Bodemdaling in Nederland
In grote delen van Nederland daalt de bodem door menselijke activiteit. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door het verlagen van het grondwaterpeil om onze voeten droog te houden en het bouwen van woonwijken en wegen op slappe bodems. Daarnaast speelt het winnen van gas, olie, en zout een belangrijke rol. Vooral in delen van Nederland met veel klei en veen in de ondergrond is bodemdaling een probleem, omdat we het grondwaterpeil daar kunstmatig laag houden en de grond zeer samendrukbaar is. Dit leidt ertoe dat grondwater uit de poriën verdwijnt, de lagen compacter worden en aanwezige organische stof oxideert. Hierdoor worden ook nog eens grote hoeveelheden CO2 uitgestoten. Het mag duidelijk zijn dat bodemdaling maatschappelijke problemen en kosten opleveren.
Bodemdaling door menselijk ingrijpen
- Welke processen veroorzaken bodemdaling?
- Wat is de mate van daling?
- Hoeveel broeikasgas komt hierbij vrij?
- En hoe kunnen we voorspellen hoeveel daling er (nog) op zal treden?
Door deze vragen in samenhang te onderzoeken, wordt duidelijker wat de mogelijkheden zijn om die processen te beïnvloeden.
Op landelijke schaal zijn de belangrijkste processen in de ondiepe ondergrond die bodemdaling veroorzaken: het krimpen van klei en de oxidatie en samendrukking van veen. Deze worden voor een belangrijk deel veroorzaakt door het aanpassen van het grondwaterpeil door drainage en ontwatering. Lokale effecten van deze ondiepe bodemdaling zijn het verzakken van wegen, bruggen, dijken of huizen, maar ook een vergroot overstromingsrisico van laaggelegen gebieden. Bodemdaling wordt op regionale schaal nog eens versterkt door de winning van diepe ondergrondse gas-, olie en zoutvoorraden. Door de grote diepte waarop deze daling wordt geïnitieerd zijn de effecten aan het oppervlak vrij gelijkmatig en uiten zich als een schotelvormige (additionele) daling uitgesmeerd over meerdere kilometers. Hierbij is schade aan gebouwen niet waarschijnlijk, maar mitigerende maatregelen voor het waterbeheer kunnen bij bodemdalingen vanaf vijf a tien cm wel nodig zijn.
Bij wat men in de ondergrond doet of wil doen moet daarom kritisch gekeken worden naar de eventuele bodemdaling en de gevolgen daarvan. Beleid en regelgeving kunnen dan zo worden afgestemd dat de impact door bodemdaling minimaal is en dat een duurzame en veilige leefomgeving wordt bevorderd.
Expertise bodemdaling
Wij hebben kennis van de processen die bodemdaling veroorzaken in zowel de ondiepe als de diepe ondergrond. Diepe en ondiepe oorzaken van bodemdaling onderzoeken we in samenhang met elkaar, waarbij we bodemdaling kunnen ontrafelen in de verschillende oorzaken. Naast deze kennis hebben wij ook de beschikking over veel gegevens over zowel de opbouw van de ondergrond als de snelheid van bodemdaling en de hoeveelheid CO2 uitstoot die hiermee gepaard gaat. Wij meten, monitoren en modelleren bodemdaling, zodat we deze steeds beter kunnen voorspellen. In beleidsontwikkeling kunnen dan zowel de kansen als de risico’s op evenwichtige wijze worden geanalyseerd en afgewogen.
Inschatting van bodemdaling
Bij veel activiteiten in de ondergrond is het nodig om een inschatting te maken van mogelijke bodemdaling. Niet voor niets is dit een speerpunt van de Geologische Dienst Nederland. De combinatie is onze kracht: kennis en gegevens; diep en ondiep; meten, begrijpen en voorspellen. We maken zichtbaar waar en hoeveel de bodem daalt, zodat beleid daarop kan worden aangepast.
Neem contact met ons op
-
Michiel van der Meulen
Functie:Chief geologist-
Standplaats:Utrecht
-
Telefoon:+31 88 866 48 74
-
E-mail:E-mail Michiel
-
LinkedIn:Michiel op LinkedIn
-
-
Maurice Hanegraaf
Functie:Business Director Geo Energy-
Standplaats:Utrecht
-
Telefoon:+31 6 52 80 35 37
-
E-mail:E-mail Maurice
-
LinkedIn:Maurice op LinkedIn
-
-
Tirza van Daalen
Functie:Market director-
Standplaats:Utrecht
-
Telefoon:+31 88 866 25 09
-
E-mail:E-mail Tirza
-
LinkedIn:Tirza op LinkedIn
-
Laat je verder inspireren
Binnenlandse gasproductie blijft achter
Uit een analyse van TNO blijkt dat de gerealiseerde en verwachte binnenlandse gasproductie achterblijft. Jaarlijks brengt TNO voor het ministerie van Economische Zaken en Klimaat de stand van zaken omtrent de gasproductie in kaart.
TNO onderzoekt ondergrondse infrastructuur voor Einstein Telescope
TNO doet onderzoek naar de ondergrond voor de bouw van de Einstein Telescope: een geavanceerd observatorium voor opvangen van zwaartekrachtsgolven.
Energiesystemen in ondergrond oplossing voor kleinschalige warmtenetten
Kan een gesloten energiesysteem in de diepe ondergrond gebruikt worden als kleinschalig collectief warmtenet? TNO, Itho Daalderop, Encor, EBN, TuGeo, Actium en Bentoniet Fabriek zijn recent gestart met een project om een warmtenetconcept te ontwikkelen dat modulair uitgerold kan worden.
Geologische kaart van het Koninkrijk der Nederlanden
De nieuwe Geologische kaart van het Koninkrijk der Nederlanden is beschikbaar. De stand van de kennis van de Nederlandse ondergrond wordt door de Geologische Dienst Nederland (GDN) samengevat in een overzichtskaart die maar één keer in de paar decennia wordt uitgebracht.
Collectieve duurzame warmtesystemen technisch haalbaar en maatschappelijk aanvaardbaar
Het driejarige innovatieprogramma WarmingUP laat zien dat collectieve duurzame warmtesystemen technisch haalbaar en maatschappelijk aanvaardbaar zijn. Anders verwarmen dan met aardgas vereist nieuwe infrastructuren en regels.
