Werkdruk aanpakken in het onderwijs, wat werkt wel?

In haar proefschrift onderzoekt Schelvis de effectiviteit van een participatief programma dat stressoren bij de bron aanpakt in het Middelbaar Beroepsonderwijs. Ook onderzoekt zij of het vergroten van het vertrouwen in eigen kunnen bij oudere docenten een rol kan spelen in het oplossen van hun werkstress.

Gezamenlijke inspanning

Succesfactoren voor een werkzame aanpak zijn: doe het samen, bereid de aanpak goed voor en leidt het actieplan als een organisatieverandering. Een gebrek aan wederzijds vertrouwen tussen management en medewerkers bemoeilijkt de uitvoering van een participatief programma. Aanbevolen wordt om alleen met een dergelijke aanpak te starten als aan de randvoorwaarde van wederzijds vertrouwen is voldaan. Onderdeel van het participatieve programma dat in het proefschrift wordt onderzocht, was het gezamenlijk maken van een actieplan om werkstress aan te pakken. Acties waren bijvoorbeeld het inrichten van een lerarenkamer als ontmoetingsplek voor docenten en het herzien van het beoordelingssysteem. Het programma leidde echter niet tot minder werkstress, vooral doordat het niet volledig werd uitgevoerd zoals bedacht.

Vergroten van vertrouwen in eigen kunnen

Schelvis onderzocht ook de rol van het vertrouwen in eigen kunnen in het ontstaan van werkstress bij oudere docenten en wat de rol van werkkenmerken hierbij is. Relevant, omdat een groot vertrouwen in eigen kunnen kan helpen om beter om te gaan met werkstress. Schelvis vond dat uitdagende eisen in het werk het vertrouwen in eigen inderdaad kunnen vergroten en daardoor de  werkstress vermindert. Dit beschermende effect geldt echter niet voor emotionele eisen die het werk stelt, denk aan confrontaties met boze ouders of de uithuisplaatsing van een kind.

TNO: ontwikkelt en evalueert interventies voor docent en school

TNO ontwikkelt interventies om werkstress te verminderen. Op schoolniveau kan de Werkdruk Wegwijzer worden ingezet om een stapsgewijze bronaanpak te doorlopen. Dit is een implementatiehandboek voor schoolleiders of projectleiders, waarin voor elke stap beschreven is wat je moet doen, hoe je dat kunt doen, wie je daarbij betrekt en met welke lessen uit de veranderkunde je rekening kunt houden. Voor individuele docenten kan de Stresscoach ingezet worden. Daarnaast evalueert TNO op verschillende manieren werkstressinterventies, variërend van een klassiek experimentele opzet tot laagdrempelig en kwalitatief.