Benzeen meten om veiligheid te waarborgen

Mensen komen via hun omgeving mogelijk in contact met zeer zorgwekkende stoffen (ZZS): stoffen die bijvoorbeeld kankerverwekkend zijn of onvruchtbaarheid veroorzaken. Daarom werkt TNO aan de maatschappelijke uitdaging om blootstelling aan deze stoffen in kaart te brengen, de gezondheidsimpact te duiden en manieren te bedenken om blootstelling te voorkomen.

Blootstelling aan gevaarlijke stof benzeen

Binnen bepaalde beroepen, vooral in de chemische industrie, worden werknemers regelmatig blootgesteld aan benzeen. Zo wordt benzeen – dat tegenwoordig vooral uit petroleum wordt geproduceerd – onder meer toegepast als grondstof voor andere chemische stoffen en voor materialen zoals rubber. Bovendien is het een bestanddeel van ruwe olie, lijmen, benzine, detergenten (wasactieve middelen)en sigarettenrook. Tot slot kunnen ook vulkanen en bosbranden het gehalte benzeen in de lucht verhogen.

Jaren geleden ontdekten wetenschappers dat benzeen een kankerverwekkende stof is: het kan leukemie veroorzaken. Sindsdien staat het op de lijst van gevaarlijke stoffen en zijn werkgevers verplicht om de risico’s zo veel mogelijk te beperken. Het gebruik van benzeen is nog maar zeer beperkt toegestaan en de veiligheidsnormen zijn streng, want te lange blootstelling kan nare gevolgen hebben.

Snelle en persoonlijke point-of-caretest

De werkgever is verantwoordelijk voor een veilige werkomgeving. Om te controleren of zijn werknemers voldoen aan de wettelijke grenswaarden, moeten hun benzeenwaarden worden gemeten. Op dit moment is dit proces nogal omslachtig en gaan er vaak één of meer dagen overheen voordat de resultaten terugkomen. Met name op offshore locaties is dit erg lastig. Daarom hebben het Amerikaanse SKC en TNO een snelle en persoonlijke point-of-caretest voor benzeen ontwikkelt.

De test lijkt op een zwangerschapstest en daardoor kan de werknemer aan het einde van de dag door een kleine hoeveelheid urine onmiddellijk zien of de grenswaarden voor benzeen bereikt zijn. TNO werkt aan verfijning van de analysemethode en het ontwerp van het apparaat. SKC draagt bij met kennis van de markt: hoe groot en zwaar mag het sensorapparaatje bijvoorbeeld zijn en wat moet het precies kunnen? Naar verwachting zal SKC het apparaat in 2021 op de markt introduceren.

Sensor voor meten Benzeen

In een volgend onderzoek gaat TNO zich richten op de toepassing van polsbandjes voor zeer zorgwekkende stoffen. Deze polsbandjes moet gebruik gaan maken van een benzeenluchtsensor.

Daarom werkt TNO ook aan een sensor die benzeen in lucht kan meten. We hebben het meetprincipe aangetoond en zijn op zoek naar partners om deze technologie door te ontwikkelen tot een draagbare sensor om benzeen in je omgeving direct te kunnen meten.