Systeembenadering voor emissieloze logistiek

Thema:
Duurzame logistiek
Duurzame mobiliteit

Om de klimaatdoelen van 2050 te halen, werkt de transport- en logistieksector aan het verminderen van CO2-uitstoot met innovaties zoals elektrische vrachtwagens en biobrandstoffen. TNO’s propositie LESS biedt een systeemaanpak voor emissieloze logistiek, gericht op het minimaliseren van negatieve effecten op mens en milieu. Efficiënte logistiek is de sleutel.

Complexe logistieke uitdagingen

De logistieke sector staat voor meerdere complexe uitdagingen, die absoluut om een systeemaanpak vraagt. Dat decarbonisatie een prioriteit is, staat buiten kijf. In 2050 moet de CO2-uitstoot in de logistieke sector met meer dan 90% zijn teruggebracht, wat duidelijk meer is dan het oorspronkelijk door de Europese Commissie vastgestelde richtpercentage van 60%. Het vrachtvervoer moet in minder dan 30 jaar CO2-neutraal zijn, waarbij in 2030 al verdere reducties moeten zijn bereikt, zoals ook in het 'Fit for 55'-programma staat.

Decarbonisatie is echter niet het enige probleem. Luchtvervuiling, en dan met name fijnstof, vormt een aanzienlijk gezondheidsrisico in stedelijke gebieden. Het Schone Lucht Akkoord streeft naar een gezondheidsverbetering van 50% in 2030. Verder vormt de uitstoot van stikstof een bedreiging voor de biodiversiteit, wat een uitdaging betekent voor de bouwlogistiek nu Nederland aan het grootste vernieuwingsprogramma voor huisvesting en infrastructuur in decennia begint.

In steden wordt steeds meer prioriteit gegeven aan langzame mobiliteit, zoals fietsers en voetgangers. Maar logistieke activiteiten - en dan met name bestelwagens en vrachtwagens - delen de infrastructuur met deze kwetsbare weggebruikers. Files, verkeersveiligheid, snelheidsbeperkingen en regelgeving maken de logistiek in steden ingewikkeld. Bouwwerkzaamheden dragen hieraan ongeveer 30% bij.

Tegelijkertijd hebben transport- en bouwbedrijven te maken met stijgende brandstof- en arbeidskosten, waardoor de behoefte aan meer efficiëntie en kostenbesparingen toeneemt.

Onze aanpak

Om deze uitdagingen het hoofd te bieden en te werken aan maatregelen ten behoeve van efficiënte en duurzame logistieke systemen, ontwikkelt TNO methoden en instrumenten om inzicht te krijgen in de emissies en andere nadelige effecten van logistiek op systeemniveau. Tegelijkertijd ontwikkelen we innovatieve logistieke concepten om deze effecten te beperken en de duurzaamheid en efficiëntie van het logistieke systeem te bevorderen, zowel op stedelijk, nationaal, internationaal als provinciaal niveau. Onze belangrijkste toepassingsgebieden zijn:

  • Stadslogistiek
  • Bouwlogistiek
  • Logistieke corridors

Effectbeoordelingen

Onze methoden en modellen voor effectbeoordeling vormen de basis voor onze activiteiten. Door specifieke logistieke uitdagingen te analyseren, zoals de effecten van stadslogistiek op verschillende soorten wijken, zoals een autovrije zone, verkrijgen we waardevolle inzichten, die effectieve maatregelen of logistieke concepten mogelijk maken.

De resultaten van deze beoordelingen - op lokaal, regionaal, nationaal of zelfs internationaal niveau - worden vervolgens verder bestudeerd door te focussen op de specifieke onderliggende oorzaken. Enkele voorbeelden van deze modellen zijn:

Een model om een onderverdeling te maken van het logistieke systeem en subsystemen ervan (d.w.z. achterland, steden, buitenland, bouwlogistiek) om inzicht te krijgen in de externe effecten.

TNO heeft een rekentool ontwikkeld waarmee inzicht kan worden verkregen in de uitstoot van CO2, NOx en fijnstof door wegtransport en bouwmachines tijdens bouwprojecten.

Dit uitgebreide planningsplatform biedt een bouwlogistiekmodule waarmee de gebruiker inzicht krijgt in het effect van maatregelen en beleid op logistieke stromen en emissies.

Ontwerp van logistieke concepten

Bij TNO is ons doel om de logistieke sector en beleidsmakers van concrete en bruikbare informatie te voorzien door middel van het ontwerpen en ontwikkelen van logistieke concepten die kunnen bijdragen aan effectieve oplossingen. Denk bijvoorbeeld aan de inzet van elektrische voertuigen, betere samenwerking tussen betrokkenen en ontkoppelingsconcepten die het aantal logistieke voertuigen in stedelijke gebieden moeten verminderen.

Voor een deel ontwerpen we innovatieve concepten in samenwerking met betrokkenen. Als deze concepten eenmaal zijn geïmplementeerd, meten we de effecten ervan op factoren zoals emissiereductie en kostenefficiëntie. Hoe dragen deze concepten bij aan 'nul slachtoffers', 'nul emissies' en 'nul schade', en kunnen ze effectief in de praktijk worden geïmplementeerd? Al met al biedt deze aanpak inzicht in de vraag of een combinatie van maatregelen voldoende is om bepaalde beleidsdoelen te halen.

Door het initiëren van living labs in brede consortia testen we logistieke concepten in de praktijk en ontdekken we de effecten ervan op duurzaamheid en efficiëntie. Recente voorbeelden zijn onder andere:

CILOLAB is een living lab voor duurzame stadslogistiek, waarbij logistieke bedrijven, huboperators, gemeenten en kennisinstellingen samenwerken om emissieloze logistieke oplossingen te ontwikkelen en te implementeren voor betrokkenen in verschillende steden.

Bij dit project werkt TNO samen met partners uit het bedrijfsleven, lokale overheden en brancheorganisaties om de ontwikkeling van emissieloze bouwen te versnellen en concrete oplossingen op te schalen.

In het kader van dit Europese Green Deal-project wordt technologie voor elektrische en autonome vrachtwagens ontwikkeld en ingezet voor haventoepassingen.

De juiste randvoorwaarden

Om ervoor te zorgen dat een goed idee ook werkelijk een succes wordt, zijn er de juiste voorwaarden nodig om op te schalen. Door samenwerking met de juiste partners, het opzetten van samenwerkingsverbanden binnen ecosystemen en gedegen beleidsadviezen draagt TNO bij aan de succesvolle implementatie van logistieke concepten. Als we bijvoorbeeld de distributie willen elektrificeren en elektrisch rijden willen bevorderen, hoe creëren we dan de noodzakelijke randvoorwaarden, zoals een betrouwbare oplaadinfrastructuur?

Interdisciplinaire knowhow

Een systeemtransitie in de logistiek vereist een goed overzicht van het speelveld en interdisciplinaire expertise. Zo combineert TNO op emissieloze bouwplaatsen zijn kennis van duurzame bouwconcepten en industriële productietechnologieën met de expertise van haar Vehicle Emissions Lab, dat onder realistische omstandigheden de emissie meet van voertuigen en van niet voor de weg bestemde mobiele machines.

Met deze geïntegreerde aanpak kan TNO de effecten van logistieke concepten voorspellen, zoals elektrisch materieel en bouw-hubs, en op die manier het bedrijfsleven en beleidsmakers helpen om roadmaps te ontwikkelen voor de toekomst van emissieloos bouwen.

TNO is aangesloten bij internationale expertisegroepen en projecten zoals Codezero en het Europese Technologieplatform ALICE, gericht op het bevorderen van innovatie in logistiek, transport en e-commerce.

Samenwerken met TNO?

TNO is op zoek naar partners om mee samen te werken bij onderzoeksprojecten en living labs die de transitie naar duurzame en efficiënte logistiek helpen versnellen. Neem contact op met één van onze experts voor de mogelijkheden.

Laat je verder inspireren

47 resultaten, getoond 6 t/m 10

TNO intensiveert samenwerking Zuid-Korea en Japan Smart Cities, Smart & Sustainable Mobility en Semicon

Informatietype:
Insight
3 juni 2024
De reis die TNO onlangs naar Zuid-Korea en Japan maakte, onderstreept de wederzijdse maatschappelijke uitdagingen en technologische kansen voor Nederland en beide bondgenoten op het gebied van onder andere Smart Cities, Smart & Sustainable Mobility, en chiptechnologie.

IenW, RWS en TNO verlengen Afsprakenkader om Nederlandse infrastructuur, leefomgeving en economie toekomstbestendig te maken

Informatietype:
Insight
8 april 2024

PBL en TNO: vergroten aanbod hernieuwbare brandstoffen cruciaal voor klimaatneutrale mobiliteit in 2050

Informatietype:
Nieuws
26 maart 2024

Werkelijke methaanuitstoot schepen op LNG hoger dan huidige regelgeving veronderstelt

Informatietype:
Nieuws
25 januari 2024

Duurzame vervoersalternatieven dankzij data ANWB en TNO

Informatietype:
Insight
8 januari 2024