Digitalisering en automatisering zetten scenario’s transport en bereikbaarheid op zijn kop

De snelle en dynamische veranderingen in de mobiliteit vereisen dat het overheidsbeleid de focus verlegt. Niet meer de exacte route vastleggen, maar flexibele, adaptieve sturing op de uiteindelijke maatschappelijke doelen (veiligheid, leefbaarheid en bereikbaarheid). Deze voorbeelden worden uitgewerkt in een vandaag gepubliceerd whitepaper van TNO “Succesvolle mobiliteitstransitie met adaptieve reisbegeleiding”.  

Wegvervoer innovatiever dan spoor en water 

Er valt nog veel winst te behalen bij het vervoer van goederen over de weg. Innovaties op het gebied van automatisch rijden en zelforganisatie, schonere voertuigen en dataplatforms vinden in het wegverkeer veel sneller plaats dan op het spoor en in de binnenvaart. Hierdoor zullen de transportkosten en milieueffecten voor het wegvervoer meer en sneller afnemen dan bij spoor en binnenvaart. Als vrachtwagens substantieel en autonoom in de nacht kunnen rijden zal ook de bereikbaarheid verbeteren.  

Advies 
TNO adviseert het modal shift-beleid van weg naar spoor en binnenvaart te herijken door nieuwe kansen en inzichten voor alle modaliteiten zoals ook mogelijk blijvende veranderingen als gevolg van de coronamaatregelen, integraal mee te nemen in de lange termijn beleidsvorming.  

Automatisch rijdende auto’s geen oplossing in stad 

Om veilige, leefbare en bereikbare steden te realiseren wordt de automatisch rijdende auto vaak gepresenteerd als dé oplossing. De belofte is immers een veilige automatisch rijdende auto die geen uitstoot veroorzaakt en geen parkeerplaats nodig heeft. Berekeningen van TNO laten echter zien dat in de meest ongunstige situatie het aantal voertuigkilometers met 74% toeneemt en de congestie in steden meer dan verdrievoudigt. Dit staat nog los van minder belastingopbrengsten en een afname van lopen en fietsen.  

Advies 
TNO adviseert daarom ook hier adaptieve sturing op de lange termijn maatschappelijke doelen door inzichten in de technologische ontwikkelingen en maatschappelijke impact, de interactie daartussen, en potentiële (positieve en negatieve) maatschappelijke effecten goed en flexibel mee te nemen. 

Zero, zero, zero 

Deze nieuwe adaptieve manier van beleidsvorming, implementatie en uitvoering vergt echter diepgaande kennis. Kennis ten aanzien van de technologie, de snelheid van innovaties, bijbehorende kosten en de mogelijke implicaties op het mobiliteitssysteem. Maar ook van de effecten op de maatschappelijke doelen (zoals: veiligheid (‘zero casualties’), leefbaarheid en gezondheid (‘zero emission’), bereikbaarheid (‘zero loss’)).

Men kan hierbij denken aan kennis waarmee gedragsreacties van gebruikers op beleid in de context van maatschappelijke trends kunnen worden voorspeld, kennis over de kosten- en impactbepalende factoren en diepgaand inzicht in de exacte stand van de technologie.