Versnelde renovatie van woningen en gebouwen

Daardoor moet het mogelijk zijn over een paar jaar maar liefst een 30.000 tot 50.000 woningen per jaar te verduurzamen en dan uiteindelijk na 2025 op zo’n duizend per dag uit te komen. Om deze ambitie te realiseren is er intensieve samenwerking met het bedrijfsleven, zoals fabrikanten, installateurs en energiebedrijven. Ook gemeenten spelen in dit verband een belangrijke rol.

Schaalbaar en betaalbaar

De aanpak die TNO voor ogen staat om renovatie te versnellen kent een paar onderdelen die elkaar in samenhang versterken. Allereerst gaat het erom de totale gebouwde omgeving in kaart te brengen. Om welk type woning, kantoorgebouw, school of zorgvastgoed gaat het, in welk jaar is het gebouwd, type, materialen, isolatie, geïnstalleerde apparatuur. Vervolgens komen er per type woning concepten hoe de renovatie in tijd en geld het beste is te realiseren. Naast de energetische aspecten spelen hierbij ook comfort, gezond binnenmilieu, gebruiksgemak en levensloop bestendigheid. Voorop staat dat de bouwkundige aanpassingen aan woningen schaalbaar en daardoor betaalbaar zijn. Daarbij is een vergaande digitalisering van het bouwproces onontbeerlijk.

Bouwproces digitaliseren

Als startpunt is hierbij Bouw Informatie Modellering (BIM) te gebruiken. Hiermee stapt de bouwsector over van papieren documenten op digitale processen. Ontwerp, tekeningen, planning, kosten, materialen, betrokken leveranciers: alles is digitaal beschikbaar. Momenteel gebeuren al deze stappen los van elkaar. Door de koppeling te leggen over alle levensfases van de bouw, van ontwerp tot sloop, is het beoogde renovatieproces aanzienlijk te vergemakkelijken en te versnellen. Zo wordt het mogelijk het proces te standaardiseren, terwijl daarbinnen vrij makkelijk variaties zijn aan te brengen (‘customized mass production'). Bewoners hebben de keuzevrijheid van standaarden af te wijken. Dat draagt ook bij aan de acceptatie van het aanpassen van de woning.

Industrieel integreren

Het bouwproces ondergaat de komende jaren ingrijpende veranderingen. Waar het nu gebruikelijk is dat installateurs voor verschillende voorzieningen los van elkaar in een woning bezig zijn, worden die werkzaamheden in één proces industrieel geïntegreerd. Bij nieuwbouw is het al gebruikelijk om zoveel mogelijk bouwdelen in de fabriek te produceren zodat op de bouwplaats zelf minder werk nodig is. TNO wil dit samen met haar partners ook voor renovatie mogelijk maken. Zo zijn straks hele straten of complexen vrij eenvoudig aan te pakken. Ook leidingen, aansluitingen en apparatuur zoals warmtepompen maken deel uit van dat concept.

Duurzaamheid en bedrijvigheid

De combinatie van grootschalige industriële prefabricatie biedt ondernemers in de bouw nieuwe kansen. Het mes snijdt aan twee kanten: de gebouwde omgeving wordt versneld duurzaam gemaakt en de bouw krijgt een nieuwe impuls. Het is de bedoeling dit nieuwe concept over goed vijf jaar operationeel te hebben om het vervolgens op veel grotere schaal  over het land uit te rollen.