Satellietinstrument OMI voor 100.000ste keer om de aarde

Thema:
Aardobservatie
Astronomie vanaf de aarde
Ruimtevaart en wetenschappelijke instrumentatie
4 mei 2023

Deze week bereikt het Ozone Monitoring Instrument (OMI) een mijlpaal: 100.000 rondjes om de aarde. Dit is extra speciaal omdat het meetinstrument oorspronkelijk ontworpen is voor een missie van 6 jaar na de lancering in 2004. Inmiddels meet OMI al meer dan 18 jaar de uitstoot in de atmosfeer en het gat in ozonlaag, wat veel bruikbare data heeft opgeleverd. Daarmee kon TNO bijvoorbeeld effecten van strenger luchtkwaliteit beleid in Europese landen meten.

‘Er is met OMI pionierswerk gedaan op het gebied van emissies meten uit de ruimte. Eigenlijk is OMI de “vader” van het werk wat nu doen met TROPOMI. En de “grootvader” van wat we met het toekomstige TANGO instrument weer naar een volgend niveau gaan brengen. OMI vormt hiermee een belangrijke bouwsteen voor ons onderzoek naar de monitoring van het klimaat en luchtverontreiniging.'

Anton Leemhuis

Hoofd Aardobservatie TNO

Beeld II OMI-high res
Illustratie NASA-satelliet met Ozone Monitoring Instrument (OMI). Bron: NASA/KNMI.

Nederlands-Finse samenwerking

OMI detecteert onder andere ozon, stikstofdioxide en aërosolen (kleine stofdeeltjes zoals zand en roet) in de onderste vijf kilometer van de atmosfeer. Het instrument is ontwikkeld door Nederland en Finland. OMI is gebouwd door Airbus Defense and Space Netherlands en TNO, waarbij TNO verantwoordelijk was voor het ontwerp en de realisatie van essentiële optische systemen die het hart van het instrument vormen. Het project staat onder wetenschappelijke leiding van het KNMI waarbij samengewerkt wordt met wetenschappers van NASA en het Fins Meteorologisch Instituut (FMI).

18 jaar aan metingen

Tijdens de 100.000 rondjes om de aarde heeft OMI zo’n 9 miljard metingen verricht. De afstand die OMI heeft afgelegd komt overeen met bijna 30 keer de afstand van de aarde tot de zon. De OMI-metingen worden gebruikt door wetenschappers over de hele wereld. OMI wordt bijvoorbeeld gebruikt om het ozongat boven de zuidpool te monitoren. Ook wordt OMI gebruik om de luchtkwaliteit in Europa te meten.

Emissies meten

TNO gebruikte bijvoorbeeld de data van OMI om voor verschillende Europese landen te meten of de effecten van strenger beleid op luchtkwaliteit zichtbaar zijn. Hierbij is gekeken naar de stof zwaveldioxide die vrijkomt in de scheepvaart, raffinaderijen en industrie. Onderzoek van TNO vergeleek gerapporteerde emissie over de periode 2005-2015 met metingen van OMI. Hierin kwam naar voren dat in sommige landen emissies inderdaad omlaag gingen door strenger beleid, maar dat in sommige landen emissies hoog bleven ondanks gerapporteerde reductie. Dit soort beelden helpen met het geven van een onafhankelijk toets op beleid.

Volgende generatie meetinstrumenten

OMI heeft de basis gelegd voor volgende generatie meetinstrumenten die in Nederland zijn ontwikkeld in samenwerking met partners zoals Airbus Defense & Space Netherlands, KNMI en SRON. Tropomi, de opvolger van OMI, is in 2017 gelanceerd en bouwt voort op het succes van OMI. Tropomi heeft een hogere nauwkeurigheid en kan meer gassen meten waaronder het broeikasgas methaan. Inmiddels wordt ook al gewerkt aan de volgende missie, TANGO. Deze missie is bedoelt om onafhankelijk verificatie van emissie ten behoeve van het klimaat akkoord van Parijs te steunen. Deze missie gaat tal van nieuwe mogelijkheid bieden, zoal het meten van CO2, het meten in ruimtelijk detail van slechts honderden meters, en het meten van emissies installatieniveau op slechts honderden – zaken die met TROPOMI en OMI niet mogelijk zijn.

Het OMI project wordt gefinancierd door het Netherlands Space Office, met bijdragen van de ministeries van Infrastructuur en Waterstaat (I&W) en van Economische Zaken en Klimaat (EZK).

header image (1)

Het ozongat boven de zuidpool op 1 oktober 2006 gemeten door OMI. Het ozongat in 2006 was het grootste tot nu toe gemeten, met een gemiddelde oppervlakte van 26 miljoen vierkante kilometer (ongeveer 625 keer de oppervlakte van Nederland). Bron: NASA/KNMI.

Laat je verder inspireren

13 resultaten, getoond 1 t/m 5

Jan Nijenhuis benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw

Informatietype:
Nieuws
26 april 2023

Jan Nijenhuis is benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. De Koninklijke onderscheiding is voor zijn baanbrekende onderzoekswerk op het gebied van optomechtronica. De TNO’er ontving de orde vandaag uit handen van Marja van Bijsterveldt, burgemeester van Delft.

Noorse satelliet met SmallCAT-lasercommunicatiesysteem aan boord succesvol gelanceerd

Informatietype:
Nieuws
15 april 2023

De Noorse NorSat Technology Demonstrator (NorSat-TD) is met succes gelanceerd door SpaceX vanaf de Vandenberg Space Force Base in Californië. NorSat-TD wordt beheerd door het Noorse Ruimteagentschap (NOSA) en zal technologie demonstreren voor satellietcontrole, tracking, navigatie, communicatie en maritieme verkeersbewaking.  Aan boord van het ruimtevaartuig bevinden zich verschillende nuttige ladingen, waaronder het SmallCAT (Small Communication Active Terminal) lasercommunicatiesysteem. SmallCAT is ontwikkeld in een consortium onder leiding van TNO en gebruikt directe lasercommunicatie om de datatransmissiecapaciteit van kleine satellieten te vergroten. In de komende maanden volgt een demonstratie als SmallCAT in zijn baan om de aarde verbinding gaat maken met het optische grondstation op een TNO-locatie in Den Haag.

Nederlands consortium onder leiding van TNO ontwikkelt HemiCAT-lasercommunicatieterminal

Informatietype:
Nieuws
22 maart 2023

TNO gaat samen met een consortium van Nederlandse partners beginnen met de ontwikkeling van een lasercommunicatieterminal. Deze hoogefficiënte, kleine demonstrator, genaamd HemiCAT, zal de datatransmissiecapaciteit van kleine satellieten vergroten door met de aarde te communiceren via laser.

FSO Instruments brengt lasersatellietcommunicatie naar de markt

Informatietype:
Nieuws
14 maart 2023

De Nederlandse technologie-ontwikkelaars en -producenten Demcon en VDL Groep bundelen hun activiteiten voor lasersatellietcommunicatie in FSO Instruments. Met de oprichting van dit eerste technologiebedrijf in Nederland voor lasersatellietcommunicatie wordt voortgebouwd op baanbrekende technologie die TNO heeft ontwikkeld in samenwerking met bedrijven, waaronder Demcon en VDL.

SmallCAT lasercommunicatiesysteem geleverd voor integratie in Noors ruimtevaartuig NORSAT-TD

Informatietype:
Nieuws
26 september 2022

SmallCAT gebruikt nieuwe optische communicatietechnologie om via satellieten informatie naar de aarde te verzenden. Deze technologie, die werkt met onzichtbare lichtsignalen, maakt veel snellere gegevensoverdracht mogelijk dan de radiofrequenties die momenteel overal voor communicatie worden gebruikt.