Transitie naar aardgasvrije wijken: van regie naar uitvoering

Thema:
Policy for the heat transition
25 maart 2022

De transitie naar aardgasvrije wijken staat bij gemeenten hoog op de agenda. Het Klimaatakkoord schrijft immers voor dat de gebouwde omgeving in 2050 volledig aardgasvrij moet zijn. Er ligt bestuurlijk een grote rol voor lokale overheden bij de uitvoering. Sinds 2019 werken daarom de G4-steden (Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht), TNO en Platform31 samen om meer inzicht te krijgen in hoe die regisseursrol ingevuld kan worden. In 2020/2021 zijn zij verder aan de slag gegaan met fase 2 om een vertaling te maken van de regierollen. Dit heeft geleid tot de publicatie van een nieuwe paper.

Energierechtvaardigheid, bekostiging en besluitvorming

Omdat de meeste steden hun transitievisies warmte gereed hebben, verschuift de focus van de strategische samenwerking naar de praktische uitvoerbaarheid van deze visies.

Opgaven en thema's voor aardgasvrij wijken

In 2020/2021 zijn zij daarom aan de slag gegaan met de vraag hoe de gemeentelijke regierol doorwerkt bij het streven naar energierechtvaardigheid, het bekostigen van transitie naar aardgasvrije wijken en de stap van besluit naar uitvoering.

In de publicatie ‘In transitie richting aardgasvrije wijken’ (pdf) over rechtvaardigheid, betaalbaarheid en besluitvorming’ delen de G4-steden, TNO en Platform31 de ontwikkelde inzichten, met de gemeentelijke organisatie als vertrekpunt.

De regierol van de lokale overheid en vertaling van de regierollen

Besturen, laveren of navigeren? Welke regierol neem je als lokale overheid in de besluitvorming over de uitdagende transitie naar ‘aardgasvrije wijken’? Dat was de vraag in de eerste fase van de samenwerking tussen de G4-steden (Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht), TNO en Platform31.

In de tweede fase ging het om een vertaling van deze regierollen: Hoe werkt de gemeentelijke regierol door in het streven naar energierechtvaardigheid en de bekostiging? En hoe zet de gemeente de stap van besluit naar uitvoering?

Inspirerende voorbeelden én handelingsperspectief voor besluitvorming geeft gemeenten vertrouwen om de uitvoering op te pakken. Er zijn behoorlijk wat mogelijkheden om de onrendabele top te bekostigen en de tariefstelling voor de eindgebruiker te verlagen, en ook om energierechtvaardigheid te borgen.

Drie gemeentelijke regiemodellen

De strategische samenwerking heeft drie gemeentelijke regiemodellen ontwikkeld waarmee elke gemeente in Nederland aan de slag kan: top-down besturen; bottom-up laveren of juist navigeren door het stellen van kaders en richtlijnen.

“Top down besturen, meer bottom up laveren of als gemeente navigeren door het stellen van kaders en richtlijnen, elke regierol in de transitie naar aardgasvrije wijken kan succesvol zijn (en zelfs per wijk verschillen), mits expliciet gekozen.

Belangrijk is dat je als gemeente per situatie een goede balans weet te vinden tussen je (politieke) besluitvormingsproces, de wettelijke kaders (als Omgevingswet en Warmtewet) en de positie en belangen van verschillende stakeholders”, aldus Hanneke Puts en Alexander Woestenburg van TNO. Zij hadden vanuit de unit SA&P een leidende rol in het ontwerp en de begeleiding van het gezamenlijke kennis- en leertraject.

Meer weten? Neem contact op met Nicole de Koning, Program manager, Consultant Customer Behaviour, TNO.

Laat je verder inspireren

9 resultaten, getoond 1 t/m 5

BuurtWarmteWijzer helpt gemeenten bewoners actief te betrekken bij keuzes warmtetransitie

Informatietype:
Insight
27 maart 2023
Het realiseren van aardgasvrije wijken in de bestaande bouw is de komende decennia een enorme opgave waar veel partijen bij betrokken zijn.

Eerste ervaringen van bewoners met aardgasvrij wonen positief

Informatietype:
Nieuws
27 februari 2023

Waterstof als alternatief voor aardgas

Informatietype:
Artikel

Bedrijventerreinen verduurzamen

Informatietype:
Artikel

Succesvolle wijkaanpak: motiveer bewoners

Informatietype:
Artikel