Zelfstandig ondernemers: korte termijn financiële buffer huishouden stabiel
Begin 2021 schatte 20 procent van de zelfstandig ondernemers zonder personeel in dat hun huishouden maximaal drie maanden rond kan komen als het inkomen uit hun bedrijf geheel weg zou vallen. Dat is evenveel als begin 2019. Ondanks de invloed van de coronacrisis op de economie is het beeld weinig veranderd. Wel zijn er grote verschillen naar de beroepsklasse waarin men werkzaam is. Dit blijkt uit de tweejaarlijkse Zelfstandigen Enquête Arbeid (ZEA) 2021 van TNO en CBS.
Van de zelfstandig ondernemers zonder personeel (zzp’ers) schatte 39 procent een jaar of langer het hoofd boven water te kunnen houden bij het wegvallen van bedrijfsinkomsten. Het aandeel met een lange termijn buffer is daarmee iets kleiner dan begin 2019 (41 procent).
Van alle zzp’ers kon 16 procent geen inschatting maken hoelang hun huishouden de eindjes aan elkaar zou kunnen knopen als het bedrijfsinkomen wegvalt. Zowel in 2019 als in 2021 is gevraagd naar de inschatting van de financiële buffers die er binnen het huishouden zijn.

In 2019 dacht het volgende aantal ZZP'ers rond te kunnen komen zonder inkomen uit eigen bedrijf: 20% minder dan 3 maanden, 10% 3 tot 6 maanden, 13% 6 maanden tot 1 jaar, 40% 1 jaar of langer en 16% weet het niet/onbekend. In 2021: minder dan 3 maanden: 20%, 3 tot 6 maanden: 13%, 6 maanden tot 1 jaar: 14%, 1 jaar of langer: 37%, weet niet/onbekend: 16%
Grootste afname van buffer in dienstverlenende beroepen
Zzp’ers in dienstverlenende beroepen en transport/logistieke beroepen gaven het vaakst aan snel in de problemen te komen. Ongeveer een derde van deze twee beroepsklassen gaf aan dat ze minder dan drie maanden kunnen rondkomen zonder inkomen uit de onderneming. Het gaat dan bijvoorbeeld om kappers en schoonheidsspecialisten, en taxichauffeurs.
84 procent van de zzp’ers werkzaam in dienstverlenende beroepen meldde dat zij in verband met de coronamaatregelen tijdelijk minder of niet (hebben) kunnen werken. Ook stelden de zzp’ers in dienstverlenende beroepen meer dan gemiddeld dat de vraag naar hun diensten of producten was afgenomen tijdens de coronacrisis (80 procent ten opzichte van 51 procent gemiddeld).
Dit is ook de beroepsklasse waarbij het aandeel dat verwacht binnen drie maanden niet meer rond te kunnen komen zonder bedrijfsinkomsten vergeleken met begin 2019 het meest is toegenomen. Zzp’ers met ICT-beroepen en met bedrijfseconomische en administratieve beroepen gaven begin 2021 juist minder vaak aan binnen drie maanden het huishoudboekje niet meer rond te krijgen.

Zzp’ers met partner met een inkomen houden het langer uit
Hoelang het huishouden het zonder het bedrijfsinkomen kan redden, hangt samen met de beschikbaarheid van andere inkomensbronnen van de zzp’er zelf of van anderen in het huishouden (bijvoorbeeld de partner). Van de zzp’ers die een partner met eigen inkomen hebben, gaf 17 procent aan het maximaal drie maanden zonder bedrijfsinkomen te kunnen stellen.
Van de zzp’ers met een partner zonder inkomen of zonder partner lag dat respectievelijk op 25 procent en 28 procent. Zzp’ers die daarnaast ook als werknemer in loondienst werkzaam waren, konden iets minder vaak op korte termijn financieel niet meer rondkomen zonder het bedrijfsinkomen (15 procent) dan degenen zonder baan als werknemer (20 procent). Daarnaast beschikken oudere pensioengerechtigde zzp’ers over AOW en een eventueel aanvullend pensioen waardoor zij altijd enig inkomen hebben.
Neem contact met ons op
Laat je verder inspireren
Mentale gezondheid van kinderen op een wetenschappelijk onderbouwde manier versterken
Er is steeds meer aandacht voor het belang en de effecten van een goede mentale gezondheid van kinderen. TNO werkt al decennia, samen met belangrijke stakeholders, aan de ontwikkeling en implementatie van evidence-based interventieprogramma’s om de weerbaarheid van kinderen van alle leeftijden te vergroten.


Werkgevers laten mogelijkheden onbenut om gelijke kansen in loopbaanontwikkeling te bevorderen
TNO onderzocht, op verzoek van het Ministerie van Sociale Zaken & Werkgelegenheid, wat organisaties concreet doen om behoud en loopbaanontwikkeling van medewerkers met een migratieachtergrond te bevorderen en in hoeverre dit aansluit bij wat experts zeggen dat effectief is.


1 op de 10 werknemers voelde zich in 2022 gediscrimineerd op werk
In 2022 voelde 10 procent van alle werknemers zich in de voorafgaande twaalf maanden gediscrimineerd op het werk. Ervaringen met discriminatie vanwege afkomst, huidskleur of nationaliteit en vanwege leeftijd of geslacht komen op de werkvloer het meest voor. Dit blijkt uit de nieuwste cijfers van de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) van het CBS en TNO, die in het laatste kwartaal van 2022 is uitgevoerd onder 61.000 werknemers.


Nachtwerkers hebben meer kans op een slechte werk-privébalans
Mensen die in de nacht werken, hebben meer dan 2,5 keer zoveel kans op een slechte werk-privébalans. Zij vinden het lastiger om werk en privé te combineren dan mensen die alleen overdag werken. Dat is een van de resultaten van het onderzoek van TNO en RIVM.


Innovatie en ondernemerschap in lage- en middeninkomenslanden
Afrika ontwikkelt zich heel snel en er zijn volop kansen voor succesvol ondernemerschap. Belangrijk is de kwetsbare groepen mee te nemen in deze ontwikkeling en grote transities te realiseren. Want er is nog veel te doen. Het programma Innovation for Development (I4D) van TNO innoveert samen met Nederlandse en lokale partners in lage en midden inkomenslanden.