Provincie Noord-Holland en TNO over de maatschappelijke waarde van Smart Mobility

De coronacrisis benadrukt het belang van gezondheid en kwaliteit van leven. Kunnen gaan en staan waar je wilt, speelt hierbij een belangrijke rol. Mobiliteit is een essentiële randvoorwaarde voor het functioneren van de economie en de maatschappij. Maar met een veerkrachtige economie en maatschappij waar ruimte schaars is, kan mobiliteit leiden tot files, luchtvervuiling en verkeersonveiligheid. Ondanks deze crisis - en mogelijke ande­re crises die ons nog te wachten staan (economisch, klimaat) – zullen ons welzijn en onze welvaart de komende decennia naar verwachting weer toenemen.

Daarmee groeit ook onze behoefte aan mobiliteit. Gecombineerd met de toenemende verstedelijking, komt een veilige, gezonde en vitale leefomgeving onder druk te staan. Daarom is een transitie naar slimme, schone en veilige mobiliteit noodzakelijk. Klimaatverandering, energietransitie, stedelijke verdichting en krimp op het landelijk gebied vergroten deze noodzaak

Smart Mobility

Smart Mobility is een verzamelnaam voor nieuwe slimme concepten en technologische ontwikkelingen waarbij gebruik wordt gemaakt van ICT die in de vorm van diensten en producten in het domein van verkeer en vervoer kunnen worden toegepast. Denk hierbij aan verkeers- en mobiliteitsmanagement met ICT, Intelligente Transport Systemen (ITS), de automatisering van vervoermiddelen of Mobility as s Service (MAAS).

Vier hoofdopgaven voor duurzaam doorpakken

In gepubliceerde paper worden aan de hand van vier hoofdopgaven van de provincie Noord-Holland uit het coalitieakkoord “Duurzaam doorpakken” de kansen en bedreigingen van Smart Mo­bility verkend. Deze opgaven zijn: klimaat- en energietransitie, duurzame verstedelijking en bereikbaarheid, economie en leefbaarheid, en een vitaal landelijk gebied. Zo kan Smart Mobility bijdragen aan een betere bereikbaarheid en heeft invloed op ruimtegebruik, gezondheid en het terugdringen van de C02 uitstoot.

Op het gebied van klimaatadaptatie en energietransitie, is het meest effectief om minder niet-noodzakelijke (auto)kilometers af te leggen. Met slimme apps kunnen mensen worden gestimuleerd andere, duurzame vervoermiddelen te nemen, hun reis uit te stellen, thuis te werken of een andere route te nemen. Ook kan het zoekverkeer naar parkeerplek­ken drastisch afnemen. Met slimme technieken op de weg kan de doorstroming van het verkeer worden bevorderd waardoor de uitstoot afneemt. Logistieke hubs dragen bij aan het verminderen van uitstoot door vrachtverkeer in steden, net zoals het bevorderen van elektrische voertuigen.

Bij de verstedelijkingsopgave is de inzet op deelsystemen en automatisch rijden van groot belang, gekoppeld aan de ontwikkeling van mobiliteitshubs bij OV-knooppunten. Dit vraagt om een andere kijk op mobiliteit: minder eigen bezit en meer gedeeld. In stedelijke gebieden wordt dit concept, ook wel Mobility as a Service (MaaS) genoemd op grotere schaal ingevoerd waarbij alle gedeelde vervoerwijzen (incl. OV en taxi’s) op hetzelfde platform worden aangeboden en afgerekend. Buiten de steden kan rijtaakondersteuning ervoor zorgen dat de capaciteit van de wegen vergroot. Wanneer voertuigen volledig geau­tomatiseerd zijn, kunnen deze buiten de stad parkeren en zodoende het ruimtebeslag in de stad verminderen.

Een andere kijk op mobiliteit

Voor de economie is het van belang om aanbieders van mobiliteitsdiensten te facilite­ren en te bewaken dat er een level playing field ontstaat. Het Internet of Things (IoT) dat ontstaat doordat steeds meer apparaten met elkaar verbonden worden, zorgt voor steeds meer data-uitwisseling. Hiermee krijgen reizigers steeds gerichter informatie en kunnen ze hierop handelen, zoals een alternatieve route nemen omdat er net een file is ontstaan. Om­gaan met privacy en cybersecurity speelt hierbij een rol. De toegankelijkheid van mobiliteit voor doelgroepen kan vergroot worden door slimme mobiliteitsdiensten en zelfrijdende taxi’s tegen lagere kosten.

Het landelijk gebied blijft vitaal met vervoer op afroep en last mile oplossingen voor het open­baar vervoer. Daarnaast is het zaak om overstappunten te creëren waar mensen kunnen overstappen van hun eigen, mogelijk diesel of benzine, auto naar elektrische (deel)auto’s, openbaar vervoer, deelfietsen of andere deelsystemen. Voor recreatie en toerisme kan het platteland een rol spelen door opties te bieden aan toeristen (anders dan de auto) om de locaties te bereiken. Evenals door slimme bewegwijzering naar de locaties en parkeermo­gelijkheden te bieden.

Veranderend speelveld

TNO zit bovenop al deze disruptieve ontwikkelingen en beschikt over diepgaande kennis. De grootste uitdaging is dat innovaties in deze domeinen niet lineair verlopen. Het speelveld van spelers in mobiliteit is complex en verandert heel snel. Naast traditionele partijen zoals overheden en ov-aanbieders zijn er steeds meer start-ups, scale-ups en gevestigde technologiebedrijven die in korte tijd veel impact kunnen hebben op ons reisgedrag. TNO streeft naar een optimale balans tussen de belangen van gebruikers, overheden en bedrijven. Want zonder sturing kunnen de negatieve gevolgen voor onze maatschappij groot zijn.