Gemeenten: Energiearmoedebeleid in stroomversnelling, knelpunten in de uitvoering
Gemeenten zetten alle zeilen bij in de aanpak van energiearmoede om huishoudens bij te staan maar ervaren daarbij ook veel knelpunten, blijkt uit een enquête van TNO. Uit de peiling onder 201 beleidsmedewerkers uit 149 gemeenten wordt duidelijk hoe zij vinden dat het gaat met de aanpak van energiearmoede, waar ze tegen aanlopen en wat er beter kan. De enquête is de eerste in een reeks halfjaarlijkse peilingen in het kader van het Landelijke Onderzoeksprogramma Energiearmoede dat TNO in september 2022 is gestart.
Energiearmoedebeleid zit in een stroomversnelling
Gemeenten hebben een belangrijke rol in de uitvoering van het energiearmoedebeleid om de effecten van de huidige energiecrisis te dempen. Ze verrichten grote inspanningen om huishoudens te ondersteunen met bijvoorbeeld energiecoaches en kleinere besparende maatregelen. In korte tijd is veel ervaring opgedaan en zijn er aanzienlijk meer middelen beschikbaar dan voorheen. In de uitvoering lopen gemeenten echter ook tegen obstakels aan waardoor ze het gevoel hebben dat ze niet het maximaal mogelijke kunnen doen. Bovendien maken zowel gemeentebestuurders als beleidsmedewerkers zich grote zorgen dat ze niet al ‘hun’ inwoners voor onheil kunnen behoeden.
Rapport: Energiearmoedebeleid in stroomversnelling
Halfjaarlijkse monitoring bij gemeenten over de uitvoering van energiearmoedebeleid - editie november 2022
Korte termijn ondersteuning
Voor een aantal knelpunten geven respondenten aan dat ondersteuning vanuit het Rijk al op korte termijn kan bijdragen aan een versnelling van de uitvoering van maatregelen om huishoudens te ondersteunen:
- Substantiële aanvulling van financiële middelen, zowel voor het opschalen van de uitvoering alsook voor het ondersteunen van kwetsbare huishoudens.
- De vrijheid die gemeenten krijgen bij het vormgeven van hun aanpak komt alleen goed uit de verf met meer regie, structuur, en ondersteuning vanuit het Rijk. Zo is er op korte termijn behoefte aan gedetailleerde informatie om beleid te sturen en makkelijk kopieerbare voorbeeldaanpakken.
- De rijksoverheid kan onduidelijkheid wegnemen over regelgeving die nu een snelle aanpak van energiearmoede in de weg zit, bijvoorbeeld rondom de AVG, het verbod op staatssteun, aanbestedingstrajecten, en de inzet van bijzondere bijstand.
Behoefte aan meerjarig structureel energiearmoedebeleid
Voor de middellange termijn is er vooral behoefte aan duidelijkheid hoe energiearmoede wordt verankerd in de nationale strategieën voor de energietransitie. Veel gemeenten focussen zich vooral op de korte termijn, terwijl de aansluiting op een aanpak voor de middellange termijn ontbreekt. Dit is deels het gevolg van de noodzaak om snel tot oplossingen te komen voor zo veel mogelijk mensen, maar komt ook door gebrek aan landelijke doelen en beleid.
Een helder, langjarig beeld van doelen en beschikbare middelen voor het ondersteunen van huishoudens met energiearmoede kan een belangrijk fundament vormen voor een meerjarige, structurele aanpak. Daarbij is ook samenwerking tussen het Rijk, de provincie, gemeenten en woningcorporaties van belang waarbij ieders rollen en verantwoordelijkheden helder zijn.
*Dit programma is een samenwerking met de provincies Noord-Holland en Zuid-Holland en de ministeries van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK), Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW), en Economische Zaken en Klimaat (EZK). Het doel van het programma is om lokale, regionale, en nationale beleidsmakers en uitvoerders rond het thema energiearmoede te ondersteunen met actuele en gerichte kennis.
Neem contact met ons op
Laat je verder inspireren
TNO-onderzoek geeft inzicht in levens van huishoudens met energiearmoede
TNO deed onderzoek naar de levens van mensen die te maken hebben met energiearmoede. Door interviews kreeg TNO een gedetailleerd en diepgaand inzicht in welke problematiek de huishoudens ervaren, hoe ze hier mee omgaan en waar ze vanuit hun eigen perspectief mee geholpen zouden zijn.


Verschillen in kwetsbaarheid voor hoge energieprijzen vraagt om gericht beleid
Een nieuwe TNO-studie geeft inzicht in de financiële kwetsbaarheid van huishoudens op de langere termijn als gevolg van hoge energieprijzen. Het onderzoek laat zien dat de mate waarin verschillende huishoudens kwetsbaar zijn voor hogere energieprijzen, sterk afhankelijk is van hun inkomen, woningkwaliteit en eigendomssituatie.


Steunmaatregelen energiearmoede hebben positieve effecten
Uit ons onderzoek blijkt dat de steunmaatregelen positieve effecten hebben gehad op de portemonnee, de woning en de fysieke, mentale en sociale gesteldheid van de bewoners.


Gemeenten: ‘Behoefte aan nationale regie bij energiearmoedebeleid’
Halfjaarlijkse monitoring TNO brengt gemeentelijke aanpak energiearmoede in beeld. Een gebrek aan nationale regie vormt voor veel gemeenten een barrière om te komen tot een middellange termijn aanpak. Lees de resultaten.


Oudere huizen isoleren vaak goed voor de portemonnee
Voor zes op de tien huishoudens loont het financieel om een oudere woning te isoleren. Dat blijkt uit gezamenlijk onderzoek van TNO en het Centraal Planbureau.

