Onderzoeksproject naar geothermie en seismiciteit in Pijnacker
Status project
2023 - 2026
In samenwerking met
KNMI en Ammerlaan Geothermie
TNO, KNMI en Ammerlaan Geothermie gaan vier jaar lang onderzoek doen naar de inschatting van het risico op aardbevingen bij geothermie bij kwekerij Ammerlaan in Pijnacker.
Hiervoor wordt een 1000 m diepe put ingericht met een innovatieve combinatie van meetapparatuur om hele kleine bodembewegingen vast te leggen. De data wordt vervolgens gebruikt om modellen over seismiciteit te valideren. Deze modellen helpen de risico’s van seismiciteit bij geothermie beter te begrijpen, vast te stellen en te beheersen.
Onderzoeksproject DHARA
Het 4-jarig onderzoeksproject DHARA (Downhole Research Array at Ammerlaan) heeft als doel de ontwikkeling van geothermie in Nederland te bevorderen en tegelijkertijd zorgen over seismische activiteit aan te pakken. Nederland streeft naar een grotere inzet van geothermie, maar vrees voor aardbevingen heeft publieke steun verminderd en strengere regels opgelegd aan geothermieprojecten.
De ambitie van DHARA is om met behulp van nauwkeurige gegevens te laten zien hoe het risico op seismische activiteit bij geothermie kan worden beoordeeld en beheerst. Dit is cruciaal voor de verdere ontwikkeling van geothermie in Nederland. Het project omvat daarom geavanceerde metingen in een diepe put naast een actief geothermieproject bij Ammerlaan.
Geavanceerde metingen in diepe put
De voormalige productieput PNA-GT-01 zal worden uitgerust met geofoons en tiltmeters tot een diepte van ongeveer 900 meter. Deze meters kunnen zowel hele kleine aardbevingen registreren als langzame vervormingen die geen trillingen geven. Bovendien worden er meters aan het oppervlak geïnstalleerd en permanent verbonden met het KNMI-meetnetwerk. Dit zal continu gegevens verzamelen en analyseren om eventuele aardbevingen te detecteren en te begrijpen.
De resultaten omvatten een openbare dataset met gedetailleerde metingen van vervormingen en microseismiciteit in de buurt van een actief geothermieproject. Ook zal er een snelheidsmodel en een gevalideerd geomechanisch model worden ontwikkeld. Tevens zullen er aanbevelingen worden gedaan voor het omvormen van een productieput tot een monitoringsput.
Het overkoepelende doel van het project is om aan te tonen dat geothermie veilig plaats kan vinden. Hierdoor blijft maatschappelijk draagvlak behouden of wordt het gecreëerd. Het project draagt ook bij aan de onderbouwing van randvoorwaarden voor veilige productie. Het gaat dan in het bijzonder om het risico op voelbare aardbevingen veroorzaakt door geothermie.

De deelnemers
De deelnemers brengen het volgende in:
TNO coördineert het project en richt zich op reservoirmodellering en het geologisch en geomechanisch modelleren van geïnduceerde seismiciteit. TNO schaft een deel van de meetapparatuur aan en verzorgt de tiltmetingen.
KNMI levert aan dit project een bijdrage aan het ontwerp en de aanschaf van de seismische meetapparatuur, neemt de nieuwe datastroom op in het KNMI netwerk en analyseert de mogelijke seismiciteit geregistreerd met de nieuwe meetapparatuur.
Ammerlaan Geothermie stelt de put ter beschikking voor het plaatsen van meetapparatuur, geeft toegang tot de locatie en onderhoudt de put. Verder levert Ammerlaan productiedata en andere data van de nabijgelegen doubletten.

Neem contact met ons op
Laat je verder inspireren
TNO-studies over potentieel geothermie vinden weg naar kunstgalerie in Turijn
Je werkt bij TNO aan langetermijnscenario’s voor het energiesysteem om wereldwijd de klimaatdoelstellingen in 2050 te halen en plots ontvang je een mail van een beroemde Italiaanse fotograaf. ‘‘Mag onze visueel ontwerper hier iets moois van maken?”


Ondersteuning gemeenten om warmtetransitie te realiseren
Decentrale overheden, met name gemeenten, spelen een cruciale rol in de warmtetransitie. Ruim 90 procent van de woningen in ons land wordt nu nog fossiel verwarmd, vooral met aardgas. Ontdek hoe TNO gemeenten ondersteunt met kennis, ervaring en tools voor duurzame warmtebronnen zoals geothermie.


Geothermie en seismologische monitoring
Geothermie is een belangrijke energiebron binnen de energietransitie. De winning is plaatselijk en de opbrengst hangt niet af van variaties in zon en wind. Er zijn nu ongeveer 20 projecten actief en naar verwachting groeit geothermie de komende decennia flink.


Binnenlandse gasproductie blijft achter
Uit een analyse van TNO blijkt dat de gerealiseerde en verwachte binnenlandse gasproductie achterblijft. Jaarlijks brengt TNO voor het ministerie van Economische Zaken en Klimaat de stand van zaken omtrent de gasproductie in kaart.


AI maakt geothermie efficiënter en productiever
TNO heeft in de sector geothermie laten zien hoe uit beschikbare data met behulp van AI veel meer inzicht is te verkrijgen om processen te verbeteren en zelfs mogelijke verstoringen te voorspellen. Beeld: RCSG / Floris Scheplitz

