TNO-blik op 2030: Grip op klimaatverandering vanuit de ruimte

Sturen op impact

‘TNO is heel goed in het ontwikkelen van satellietinstrumenten die de chemische samenstelling van de atmosfeer meten. Dat doen we samen met wetenschappelijke partners en de industrie’, vertelt Kees Buijsrogge, director space & scientific instrumentation bij TNO. ‘Een paar jaar geleden hebben we onszelf de vraag gesteld hoe we ons werk nog meer kunnen richten op de grote uitdagingen in onze samenleving en tegelijkertijd de Nederlandse ruimtevaartsector verder versterken. Zo kwamen we op een duidelijk doel: we willen de wereld helpen de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen – en dat vóór 2030’.

Tropomi is een prachtig voorbeeld van TNO-technologie in de ruimte. Dit unieke meetinstrument brengt luchtvervuiling wereldwijd in kaart en bevindt zich aan boord van de Sentinel-5p-satelliet die in 2017 door het European Space Agency werd gelanceerd. Kees’ collega, hoofd aardobservatie Anton Leemhuis, vult hem aan: ‘Ik heb een jaar lang met beleidsmakers, bedrijven en wetenschappers gesproken om te kijken welke informatie zij uit aardobservatie zouden willen verkrijgen. En dat allemaal met hetzelfde doel, om uitstoot te verminderen’.

Nauwkeuriger meten

Bedrijven willen graag weten hoeveel uitstoot zij veroorzaken, terwijl beleidsmakers pas gericht actie kunnen ondernemen als zij op detailniveau weten waar vervuiling vandaan komt. Beide partijen kijken naar de wetenschap voor een oplossing. Op dit moment wordt uitstoot vaak geschat in plaats van gemeten. Zelfs Tropomi is niet in staat om op installatie- of bedrijfsniveau metingen te doen. Anton: ‘Tropomi kan zeer sterke uitstoot, de zogenaamde “super emitters” goed in kaart brengen, maar dat zijn er wereldwijd misschien enkele tientallen. Van alle duizenden andere vervuilers hebben we geen idee. Daarnaast kan Tropomi wel methaan, maar geen CO₂ waarnemen’.

Kees haalt een duidelijk voorbeeld aan: ‘Tropomi heeft van zo’n 6% van de Australische kolenmijnen de methaanemissies gemeten. Als je dat naast de totale geschatte uitstoot legt, zouden deze mijnen voor meer dan de helft verantwoordelijk zijn. De schattingen kunnen dus nooit kloppen. En is een nauwkeurige meting van cruciaal belang’. Anton: ‘Daarom is TNO met partners bezig aan een nieuwe missie: Tango. Deze satellietmissie bevat instrumenten die uitstoot kunnen meten op installatieniveau, zoals een kolencentrale. Vervolgens kunnen bedrijven en overheden zeer gericht actie ondernemen’.

Stap voor stap

Om Tango te realiseren is in de eerste plaats een stevige investering nodig. Daarover is TNO onder andere in gesprek met de Nederlandse overheid. Vervolgens zal de data die uit Tango voortkomt op een slimme manier met wetenschappers, bedrijven en beleidsmakers moeten worden gedeeld. ‘Dat eist veel aandacht, maar ik heb vol vertrouwen dat het ons gaat lukken’, aldus Anton. ‘Daarnaast is internationale samenwerking met bijvoorbeeld de EU en de VN van groot belang. We willen namelijk dat de data wereldwijd kan worden ingezet’. En last but not least: TNO en partners werken nu al aan de volgende generatie meetinstrumenten, zodat we in de toekomst nog preciezer, nog kleinere uitstootbronnen kunnen aanwijzen dan met Tango.

Kees sluit af: ‘Landen zullen moeten gaan handelen, want uitstoot houdt natuurlijk niet op bij de grens. Gelukkig is er ook internationaal veel belangstelling voor Tango. Begin november sprak Anton in Egypte op de COP, het overlegorgaan voor alle landen die het Parijsakkoord hebben getekend. Dat is wel heel bijzonder en belooft hopelijk veel goeds voor het verdere verloop van de Tango-missie’. Aan TNO zal het in elk geval niet liggen.

TNO is altijd op zoek naar mensen die grenzen durven te verleggen, die durven te dromen over een toekomst waarin we bijvoorbeeld de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen meten vanuit de ruimte. We zoeken slimmeriken en alleskunners die in staat zijn om de wetenschap toepasbaar te maken, die alle vernieuwende technologische ontwikkelingen kunnen inzetten om de wereld duurzamer te maken. Dit is het moment om jouw talent en jouw ambitie in te zetten bij TNO.