Burgerparticipatie in de energietransitie

Thema:
Betrokkenheid van de consument

Burgerparticipatie binnen de energietransitie is noodzakelijk. Het zorgt ervoor dat burgers zich meer betrokken voelen bij wat er in hun regio gebeurt. Ook draagt het bij aan maatschappelijk draagvlak voor overheidsbeslissingen. Bekijk op welke manier gemeenten burgerparticipatie kunnen vormgeven.

Wat is een Regionale Energiestrategie?

De Regionale Energie Strategie (RES) helpt om het standaard participatieproces te veranderen. De RES wordt gebruikt voor het invullen van de ruimtelijke opgave van de energietransitie met maatschappelijke betrokkenheid. Zo kan het participatieproces voor bewoners opnieuw onder de loep worden genomen. Tijdens het proces van het bepalen van zoekgebieden naar het bepalen van concrete locaties voor duurzame energie projecten, wordt de ruimtelijke impact van de energietransitie steeds zichtbaarder.

Inspiratieplaat bij participatietrajecten

Hoe geef je participatie vorm in de regionale energietransitie? Bekijk deze handreiking.

Bewoners vroeg betrekken

Een dynamische procesaanpak en een permanent gesprek met bewoners kan de beleving van bewoners in kaart brengen. Vanuit het proces van de RES moeten burgers zo vroeg mogelijk worden betrokken in het besluitvormingsproces. Maar in de praktijk vragen partijen zich af of de bewoner wel op betrokkenheid op dit abstractere niveau zit te wachten. En of bewoners dan niet te veel een bestuurdersrol krijgen.

Inspiratieplaat burgerparticipatie helpt overheid

We onderzoeken welke rol de volgende aspecten spelen voor bewoners:

  • hechting aan plaats
  • lokale wederkerigheid
  • de geschiedenis van een gebied
  • vertrouwen van bewoners in de lokale overheid
  • de houding ten opzichte van duurzame energie voor bewoners

In opdracht van de Provincie Utrecht is gekeken naar de gemeenten binnen de Utrechtse RES, regio’s Amersfoort, U16 en Foodvalley.

Download het rapport 'Participatieproces bij de Utrechtse RES'en' (pdf)

Gemeenten aan zet

Voor gemeenten zijn inzichten en methoden beschikbaar om de regierol bij burgerparticipatie op zich te nemen. Dit volgt uit recente nationale en internationale wetenschappelijke inzichten en praktijkmethoden. Samen met adviesbureau TwynstraGudde hebben we deze actielijnen gevisualiseerd en gekoppeld aan een aantal lessen. Deze staan in de inspiratieplaat, die zo is gemaakt dat gemeenten vanuit meerdere startpunten en kennisniveaus er mee aan de slag kunnen.

Voorbereiding burgerparticipatie

Uit de inspiratieplaat blijkt bijvoorbeeld dat het bij de voorbereidingsfase belangrijk is om de verantwoordelijkheden duidelijk te beleggen. Zo worden de behoeftes per partij duidelijk. Vraag jezelf van te voren wat de invloed is van het participatietraject op de besluitvorming. Bijvoorbeeld hoe belangrijk de gemeenteraad de mening van de inwoners vindt.

Meerdere participatiemethoden

Burgerparticipatie is een tijdsintensief proces. Dat beïnvloedt hoeveel regie een gemeente in het proces kan uitoefenen. Gebruik daarom verschillende participatiemethoden en besteed aandacht aan het betrekken van verschillende doelgroepen. Zo kunnen bewoners met een smallere beurs gebaat zijn bij een gesprek over energiearmoede. En jongeren kunnen een positief geluid laten horen in de discussie rondom de energietransitie. Combineer de participatieprojecten die al voor de RES zijn opgestart of hier parallel aan lopen.

Laat je verder inspireren

17 resultaten, getoond 1 t/m 5

Gemeenten: ‘Behoefte aan nationale regie bij energiearmoedebeleid’

Informatietype:
Nieuws
31 mei 2023

Halfjaarlijkse monitoring TNO brengt gemeentelijke aanpak energiearmoede in beeld. Een gebrek aan nationale regie vormt voor veel gemeenten een barrière om te komen tot een middellange termijn aanpak. Lees de resultaten.

Oudere huizen isoleren vaak goed voor de portemonnee

Informatietype:
Nieuws
6 april 2023

Voor zes op de tien huishoudens loont het financieel om een oudere woning te isoleren. Dat blijkt uit gezamenlijk onderzoek van TNO en het Centraal Planbureau.

Compensatie remde groei energiearmoede

Informatietype:
Nieuws
27 januari 2023

Uit onderzoek van TNO blijkt dat in 2022 naar schatting ruim 600 duizend huishoudens (circa 510 duizend in 2020) in ons land in energiearmoede leefden: ze hebben hoge energiekosten, wonen meestal in een huis dat niet goed is geïsoleerd en hebben een laag inkomen.

Zorgkosten hoger naarmate de energiekwaliteit van huis slechter is

Informatietype:
Nieuws
27 januari 2023

Uit een verkennende studie van TNO blijkt dat zorgkosten van huishoudens hoger zijn naarmate de energiekwaliteit van hun huis slechter is. Deze correlatie is vooral sterk in het geval van kinderen onder de 18 die leven in een huis met een zeer lage energiekwaliteit waar de verwarming uit of laag staat.

Burgers over klimaatbeleid: onderzoek naar zorgen en oplossingen

Informatietype:
Insight
13 december 2022

Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat vroeg TNO onderzoek te doen naar de zorgen die burgers hebben over het klimaatbeleid en wat mogelijke maatregelen en oplossingen zijn. Rob Jetten, Minister voor Klimaat en Energie ging hierover in gesprek met TNO-onderzoeker Geerte Paradies.