Impactbepaling op economie en milieu: het EXIOMOD model

Om een dergelijke impact nauwkeurig te kunnen analyseren, zijn gedetailleerde gegevens van de gebruikte energie technologieën noodzakelijk. Hoe meer detail in de gegevens, hoe beter we de impact van energietransitie kunnen meten. Het EXIOMOD model bevat deze gegevens en is in staat om economische- en milieu effecten van beoogde maatregelen te berekenen.

Het is van groot belang dat de berekeningen voor stabiele en transparante uitkomsten zorgen. Elke verandering (zoals belastingverhoging, verschuivend consumptiegedrag of aangepast productieproces), heeft impact op de economie. Al deze informatie moet helder geanalyseerd kunnen worden. Hiervoor hebben we het EXIOMOD model ontwikkeld. Een model dat zeer veel transparante en publieke data weet te toetsen en duiden. Met het macro-economische model EXIOMOD, helpen wij nationale en Europese overheden op een onafhankelijke en sterk onderbouwde voorspellingen te doen. TNO is dan ook in staat om de economische impact van energietransitie nauwkeurig te bepalen.

EXIOMOD Model heeft voorspellende kracht

EXIOMOD is een macro-economisch model dat voorspellingen doet over de effecten van overheidsmaatregelen en verschuivingen in consumentengedrag, zie infographic. Dit kunnen effecten op de economie zijn, zoals werkgelegenheid en omzetgroei per sector. Het kan ook gaan over milieu impacten. Het is een buitengewoon uitgebreid model waarin 200 producten en 163 sectoren zijn opgenomen. Hierdoor kan de afhankelijkheid tussen sectoren meegenomen worden in een impact analyse. Daarnaast is het een globaal model waarin 44 landen zijn meegenomen. De overige landen zijn samengevoegd in een aantal rest-van-de-wereld regio's. Het model kan ook voorspellingen doen over het effect van een maatregel op het concurrentievermogen van Nederland of Europa.

Een kracht van dit model ligt deels in de onderliggende database: EXIOBASE. De data in EXIOMOD is opgebouwd uit te verifiëren statistieken van overheden en organisaties wereldwijd. Door het hoge detailniveau en de gekoppelde milieu gegevens (emissies, water gebruik, materialen gebruik, land gebruik etc), kan een impact studie breed uitgevoerd worden. Een andere kracht van EXIOMOD is haar flexibiliteit. Afhankelijk van de casus waarop de impact berekend wordt, kunnen modules van het model worden in- of uitgeschakeld. Moeten prijseffecten bijvoorbeeld wel of niet worden meegenomen? 

EXIOMOD in de praktijk

Met het EXIOMOD model adviseren we Europese en nationale overheden sinds 2007. Zo hebben we de Nederlandse overheid advies gegeven op de volgende vraag "In hoeverre dragen de kwantitatieve doelstellingen uit het Rijksbrede Programma Circulaire Economie en de transitie agenda's, bij aan het behalen van de klimaatdoelstellingen"? We hebben een doorrekening gemaakt van de effecten van het RPCE en de vijf transitieagenda's op de uitstoot van broeikasgassen. Nederlandse klimaatdoelstellingen gaan uit van een reductie van 49% broeikasgassen in 2030, en 85-90% in 2050 ten opzichte van 1990.

Uit onze studie blijkt dat het uitvoeren van de maatregelen in de RPCE en de transitie agenda's kan leiden tot reductie van 7.7 Mton emissies in 2030 en 13,3 Mton in 2050. Ter vergelijking, in 1990 werd er nog 221 Mton aan emissies uitgestoten. Met dit soort studies geven we overheden inzicht in de te verwachte bijdrage aan de klimaatdoelen gegeven de geplande maatregelen. Daarbij ontstaat ook direct het inzicht of huidige maatregelen voldoende zijn, of dat aanvullende interventies nodig zijn om de gestelde doelen te halen.

Informatie en data

De energietransitie en de circulaire economie zorgen wereldwijd voor een impact op onze economie. Voor een degelijke impact studie is de kwaliteit en detail van de gebruikte data heel belangrijk. Bijvoorbeeld, voor een impact analyse van de energie transitie zijn gedetailleerde gegevens nodig van de huidige productiestructuur voor zo veel mogelijk energietechnologieën. Denk aan: wat is de 'lijst met ingrediënten' die nodig is om één extra euro omzet te draaien met de technologie windenergie. Bij meer detail in deze 'ingrediëntenlijst' kunnen we de klant ook in meer detail voorzien wanneer naar de impact van energietransitie op afhankelijke sectoren gekeken wordt.

Voor de transitie naar circulaire economie is het uiteraard van belang dat er genoeg informatie beschikbaar is over het gebruik van kritische materialen, schaarse metalen, afval, recycling en sectoren die optimaal gebruik van goederen mogelijk maken.

Behalve genoeg gegevens is het ook van belang dat berekeningen worden uitgevoerd door een model die voor stabiele en transparante uitkomsten zorgt. Een kleine verandering in het model - zoals verhoging van belasting, verschuiving van consumptiegedrag of het productieproces - moet leiden tot verklaarbare verschuivingen in de economie. De informatie en data die het model gebruikt moet helder geanalyseerd kunnen worden. Op deze manier kan een modeloefening bruggen bouwen tussen de kennis die aanwezig is bij alle individuen die betrokken zijn bij een EXIOMOD sessie.

Met het macro-economische model EXIOMOD helpen wij nationale en Europese overheden op een onafhankelijke objectieve manier om goed onderbouwde voorspellingen te doen, bijvoorbeeld op het gebied van energietransitie of de transitie naar de circulaire economie.

Het model in het kort

EXIOMOD is een macro-economisch model dat voorspellingen doet over de effecten van overheidsmaatregelen en verschuivingen in consumentengedrag op de lange termijn. Dit kunnen effecten op de economie zijn, zoals werkgelegenheid en groei van omzet per sector, maar ook milieu impacten kunnen ermee berekend worden. Het is een model waarin 200 producten en 163 sectoren zijn opgenomen, dit maakt het uitermate geschikt om de afhankelijkheid tussen sectoren mee te nemen in een impact analyse. Daarnaast is het een globaal model waarin 44 landen zijn meegenomen, overige landen zijn samengevoegd in een aantal rest-van-de-wereld regio's. Gedetailleerde handelsgegevens tussen gebieden zorgen ervoor dat het model ook voorspellingen kan doen over het effect van een maatregel op de concurrentievermogen van Nederland of Europa.

De kracht van dit model ligt dus deels in de onderliggende database: EXIOBASE. De data in EXIOMOD is opgebouwd op basis van officiële en publiek te verifiëren statistieken van overheden en organisaties vanuit de hele wereld. Door het grote detailniveau en de gekoppelde milieu gegevens (emissies, water gebruik, materialen gebruik, land gebruik) aan de vele sectoren kan een impact studie breed uitgevoerd worden. Een andere kracht is de flexibiliteit van het model. Afhankelijk van de casus waarop de impact berekend wordt, kunnen modules van het model worden in of uitgeschakeld. Moeten prijseffecten bijvoorbeeld wel of niet worden meegenomen? 

Toegepast in de praktijk

Het model EXIOMOD adviseert Europese en nationale overheden sinds 2007. Één goed voorbeeld hiervan is de doorrekening van de effecten van het Rijksbrede Programma Circulaire Economie (RPCE) en de vijf transitieagenda's op de uitstoot van broeikasgassen. Nederlandse klimaatdoelstellingen gaan uit van een reductie van 49% broeikasgassen in 2030, en 85-90% in 2050 ten opzichte van 1990. De vraag die in dit project centraal stond is: "in hoeverre dragen de kwantitatieve doelstellingen uit het RCPE en de transitie agenda's bij aan het behalen van de klimaatdoelstellingen"?

Een voorbeeld van een kwantitatieve doelstelling uit het RPCE is het volledig recyclen van asfalt in Nederland. Uit deze studie blijkt dat het uitvoeren van de maatregelen in de RPCE en de transitie agenda's kan leiden tot reductie van 7.7 Mton emissies in 2030 en 13,3 Mton in 2050. Met dit soort studies geven we overheden inzicht in de te verwachte bijdrage aan de klimaatdoelen gegeven de geplande maatregelen. Daarbij ontstaat ook direct het inzicht of huidige maatregelen voldoende zijn, of dat aanvullende interventies nodig zijn om de gestelde doelen te halen.

Meer weten?

Met EXIOMOD helpen we overheden door inzicht te geven in de economische en milieu effecten van beoogde maatregelen. Kunnen wij u helpen bij soortgelijke vraagstukken? Of wilt u meer weten over de data EXIOBASE of het model EXIOMOD? Wij komen graag met u in contact.