Mood food: interactie tussen voedsel en emotie

Wat we eten beïnvloedt hoe we ons voelen, andersom geldt hetzelfde. Hoe komt dat? Wat is de link tussen voedsel en emotie? Onderzoek naar de smaakperceptie en de interactie tussen buik en brein wordt ingezet om dit verder uit te zoeken.

Bekend is dat voeding de geestelijke gesteldheid beïnvloedt, zo kunnen we vrolijk worden van eten. ‘Andersom is het opvallend dat we onder stress, onbewust, ons eetpatroon veranderen en meer snelle koolhydraten eten. Het is duidelijk dat er interactie is tussen wat er in onze buik en hersenen gebeurt. We krijgen steeds beter inzicht in hoe dit werkt’, vertelt senior scientist Victor Kallen.

Hoe werkt het

De wisselwerking tussen dieet en geestelijke gesteldheid werkt dus twee kanten op. Enerzijds beïnvloeden emoties als stress, wanhoop en euforie onbewust onze voedselkeuze. Anderzijds heeft voedsel zijn weerslag op hoe we ons voelen. ‘Er is sprake van interactie tussen voedsel, de micro-organismen in onze darmen (microbiota) en de hersenen’, zegt microbioloog Bart Keijser. 

Hoe de relatie tussen onze geestelijke gesteldheid en darmmicrobiota precies werkt, is nog niet helemaal duidelijk. Verschillende interacties liggen hieraan ten grondslag. ‘Onze hersenen bevatten zenuwcellen (neuronen) die met elkaar communiceren via neurotransmitters. Darmbacteriën produceren bepaalde neurotransmitterachtige stoffen die een direct effect hebben op het functioneren van ons brein. Ons immuunsysteem en hersenzenuw nervus vagus spelen een belangrijke rol bij de indirecte interacties tussen darmbacteriën en onze hersenen. Omgekeerd lijkt stress ook weer een direct effect te hebben op onze darmmicrobiota. Via een ‘feedbackloop tussen hersenen en darmen’ verandert bij mensen die stress ondervinden de samenstelling van de darmmicrobiota’, licht Keijser toe.

Voedsel heeft zijn weerslag op hoe we ons voelen

Smaakervaring

Naast de interactie tussen buik en hersenen is tevens taste experience, oftewel smaakervaring, een onderwerp dat onderzocht wordt. Waarom vindt de één iets wel lekker en de ander niet? ‘Laat je een groep mensen iets proeven dan zullen er een aantal zijn die het niet lusten. We ervaren ieder een smaak anders’, legt Keijser uit. 

Hoe eten smaakt wordt onder meer bepaald door de receptoren op de tong en kan tevens een genetische achtergrond hebben. Zo neemt niet iedereen bitter even goed waar. Bovendien beïnvloeden bacteriën in de mond onze smaakwaarneming. ‘Smaakreceptoren lijken direct betrokken te zijn bij onze afweer. Deze receptoren zitten niet alleen in de mond maar ook in de longen, waar ze stoffen die bacteriën uitscheiden waarnemen en een afweerrespons in gang kunnen zetten. Wie weet zijn de smaakreceptoren in de mond ook in staat meer dan alleen voedsel waar te nemen, en spelen een directe rol bij behouden van mondgezondheid.

In de praktijk

TNO werkt met een aantal partijen samen op het gebied van taste experience. Zo is Kikkoman geïnteresseerd in de perceptie van smaak. ‘Dit is voor ons, en ook andere voedingsmiddelproducenten, belangrijk. Het blijft lastig om te weten wat consumenten van nieuwe producten zullen vinden, daarom zijn we deze samenwerking gestart. We hopen gebruik te kunnen maken van andere methoden (bijvoorbeeld hartslag, hersengolven), naast het simpelweg vragen wat consumenten van een product vinden, om hun reactie te meten en beter te leren begrijpen’, aldus Daisuke Kaneko van Kikkoman. 

De vraag is hoe smaakvoorkeur en -beleving objectiever bepaald kunnen worden, zodat het voortaan beter getest kan worden. Kallen: ‘Het is interessant om in de toekomst ook culturele verschillen mee te nemen, aangezien er verschil is tussen wat bijvoorbeeld een Duitser (zoute sojasaus) en een Fransman (zoete sojasaus) lekker vindt.’