Wereldprimeur: groene waterstof van zee naar land

”PosHYdon, een idee van TNO dat nu met 15 partners gestalte krijgt, vormt de basis voor de plannen met grootschalige productie van waterstof uit wind op zee. Vanuit EZK worden nog twee grote demonstratieprojecten voorbereid om te laten zien dat de toekomstige windparken op de Noordzee geschikt zijn voor de productie van grote hoeveelheden waterstof. De kennis die in PosHYdon wordt opgedaan, is daarvoorvan groot belang”, vertelt Laura Jansen, projectleider demonstratie waterstof op zee van het ministerie van EZK.

Van elkaar leren

Deze zomer testen experts van TNO en betrokken partners de elektrolyser op het terrein van InVesta Expertisecentrum in Alkmaar. Dat is een apparaat dat zeewater, na ontzilting, splitst in zuurstof en waterstof. De elektrolyser zelf wordt aan grondige beproevingen onderworpen, evenals alle componenten erin, de ontzilting, het proces van , stroomvoorziening, datacommunicatie.

Waterstofexpert Rene Peters van TNO: ”Voordat we de elektrolyser naar het platform op zee  verhuizen, willen we 100 procent zeker zijn dat alles perfect werkt. Alle mogelijke gebreken en onvolkomenheden moeten zijn verholpen voordat we op zee aan de slag gaan. Daar gaan we een jaar lang het produceren van waterstof uit wind onder reële omstandigheden testen. Dan stuiten we ongetwijfeld weer op tientallen nieuwe vraagstukken. Alle kennis die we opdoen wordt met alle partners gedeeld en zo leren we doorlopend van elkaar.”

Industrie verduurzamen

PosHYdon begon als idee een jaar of vijf geleden. Inmiddels zijn tal van onderzoeksvragen beantwoord, van het werken van de technologie tot veiligheidskwesties en commerciële haalbaarheid. Grootschalige productie van waterstof is hard nodig om de energietransitie te doen slagen en de klimaatdoelstellingen te halen. Zo kunnen we onze energie-intensieve industrie verduurzamen met waterstof, geproduceerd door windenergie op zee, en getransporteerd door bestaande gasleidingen. Denk aan industriële clusters als Rotterdam, Amsterdam, Chemelot en het Ruhrgebied.

Kabels of pijpleidingen

In 2032 moet de huidige 5 gigawatt aan windenergie op de Noordzee zijn verviervoudigd tot 21 GW. In beginsel wordt de opgewekte energie via elektriciteitskabels aan land gebracht, maar voor de ver weg geleden windparken is het maken van waterstof en via pijpleidingen aan land brengen rendabeler.

”Het beleid is elektrisch als het kan, maar als we de ambitie realiseren dat er in 2040 zelfs al 50 GW aan vermogen op zee staat, kan dat deels ook in de vorm van waterstof naar de gebruikers worden getransporteerd. Veel hangt af van de uitkomsten van projecten zoals PosHYdon. Een mooi traject: van één megawatt in 2025 naar gigawatt in 2040”, zegt Laura.

Belangrijke kennisbasis

De resultaten van PosHYdon zijn straks een belangrijke kennisbasis voor de twee demonstratieprojecten die EZK heeft gepland. Het is de bedoeling dat ontwikkelaars, netbeheerders, leveranciers en andere stakeholders ervaring opdoen met de productie en transport van waterstof op zee, zowel de techniek, milieueffecten als kosten en opbrengsten van aanleg, exploitatie en onderhoud. In Demo 1 gaat om een elektrolyser met een vermogen van minder dan 100 megawatt op een locatie bij een windpark in de Hollandse Kust-regio na 2027. De voorkeurslocatie voor Demo 2 is het nog te bouwen windpark Ten Noorden van de Waddeneilanden, gepland rond 2033.

Rene: ”De proef PosHYdon is kleinschalig op een bestaand platform. De volgende demonstraties zijn veel grootschaliger en dan volstaat het hergebruik van olie- en gasplatforms niet meer. Je hebt dan echt grote platforms met elektrolysers, water ontzilting en waterstof compressie nodig.”

Veilig en verantwoord

De partners in PosHYdon vormen samen de hele keten die nodig is om productie van groene waterstof op zee tot een succes te maken. Laura: ”Zij gaan aantonen dat productie op zee en transport naar land op een veilige en verantwoorde manier mogelijk is. De kennis en inzichten die in dit project worden opgedaan gaan ervoor zorgen dat we dit straks op veel grotere schaal kunnen doen. Zijn we als land mooi de eerste mee.”

In PosHYdon werken 15 partners samen: TNO, Nexstep van nationaal platform voor hergebruik en ontmanteling van de olie- en gasinfrastructuur, Neptune Energy van operator platform Q13a, Gasunie voor transport, Eneco als windontwikkelaar, DEME Offshore als ontwikkelaar, NOGAT voor transport, Noordgastransport voor transport, NEL Hydrogen van de PEM-elektrolyser, InVesta, TAQA, Hatenboer voor ontzilting, Iv-Offshore & Energy voor systeemintegratie en Emerson Automation Solutions voor datacommunicatie.

Het Q13a-A platform: ENI Neptune Energy (operator and 50%), EBN (40%) en TAQA Offshore (10%).