Nationale Agenda Quantum Technologie: van academische kennis naar toepassingen

De rol van TNO in de uitvoering van de agenda

Paul de Krom, voorzitter van de Raad van Bestuur van TNO onderstreept de noodzaak en urgentie van deze agenda "Deze Nationale Agenda Quantumtechnologie, die in nauwe samenwerking met het hele veld tot stand is gebracht, beschrijft wat er nodig is om quantumtechnologie verder te ontwikkelen en te vertalen in nieuwe economische waarde voor de BV Nederland. Acties en programma’s die lopen van onderzoek en innovatie tot aan marktcreatie, talentontwikkeling en maatschappelijke inbedding moeten ertoe leiden dat Nederland zich ontwikkelt tot een bruisend quantumecosysteem, dat een Europese en zelfs mondiale functie heeft: de quantum delta NL."

Lees het gehele persbericht

Binnen de gezamenlijk gedragen Nationale Agenda Quantumtechnologie is TNO vooral actief op de onderwerpen quantum computing, quantum communication, quantum sensing en (post-)quantum cryptografie. Voor TNO ligt de nadruk daarbij op het vertalen van academische kennis naar toepassingen en het helpen realiseren van toegevoegde, nieuwe waarde voor bedrijven en de BV Nederland. Ecosysteemontwikkeling en maatschappelijke inbedding van de technologie zijn daar een integraal onderdeel van.

TNO is daarom betrokken bij alle actielijnen van de agenda:

• Actielijn 1 | Realiseren van doorbraken in onderzoek en innovatie;
• Actielijn 2 | Ecosysteemontwikkeling, marktcreatie en infrastructuur;
• Actielijn 3 | Human capital: educatie, kennis en vaardigheden;
• Actielijn 4 | Starten van een maatschappelijke dialoog rondom quantumtechnologie.

• KAT-1 | Quantum Computing and Simulation;
• KAT-2 | Nationaal Quantum Netwerk;
• KAT-3 | Quantum Sensing Applicaties.

Deze ambitieuze programma’s hebben tot doel de ontwikkelingen in de quantumtechnologie aan de hand van demonstrators ‘tastbaar’ te maken en versneld naar maatschappij en industrie te brengen. Naast het verrichten van toegepast onderzoek werkt TNO aan het samenbrengen en verbinden van partijen in de programma’s en actielijnen van de nationale agenda.

Quantumtechnologie binnen TNO

Vijf jaar geleden heeft quantumtechnologie binnen TNO een enorme versnelling doorgemaakt met de start van QuTech, waarin TNO en TU Delft intensief samenwerken. Het onderzoek in quantum computing en quantuminternet is ingebracht in QuTech en heeft een internationaal leidende positie weten te verwerven. TNO’s expertisegroep Quantum Technology richt zich volledig op quantumtechnologie en heeft als missie deze baanbrekende technologie niet alleen verder te ontwikkelen en beschikbaar te maken, maar deze ook toe te passen in applicaties voor verschillende markten zoals defensie, ICT en ruimtevaart. De afdeling werkt in QuTech-verband aan de ontwikkeling van quantumcomputers en quantuminternet, en houdt zich daarnaast onder andere bezig met de ontwikkeling en toepassing van quantumsensoren. Ook andere afdelingen van TNO zijn daarbij betrokken. Zo werkt de groep Optics aan de ontwikkeling van quantum photonic integrated circuits, samen met PhotonDelta, en werkt de groep Cyber Security & Robustness aan applicaties voor quantum computing en quantumcommunicatie, en aan de transitie naar post-quantum cryptografie.

Enkele voorbeelden van trajecten waar TNO aan werkt:

• Eén van de grootste uitdagingen voor het bouwen van universele quantumcomputers is het systeemontwerp en integratie van alle hardware en control software. TNO en TU Delft zetten met het project Quantum Inspire de eerste stappen op het gebied van een brede systeemaanpak.
• TNO ontwikkelt quantumsensoren voor de hightech machinebouw en halfgeleiderindustrie, waar metrologie een grote uitdaging vormt.
• Er is nog veel onderzoek nodig om nieuwe encryptie-protocollen te ontwikkelen die niet gebroken kunnen worden door quantumalgoritmes. TNO werkt aan de ontwikkeling van producten en strategieën om organisaties te helpen quantum-resistent te worden.
• Op Europese schaal lopen er via het ESA ScyLight-programma verschillende projecten op het gebied van space-based Quantum Key Distribution, waarin naast TNO ook het Nederlandse bedrijfsleven betrokken is.
• TU Delft ontwikkelt samen met QuTech, Universiteit Leiden, TNO en twee startups (Applied Nanolayers en Leiden Spin Imaging) een ‘quantummicroscoop’. Deze technologie kan in de toekomst als nanoschaal-MRI ingezet worden in ziekenhuisonderzoeken.