor de toekomst van het spoor

Enkele belangrijke punten uit de position paper zijn:

  • Automatische treinbesturing heeft zich al bewezen in stedelijke vervoersystemen en wordt in steeds meer landen ook op het hoofdrailnetwerk ingevoerd;
  • ATO kan een cruciale bijdrage leveren aan de capaciteitsproblemen op specifieke bottlenecks, zoals de verbinding Schiphol-Amsterdam. Grote investeringskosten in nieuwe infrastructuur kunnen worden vermeden;
  • De betrouwbaarheid van het spoor kan met ATO worden verbeterd, waardoor treinen beter op tijd kunnen rijden en de concurrentiepositie voor het goederenvervoer wordt verbeterd;
  • Met ATO kunnen treinen energiezuiniger rijden en kan het reizigerscomfort verbeterd worden;
  • Voor een succesvolle invoering is het belangrijk dat de kosten en baten voor de samenleving (value case) en de businesscases voor de verschillende stakeholders inzichtelijk gemaakt worden.

Deze position paper is een vervolg op een onderzoek uit 2018, waar TNO samen met ProRail een eerste inzicht in de ATO-ontwikkelingen heeft geschetst. Gezien de snelheid van de ontwikkelingen en het grote aantal vervolgonderzoeken en proeven die plaatsvinden en gepland zijn wordt een reguliere update van de position paper voorgesteld, opdat alle partijen in het spoorvervoer op de hoogte zijn van de status en ontwikkelingen en deze veelbelovende technologie gezamenlijk verder kan worden gebracht.