Gaia-X: een Europees initiatief voor meer digitale soevereiniteit

TNO trekt de Nederlandse Gaia-X hub als onderdeel van ons Centre of Excellence for Data Sharing & Cloud (CoE-DSC), en brengt daarbij alle relevante kennis en ervaring in rondom data delen, federatieve cloud-omgevingen en digitale soevereiniteit.

Data in een digitale economie

Data is al lang een zeer belangrijk onderwerp in de digitale economie. En bij TNO zijn we al heel lang actief met Big Data. De laatste jaren kwam ook Data Spaces in beeld als een belangrijk concept voor het veilig delen van data. Data Spaces zijn nu dan ook een van de belangrijkste focusgebieden voor Gaia-X. De rol van Gaia-X is hier niet om zelf een nieuwe aanbieder van cloud of andere diensten te worden, maar om vooral een vertrouwensraamwerk te bieden voor aanbieders en afnemers van data en cloud.

Sector-specifieke projecten

Veel sectoren en branches werken al intensief aan afspraken om data in sectorspecifieke ketens of Data Spaces te delen. Wij zijn bijvoorbeeld al lang actief in de landbouwsector met onder andere projecten rondom Smart Dairy Farming. Ook in het Smart Industry-programma werken we in projecten als Smart Connected Supplier Network. Veel andere sectoren zoals de zorg, transport en logistiek kijken ook naar oplossingen waar veilige inzet van data naar slimmere toepassingen leidt met meer waarde voor de gebruikers. Gaia-X is relevant voor alle sectoren en wij spelen vanuit TNO een belangrijke rol bij het opstarten van relevante projecten in die sectoren.

Met Gaia-X komt ook de infrastructuur in beeld

De grootste cloud-aanbieders bieden grote platformen aan waarvan nog niet duidelijk is hoe Europese regels op de data zelf gewaarborgd blijven. Gaia-X biedt daarop meer duidelijkheid met een model waarin de gebruiker zelf kan kiezen welk niveau van datasoevereiniteit gewenst is.

Gaia-X biedt standaarden en tooling aan voor de aanbieders om zekerheid te verkrijgen over verschillende aspecten, zoals datasoevereiniteit, securitynormen en andere compliancy-onderdelen. Hiertoe wordt met zogenaamde Gaia-X labels gewerkt.

Zo profiteren gebruikers van Gaia-X eenvoudiger van de razendsnelle ontwikkelingen in het steeds diverser wordende landschap van data en cloud. Duidelijke en geverifieerde labels bieden de gebruikers transparantie, en vergroten het vertrouwen in de aanbieders, leidend tot economische groei. Ook maken ze een meer federatieve manier van werken mogelijk, waardoor op termijn een gelijker speelveld ontstaat in de markten van data en cloud.

Innovaties nodig voor Gaia-X

Om de beloftes van Gaia-X waar te maken, zijn nog veel innovaties in ICT nodig. Tevens moet gewerkt worden aan juridische aspecten, maatschappelijke en ethische vraagstukken en aan onderliggende businessmodellen. Op internationaal niveau werkt Gaia-X aan de afspraken, standaarden en voorwaarden waarin innovatieve technologieën en processen voor governance bij elkaar worden gebracht. Op andere gebieden werken andere initiatieven ook aan innovaties, denk aan projecten zoals Simpl en IPCEI-CIS.

De marktpartijen zullen de standaarden en tooling van zowel Gaia-X als van andere initiatieven vertalen naar concretere implementaties.. Voor Gaia-X zijn open source softwarecomponenten beschikbaar. Bij zowel Gaia-X als bij andere initiatieven werken wij als kennispartner mee aan de nodige innovaties, vaak in publiek-private samenwerkingsverbanden.

Nederlandse partijen bouwen testomgeving clouddiensten

De Nederlandse Gaia-X hub, BIT, Intermax, Info Support, SURF, AMS-IX en TNO hebben samen een nationale testomgeving voor cloud gebouwd. Clouddienstverleners kunnen er onderzoeken hoe ze kunnen samenwerken en voldoen aan cloudstandaarden, specificaties en regels bijvoorbeeld van Gaia-X.  
 
Met deze testomgeving hebben de Nederlandse partijen bijgedragen aan een project binnen Gaia-X, genaamd Structura-X. Structura-X moet leiden tot een Gaia-X referentieimplementatie met uitsluitend Europese providers.TNO verzorgde de technische integratie en validatie van een aantal technische use cases binnen deze federatieve omgeving. In latere fases kunnen verschillende cloudfederatie technieken wordt toegevoegd.

Ook is de Nederlandse testomgeving gekoppeld aan Italiaanse en Spaanse testomgevingen om cloud federatie principes over de landsgrenzen heen te bewerkstelligen. Met het opzetten van deze Europese testinfrastructuur wordt de techniek in de praktijk gebracht om cloudproviders in staat te stellen om samenwerkende clouddiensten aan te bieden in een open ecosysteem.

De ervaringen van deze pilot zijn teruggebracht naar Gaia-X en ook ingebracht in het grote Europese IPCEI-CIS project waarin TNO deelneemt., AMS-IX en TNO hebben samen een nationale testomgeving voor cloud gebouwd. Clouddienstverleners kunnen er onderzoeken hoe ze kunnen samenwerken en voldoen aan cloudstandaarden, specificaties en regels bijvoorbeeld van Gaia-X.  
 
Met deze testomgeving hebben de Nederlandse partijen bijgedragen aan een project binnen Gaia-X, genaamd Structura-X. Structura-X moet leiden tot een Gaia-X referentieimplementatie met uitsluitend Europese providers.TNO verzorgde de technische integratie en validatie van een aantal technische use cases binnen deze federatieve omgeving. In latere fases kunnen verschillende cloudfederatie technieken wordt toegevoegd.

Ook is de Nederlandse testomgeving gekoppeld aan Italiaanse en Spaanse testomgevingen om cloud federatie principes over de landsgrenzen heen te bewerkstelligen. Met het opzetten van deze Europese testinfrastructuur wordt de techniek in de praktijk gebracht om cloudproviders in staat te stellen om samenwerkende clouddiensten aan te bieden in een open ecosysteem. De ervaringen van deze pilot zijn teruggebracht naar Gaia-X en ook ingebracht in het grote Europese IPCEI-CIS project waarin TNO deelneemt.

Interesse om aan te sluiten?

Bedrijven die geïnteresseerd zijn om aan te sluiten in het Gaia-X ecosysteem worden van harte uitgenodigd om contact op te nemen via [email protected]. Sluit je aan en word een van de koplopers in de volgende generatie Europese clouddiensten!